Wt/zea/mee

Zeêuws

Etymologie

Over Middelnederlands met en Oudnederlands mit, ouwer mith, bievurmen van Middelnederlands mede resp. Oudnederlands mithi van Oergermaons *meþa of *meþi. Uutendelienge van Oer-Indo-Europees *met(h₂)- en verwant mee 't Oudgrieks μετά meta; meschien ok verwant mee midden.

Omschrievienge

mee vòzessel veraol Zuud-Zeêuws

1. vergezeld van:
   1. bie 't onderwerp: Jan sniet kaes mee z'n zus
   2. bie 't vòwerp: Jan sniet kaes mee broôd
2. deu middel van:
   • Jan sniet kaes mee 'n mes
3. in 'n bepaelienge van gesteld'eid
   • Jan sniet kaes mee plezier
4. biewoord net op dat moment
   • Ik kwam van m'n werk en mee zag ik de burgemeêster op straet lôpe.
5. achterzessel as bievurm van 't vòzessel; in deze zin aolgemeên
   • Ei je wat mee/mit/mie 'Ollanders? –Bèjaet, 'k weune d'rmee saemen!
6. zelfstandig naemwoôrd v meeë, wienachtigen drank uut gegisten 'eunienk.

Opmerkienge: 't woôrd mee as 'ʼeunienkwien' stae nie in 't Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Mee 't product zelf is 't woôrd vergete, mae impersant oort 't nog wè genoemd in etymologische woôrdenboeken.

Uutspraek

[me] (vòzessel), [meː ~ meɪ] (achterzessel)

Opmerkienge: vee sprekers voele nae 't vòzessel nog 'n -t, die soms latent, soms direct 'oôrbaer is:

• Jan gae mee-sʼn zus nae zʻn ouwers
• Gae je mee-tʼn boôt of deu dʼn tunnel?

Vergliekt ok nie.

Saemenstelliengen

meeaome meedat meedoeë meegae

meegaend meekneje meeneme meepakke

meeprikke meesoppe meevaolle meezò

Uutdruksels

• ʼt Ei z'n mee en z'n tegen, d'r zitte goeie en slechte kanten an
• ʼk È 't 'r nie mee, 'k 'ouw d'r nie van

Dialectvarianten

vòzessel

• mi, mit Goerees, Flakkees, Schouwen-Duvelands, Tools in Fluplands (op Tole nessens mee)
• mie Zuud-Bevelands buten Wolfersdiek, daer-at 't mee is
• meê Land-van-Axels nessens mee

Aore spelliengen

• mé Woordenboek der Zeeuwse Dialecten

Opmerkienge: deze spellienge gebruukt 't Woordenboek allêne bie 't vòzessels. 't Achterzessel is mee 'n lange ee en oor daerom gewoon mee ee geschreve.

Ontlêniengen in aore taelen

Opmerkienge: de Zeêuwse creooltaelen bin gebaseerd op ouwere en butendien burgerlijke vurmen van 't Zeêuws. 'Ier was de -t nog dujelijker anwezende.

• mete Berbice-Nederlands
• met, mi, mit, mee Neger'ollands
• met Skepi

Vertaeliengen

vòzessel

• Afrikaons: met
• Araobisch: مَعَ‎ (maʿa)

mete

• Chinees (Mandarijn): 跟 (gēn); 和 (hé)
• Duuts: mit +datief
• Frans: avec
• 'Ebreêuws: עם‎ (ím)
• Hindi: के साथ (... ke sāth), लेकर (lekar)
• 'Ollands: met, mit
• Iengels: with
• Italiaons: con
• Japans: と (-to)
• Latijn: cum +ablatief; ablatief zonder vòzessel

• Limburgs: mit, mèt (Mestrichts), met (Venloos)
• Nederlands: met
• Nedersaksisch/Platduuts: met
• Oôst-Vlaems: mee
• Oudgrieks: μετά (meta) +genitief; σύν (sun) +datief
• Portugees: com
• Russisch: с (s) +instrumentalis; instr. zonder vòzessel
• Skepi: met
• Spaons: con
• Swahili: na
• Westerlauwers Vries: mei
  • Schiermonnikoôgs: mooi
• West-Vlaems: met

Bronnen

• Dr. Ha.C.M. Ghijsen (red.), Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 1964, ¹⁰1998: blz. 574-5

• Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank

• Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank

• Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank

• Nicoline van der Sijs (2015, saemenstellienge), Uitleenwoordenbank bie 't trefwoôrd 'mit'