Wt/zea/Wiktionary:Lieste van Swadesh

De Lieste van Swadesh is 'n liest mee 207 vee gebruukte woorden. Ze wier in de jaeren vuuftig opgesteld deu d'n Amerikaonse taelkundige Morris Swadesh, mee as doel woordeschatten van taelen overzichtelijk en oppervlakkig verglieke te kunnen. De woorden die d'rop stae komme in de meêste taelen wè vò, zelfs bie volken die-a nog as jaegers-verzaomelaers leve.

'Ier lae me de lieste zieë vò 't Zeêuws, 'n paer van zien zusters (inclusief d' oôrsproenkelijke definities in 't Iengels) en zien voôrouwers 't Middel- en Oudnederlands. Van 't Zeêuws è me de situatie vreêd versimpeld: a je elke meugelijke dialectvariant meeneemt, oor de kolom endeloôs breêd en verlies de tabelle d'r overzichtelijk'eid. Van 't Oudnederlands bin, zòa je zieë kunt, lang nie aolle woorden overgeleverd. Die bin dan gereconstrueerd; dat stae angegeve mee 'n asterisk (*). Somtieds bin die woorden toch gelienkt; dan is t'r in ieder geval 'n verwant woord bekend en kan d'r toch nog 'n lemma geschreve ore.

No.	Zeêuws	Iengels	Nederlands	Afrikaons	Limburgs (AGL)	Duuts	Vries	Middelnederlands	Oudnederlands
1	ik	I	ik	ek	ich	ich	ik	ic(k)	ic
2	jie	thou (iv)	jij, je (aolledaegs), u (beleefd)	jy (aolledaes), u (beleefd)	doe, Geer	du (aolledaegs), Sie (beleefd)	do, dû, jo (beleefd)	du, g(h)i	thū
3	'ie	he	hij	hy	hae	er	hy	hi	hē
4	oôns, wulder	we	wij, we	ons	veer	wir	wy	wi	wī
5	julder	you (mv)	jullie, u	julle (aolledaegs), u (beleefd)	geer	ihr, Sie (beleefd)	jimme	g(h)i (Ingweoons *ji)	gī
6	'ulder, ze	they	zij, ze	hulle	zie	sie	hja	si	sia
7	deze, dit	this	deze, dit	hierdie	deze(n), dees, dit	dieser	dizze, dit	dese	thie, thise
8	die, dat	that	die, dat	dié, daardie	dae, die, det	der	dy, dat	die	thie, thē
9	'ier	here	hier	hier	hie	hier	hjir	hier	*hier
10	dae	there	daar	daar	dao	da, dort	dêr	daer	thār
11	wien	who	wie	wie	wae	wer	wa	wie	wie, wē
12	wat	what	wat	wat	wat	was	wat	wat	wat
13	wae	where	waar	waar	wo	wo	wêr	waer	wār
14	'oeneêr	when	wanneer	wanneer	wienie	wann	wannear	wanneer, wan eer, hoeneer	wanne
15	'oe	how	hoe	hoe	wie	wie	hoe	hoe	huo
16	nie, niet	not	niet	nie	neet	nicht	net	niet, Vmnl. ok niwet	nie, niewiht
17	aol	all	alles	alles	al(les)	alles	alles	al	al
18	vee	many	veel	baie, vele	väöl	viel	folle, in soad	vele	filo
19	sommige, ienkelde	some	enkele, sommige	party, sekere, sommige	inkel	einige, manche	guon	enige	*einige
20	weinig	few	weinig	min	min, winnig	wenig	wennich	luttel, weinich, wenich	*luttil
21	aor, ander	other	ander	ander	anger	anderer	oar	ander, Ingweoons *aer	andar
22	êne, eên	one	één	een	ein	ein	ien	een	ein, ēn
23	tweêë, tweê	two	twee	twee	twie	zwei, zwo	twa	twe(e)	*twē, twi
24	drieë, drie	three	drie	drie	drie	drei	trije	drie	thrie
25	viere, vier	four	vier	vier	veer	vier	fjouwer	vier	viwar, vier
26	vuve, vuuf	five	vijf	vyf	vief	fünf	fiif	vijf	vive
27	groôt	big	groot	groot	groet	groß	grut	groot	mikkil, grōt
28	lank	long	lang	lank, lang	lank (afstand), lang (tied)	lang	lang	lang	lang
29	breêd, wied	wide	breed, wijd	wyd	breid, wied	breit, weit	bried	breet	brēt
30	dikke	thick	dik	dik	dik	dick	tsjok	dick	thic
31	zwaer	heavy	zwaar	swaar	zjwaor	schwer	swier	swaer	*swār
32	klein	small	klein	klein	klein	klein	lyts	cleen, clein	smal, cleyn
33	kort	short	kort	kort	kort	kurz	koart	cort	curt
34	smaol	narrow	smal	nou, smal	sjmaal	schmal	smêl	eng(he), smal	*enge
35	dinne, dunne	thin	dun	dun	dun	dünn	tin	dunne	*thunne
36	vrouwe, wuuf	woman	vrouw	vrou	vrouw, vroumes	Frau	frou	wijf	quena
37	man, vent, vint	man (adult male)	man	man	man, manskaerel	Mann	man	man	man, helt, rinc
38	mens(e)	man (human being)	mens	mens	minsj	Mensch	minske	man, mensche	man, mennisko
39	kind	child (a youth)	kind	kind	kèndj	Kind	bern	kint	kint
40	wuuf, echte	wife	vrouw, echtgenote	vrou, gade, eggenoot	vrouw	Frau	frou	wijf	ēhto, quena
41	man, echte	husband	man, echtgenoot	man, gade, eggenoot	man	Mann	man	man, (ge)gade	ēhto
42	moer, moeder	mother	moeder	moeder	mojer, moder	Mutter	mem	moeder	muodir
43	vaer, vaoder	father	vader	vader	vajer, vader, fatter	Vater	heit	vader	fadar, fader
44	beêste	animal	dier	dier	deer, bies	Tier	bist	dier	dier
45	vis	fish	vis	vis	vèsj	Fisch	fisk	vis(ch)	fisk
46	veugel	bird	vogel	voël	voegel	Vogel	fûgel	vogel	fogal, vogal
47	'ond	dog	hond	hond	hóndj	Hund	hûn	hont	hunt
48	luus	louse	luis	luis	loes	Laus	lûs, biter	luus	*lūs
49	slange	snake	slang	slang	sjlang	Schlange	slang	slange	slango
50	wurm	worm	worm	wurm	wórm	Wurm	wjirm	worm	wurm, nesso
51	boôm	tree	boom	boom	boum	Baum	beam	boom, boem	bōm, boum
52	bos, bus	forest	woud	woud, bos	bósj	Wald	bosk	bus(ch)/bos(ch), vorst/foreest, hout, loo, wout	*busc, forest, holt, lō(n), nimit, walt, wavar (?), widu
53	stok	stick (of wood)	stok	stok	sjtek	Stock	stôk	stoc(k)	stoc
54	vrucht	fruit	fruit, vrucht	vrug	vröch	Frucht	frucht	vrucht, ooft	fruht, ovit
55	zaed	seed	zaad	saad	zaod	Saat	sied	saet	kunni, sāmo
56	blad	leaf	blad	blaar	blaad	Blatt	blêd	blat	*blat
57	wortel	root	wortel	wortel	wortel	Wurzel	woartel	wortel	*wurtila
58	schosse	bark (of tree)	schors	bas	sjèl	Rinde	skors, bast	scorse, bast	rinda
59	blomme	flower	bloem	blom	bloom	Blume	blom	bloeme	bluome
60	gos	grass	gras	gras	graas	Gras	gers	gras, gars, gers	gersa
61	touwe, koôrde	rope	touw, koord	tou, koord	touw	Seil, Tau	tou	touwe, seel	rēp
62	vel, 'uud	skin (of a person)	huid	vel	vel, hoed	Haut	hûd	huut	hūd
63	vleis	meat (as in flesh)	vlees	vleis	vleisj	Fleisch	fleis, fleask	vlees(ch)	flēsk
64	bloed	blood	bloed	bloed	blood	Blut	bloed	bloet	bluot
65	beên	bone	bot	been	knaok	Knochen	bien	been	bein
66	vet	fat (noun)	vet	vet	vèt	Schmalz	fet	vet	fēt
67	ei	egg	ei	ei	ei	Ei	aai	ei/ey	*ei
68	'oôrn	horn	horen, hoorn	horing	haore	Horn	hoarn	horn, horen	horn
69	staert	tail	staart	stert	sjtart	Schwanz	sturt	stert, staert, start	stert
70	plume	feather (rather not down)	veer	veer	vaer	Feder	plom	veder(e)	fethera
71	'aer	hair	haar	haar	haor	Haar	hier	haer	hār, fas
72	'oôd	head	hoofd	kop	kop, huid	Kopf	holle	hovet	hovit, howot
73	ôre	ear	oor	oor	oer	Ohr	ear	ore	ōra
74	ôge	eye	oog	oog	oug	Auge	each	oghe	ouga
75	neuze	nose	neus	neus	naas	Nase	noas	nose, nuese	nasa
76	mond	mouth	mond	mond	móndj	Mund	mûle	mont	munt
77	tand	tooth (rather not molar)	tand	tand	tandj	Zahn	tosk	tant	tant
78	toenge	tongue	tong	tong	tóng	Zunge	tonge	tunge, tonghe	tunga
79	naegel	fingernail	vingernagel	nael, vingernael	nagel	Fingernagel	neil	nagel	nagel
80	voet	foot	voet	voet	voot	Fuss	foet	voet	fuot
81	beên	leg	been	been	bein	Bein	skonk	been	bēn, bein
82	knie	knee	knie	knie	knee	Knie	knibbel	knie	knī
83	'and	hand	hand	hand	handj	Hand	hân	hant	hant
84	vleke, vlerke	wing	vleugel	vlerk	vleugel	Flügel	wjuk	vloghel, vlueghel, wieck(e), vlerc	fetherac, *wieca
85	buuk, poke	belly	buik	maag	boek	Bauch Magen	bûk	buuc	būc
86	dermen	guts	ingewanden	ingewande	derm	Eingeweide	termen	derme(n), darme(n)	therme
87	nikke	neck	nek	nek	nak	Nacken	nekke	nacke	hals, halter
88	rik, rugge	back	rug	rug	rök	Rücken	rêch	rugg(h)e, rigghe	ruggi
89	bost	breast	borst	bors	brós, broos	Brust	boarst	borst	brust
90	'arte	heart	hart	hart	hert	Herz	hert	herte	herta
91	lever	liver	lever	lewer	laever	Leber	lever	levere	*livera
92	drienke	to drink	drinken	drink	drinke	trinken	drinke	drinken	drincan
93	ete	to eat	eten	eet	aete	essen	ite	eten	eton
94	biete	to bite	bijten	byt	biete	beissen	bite	biten	*bītan
95	zuge	to suck	zuigen	suig	zoeke	saugen	sûge	sug(h)en	sūgan
96	spieë, spoege	to spit	spugen, spuwen	spoeg	sjpieje	spucken	spuie	spu(w)en, spien	*spūan
97	spieë, spoege	to vomit	braken, overgeven	kots, opgooi, braak	kótse	kotzen, erbrechen	spuie	spu(w)en, spien	*spūan
98	waoie	to blow (as wind)	waaien	waai, blaas	blaoze	wähen	blaze	waeyen	wāion
99	aeseme	to breathe	ademen	asemhaal	aome	atmen	sykhelje	adem, asem haelen; ademen/asemen	*adom halon
100	lache	to laugh	lachen	lag	lache	lachen	laitsje	lachen	*lahhon
101	zieë	to see	zien	sien	zeen	sehen	sjen	sien	sian
102	'ôre	to hear	horen	hoor	hure	hören	hearre	horen	hōron
103	wete	to know (a fact)	weten	weet	weite	wissen	wite	weten	witon
104	dienke	to think	denken	dink	dènke	denken	tinke	denken, dinken	thencon
105	ruke	to smell (sense odor)	ruiken	ruik	ruke	riechen	rûke	rieken, ruken	riecan, ruecon
106	vrêze	to fear	vrezen	vrees	vreize	fürchten	bang wêze	vresen	drādan, forhten
107	slaepe, slaope; meure	to sleep	slapen	slaap	sjlaope	schlafen	sliepe	slaepen	slāpan, fakon
108	leve	to live	leven	lewe	laeve	leben	ljibbe	leven	levan, libbon
109	sturve, sterve	to die	sterven	sterf, doodgaan	sjterve	sterben	stjerre	sterven	stervan, anagān, giwandilon
110	doôddoeë	to kill	doden	doodmaak	doede	töten, totmachen	deadzje	doden	slān, tefellen
111	vechte	to fight	vechten	veg	vechte	fechten	fjochtsje	vechten	fechtan
112	jaege	to hunt (transitive)	jagen	jag	jage	jagen	jeie	jaeghen	*jagon
113	slae	to hit	raken	slaan, tref	houwe, sjlaon	schlagen	slean	slaen, smiten	slān, houwan
114	snieë	to cut	knippen, snijden	knip, sny	sjnieje	kneifen, schneiden	snide	sniden, kerven	snīthan
115	splisse	to split	splijten	kloof	sjpliete	splitzen	ferdiele	spliten, splitten, spletten	tedelen, slētan, *splītan
116	steke	to stab (or stick)	steken	steek	sjtaeke	stechen	stekke	steken	stecan
117	kraeuwe	to scratch (an itch)	krabben	krap	kretse, kratse	greifen	skraabje	cra(u)wen	cratton
118	graeve	to dig	graven	graaf	grave	graben	grave	graven	*gravon
119	zwemme	to swim	zwemmen	swem	zjwömme	schwimmen	swimme	swemmen	*swimon
120	vliege	to fly	vliegen	vlieg	vlege	fliegen	fleane	vlieghen	fliugon
121	gae, lôpe	to walk	lopen, stappen	loop, stap, wandel	gaon, loupe	gehen	rinne	gaen, lopen	gān, loupon
122	komme	to come	komen	kom	kómme	kommen	komme	comen	cuman
123	leie, ligge, legge	to lie (as on one's side)	liggen	lê	ligke*	liggen	lizze	ligghen, legghen	*liggon
124	zitte	to sit	zitten	sit	zitte	sitzen	sitte	sitten	sitton
125	stae	to stand	staan	staan, opstaan (action)	sjtaon	stehen	stean	staen	stān
126	draoie	to turn (change direction)	draaien	draai	drieje	drehen	draaie	draien	thrāen, tūmon, upkēren
127	vaolle, stuke	to fall (as in drop)	vallen	val	valle	fallen	falle	vallen	fallan
128	geve	to give	geven	gee	gaeve	geben	jaan	geven	givon, gevan
129	vast'ouwe	to hold (in one's hand)	houden	hou	hauwe	halten	hâlde	houden	haldan
130	niepe	to squeeze	knijpen	druk	pitsje	kneifen	knipe	nipen	*(c)nīpon
131	vrieve, vruven	to rub	wrijven	vryf	vrieve	reiben	wriuwe	wriven, striken	*strīcon, *wrīvon
132	wasse	to wash	wassen	was	wesje	waschen	waskje	waschen	waskan
133	vege	to wipe	vegen	vee	kaere, vaege	fegen	feie	vegen	*fegon
134	trekke, snokke	to pull	trekken	trek	trèkke	ziehen	lûke	trecken, tien	tian
135	douwe	to push	duwen	stoot	sjtoete	stoßen	triuwe	duwen	thuwon
136	goôie	to throw	werpen, gooien	gooi	sjmiete, goeje	werfen	goaie, smite	werpen,	werpan
137	vastbinde, knôpe	to tie	knopen	bind, knoop	bènje	knüpfen, binden	fêstbine	binden	*bindon
138	naoie	to sew	naaien	naai	nieje	nähen	naaie	naien, naeyen	*nāen
139	telle	to count	tellen	tel	tèlle	zählen	telle	tellen	tellon
140	zeie, zegge	to say	zeggen	sê	zègke*	sagen	sizze	segghen	sagen, *seggon
141	zienge	to sing	zingen	sing	zinge	singen	sjonge	singhen	singan
142	spele	to play	spelen	speel	sjpele	spielen	boartsje	spelen, Vmnl. ok spilen	*spilon
143	drieve	to float	zweven	dryf, sweef	sjweve	schweben	driuwe	driven	driuen, flietan
144	vloeie	to flow	vloeien	vloei	sjtruime, sjtroume	fließen	streame	vloeyen, stromen	flietan
145	vrieze	to freeze	vriezen	vries	vrere	frieren	frieze	vriesen	*friuson
146	opzwelle	to swell	zwellen	swel	sjwelle	schwellen	swelle	swellen	*swellon
147	zunne	sun	zon	son	zón	Sonne	sinne	sonne	sunna
148	maen	moon	maan	maan	maon	Mond	moanne	mane, maen	māno
149	starre	star	ster	ster	sjtar	Stern	stjer	sterre	sterno, sterro
150	waeter	water	water	water	water	Wasser	wetter	water	watar
151	regen	rain	regen	reën	raenge	Regen	rein	reghen	regan
152	rivier	river	rivier	rivier	reveer	Fluss	rivier	rivi(e)re, aa	ā, fluot
153	meêr	lake	meer	meer	maer	See	mar	meere	meri
154	zeê	sea (as in ocean)	zee	see	zie	Meer	see	see	sēo
155	zout	salt	zout	sout	zaut	Salz	sâlt	sout	salt
156	steên	stone	steen	klip	sjtein	Stein, Klippe	stien	steen	stēn, stein
157	zand	sand	zand	sand	zandj	Sand	sân	sant	sant
158	stof	dust	stof	stof	sjtöb, sjtaof	Staub	stof, moude, túch	stof	stubbi
159	aerde	earth (as in soil)	aarde	grond	aerd	Erde, Grund	ierde, grûn	erde, aerde, gront	ertha
160	wolk	cloud	wolk	wolk	wouk	Wolke	wolk	wolke	wulco
161	mist	fog	mist, nevel	mis	mis, nevel	Nebel	dize	mist, nevel	*mist, *neval
162	locht, lucht	sky	lucht	lug	loch	Luft	loft	logt, lucht, hemel	himel, *luft
163	wind	wind (as in breeze)	wind	wind, briesie	wind	Wind	wyn	wint	wint
164	sneêuw, sneê	snow	sneeuw	sneeu	sjnie	Schnee	snie	sne(e), sne(e)u	snēo
165	ies	ice	ijs	ys	ies	Eis	iis	ijs	*īs
166	roôk	smoke	rook	rook	rouk	Rauch	reek	rooc	rouc
167	vier	fire	vuur	vuur	vuur	Feuer	fjoer	vuur, vier	fiur
168	assie	ash	as	as	esj	Asche	jiske	assc(h)e	asca
169	brande	to burn (intransitive)	branden	brand	brenne, borre	brennen, branden	baarne	barnen, bernen	brennan
170	wegt, pad	road	weg	pad	waeg	Weg, Pfad	wei	wech, pat	weg, path
171	berg	mountain	berg	berg	berg	Berg	berch	berch	berg
172	roôd	red	rood	rooi	roed	rot	read	root	rōt
173	groen	green	groen	groen	greun	grün	grien	groen	*gruon
174	geel	yellow	geel	geel	gael	gelb	giel	gele	gelo
175	wit	white	wit	wit	wit	weiß	wyt	wit	wit, wīt
176	zwart	black	zwart	swart	zjwart	schwarz	swert	swart	swart
177	nacht	night	nacht	nag	nach	Nacht	nacht	nacht	naht
178	dag	day (daytime)	dag	dag	daag	Tag	dei	dach	dag
179	jaer	year	jaar	jaar	jaor	Jahr	jier	jaer	jār
180	waerm	warm (as in weather)	warm	warm	werm	warm	waarm	warm, werm	warm, werm
181	koud	cold (as in weather)	koud	koud	kaud	kalt	kâld	coud	kalt
182	vol	full	vol	vol	vol	voll	fol	vol	fol
183	nieuw	new	nieuw	nuut, nuwe	nuuj	neu	nij	nie, nieu	niuwi
184	oud	old	oud	oud	aud	alt	âld	out	alt
185	goed	good	goed	goed	good	gut	goed	goet	guot
186	slecht	bad	slecht	sleg	sjlech	schlecht	sljocht, min	quaet, qualic, euel	uvil, *quāt
187	vrot, rot	rotten (as, a log)	rot	vrot	verrot	faul, verrottet	ferrotte	verrottet	*farrotet
188	vuul	dirty	vuil	vuil	vies, voel	schmutzig	smoarch	vuul	fūl
189	recht	straight	recht	reguit	rech, rechoet	recht	rjocht	recht	reht
190	rond	round	rond	rond	róndj	rund	rûn	ront	sinowalt
191	scherp	sharp (as a knife)	scherp	skerp	sjerp	scharf	skerp	scherp, scharp, schaerp	skarp
192	bot	dull (as a knife)	stomp, bot	stomp	bot	stumpf	dôf	stomp	*stump
193	glad	smooth	glad	glad	glaat	glatt	glêd	glat	glat
194	nat	wet	nat	nat	naat	nass	wiet	nat	nat
195	droôg	dry (adjective)	droog	droog	dreug	trocken, dürr	dreach	droge	druge
196	juust, sjuust	right (correct)	juist, correct	reg, korrek	waor, rech, richtig	richtig	krekt	juust	reht
197	kortbie	near	dichtbij	naby	kórtbie	nahe	deunby, tichtby	na bi	*nā
198	varre, vaore	far	ver	ver	wied	fern, weit	fier	verre	ferro
199	rechts	right (side)	rechts	regs	rechs	rechts	rjochts	rechtes	tesla, testar
200	lienks, aevereks	left (side)	links	links	links	links	links, lofts	linc((ke)s)	slinc
201	an, bie	at	aan, te, bij	by	bie	an, zu, bei	oan, by	ane, aen, bi	ana, an, bi
202	in	in	in	in, binne	in	in	yn	in	in
203	mee, mie	with (accompanying)	met	met	mit	mit	mei	met	mith, mit
204	en, in	and	en	en	en	und	en	ende	inde, enda, ande
205	a, as	if	als, indien	as	es	wenn	as	als, alse Vmnl.	also
206	meedat, wan	because	omdat	omdat	ómdet	weil	mei't, om't	di wile dat, ombe dat, overmits, want	bithiu, wanda
207	naem	name	naam	naam	naam	Name	namme	name, naem	namo

Opmerkienge: 't AGL (Algemein Gesjreve Limburgs) schrief likge en zèkge vò. M'è 'ier toch mae vò de spèllienge mee gk gekoze, om'at dit beter ansluut bie de Veldeke-schriefwieze, daerin de dialecten geschreve ore.

Nog an te maeken

• Wiktionary:Lieste van Swadesh (West- en Oôst-Vlaems)
• Wiktionary:Lieste van Swadesh (Braebants)
• Wiktionary:Lieste van Swadesh (Nedersaksisch)
• Wiktionary:Lieste van Swadesh (Opperduus)
• Wiktionary:Lieste van Swadesh (Iengels)
• Wiktionary:Lieste van Swadesh (ouwe Germaonse taelen)
• Wiktionary:Lieste van Swadesh (Indo-Iraonse taelen)
• Wiktionary:Lieste van Swadesh (Chinees)
• Wiktionary:Lieste van Swadesh (Austronesische taelen)
• Wiktionary:Lieste van Swadesh (Semitische taelen)
• Wiktionary:Lieste van Swadesh (Niger-Congotaelen)
• Wiktionary:Lieste van Swadesh (Khoisantaelen) (meêr as eên taelfermielje)
• Wiktionary:Lieste van Swadesh (Amerikaonse taelen) (gin taelfermielje)
• Wiktionary:Lieste van Swadesh (ouwe taelen van 't oôsten)