Wt/zea/assie

Zeêuws

Etymologie

Over Middelnederlands assche en Oudnederlands asca van Oergermaons *askō. Uutendelienge van de wortel *h₂eh₁s- 'brande'. 't Achtervoegsel -ie is vremd en nie klankwettig; me vinde 't ok in griffie, klissie en stropie. Buten twuvel is 't ontstae uut de noôdzaek om 't woôrd van asse af te grenzen; ok d'n alternatieve vurm assen kunne me zò uutleie.

Omschrievienge

assie m Acht'uzen, Zeêuwse Eilanden, Zeêuws-Vlaonderen

• resten in 'n vuur die-a nie verbrand bin of vaste verbrandiengsproducten è opgeleverd.

Uutspraek

[ˈɑsi]

Verbugienge

assietje verkleinwoôrd (nie gebrukelijk)

Saemenstelliengen

Inclusief saemenstelliengen mee de vurm assen.

assefiester assepoester assiebak assieboer

assiepit assieschieter assieschuve

Uutdruksels

• As asje weêr turf wier, dan ko je ze weêr stoke, 'as' telt nie
• Van d'n assie stoke, van d'uutgekeêrde brandverzekerienge leve
• ʼt Is in d'n assie gevaolle, 't is mislukt
• In d'n assie roere, zitte stoke
• Tussen tweê vieren in 'n assie'oôp zitte, gin kant op kunne, alleên mae fout kunne doeë
• ʼt Gae van schiet vier, blaes assie, vreêd snel, ok:
  • ʼn schiet-vier-blaes-assie, 'n 'aestig meisje

Dialectvarianten

• assen Ouwerkerke, Oud-Vosmaer, Land-van-Kezands (altoos), Walchers, Zuud-Bevelands (nessens assie)
• asje Goerees (altoos), Flakkees (altoos, op Acht'uzen nae), Schouwen-Duvelands (nessens assie)

Ontlêniengen in aore taelen

• asi Berbice-Nederlands
• haschěsis, hassesje, assche, ašiši, hašiši, haši, babaši, aschies, assisje, az Neger'ollands

Vertaeliengen

Vertaeliengen

• Afrikaons: as
• Araobisch: رَمَاد‎ (ramād) m, سَكَن‎ (sakan) m
• Berbice-Nederlands: asi
• Chinees (Mandarijn): 灰 (huī)
• Duuts: Asche v
• Frans: cendres v meêrvoud
• 'Ebreêuws: אֵפֶר‎ (éfer) m
• Hindi: राख (rākh) v
• 'Ollands: as g
• Iengels: ash
• Italiaons: cenere
• Japans: 灰 (はい, hai)
• Latijn: cinis v
• Limburgs: esj enz. v, asse meêrvoud

• Nederlands: as, asse (ouwerwes, veraol Belgen) v
• Nedersaksisch/Platduuts: aske enz. g/v
• Oôst-Vlaems: assie Land-van-'Ulsters
• Oudgrieks: σποδός (spodos) v, τέφρα (tephra) v
• Portugees: cinzas v meêrvoud
• Russisch: пе́пел (pépel) m, зола́ (zolá) v
• Spaons: ceniza v
• Swahili: majivu kl. 6
• Westerlauwers Vries: jiske g
  • Hindeloopers: iske
  • Terschelliengs: isk
  • Schiermonnikoôgs: ieske v
• West-Vlaems: asschen, asken enz. m

Bronnen

• Dr. Ha.C.M. Ghijsen (red.), Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 1964, ¹⁰1998: blz. 47, 368

• Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank

• Nicoline van der Sijs (2015, saemenstellienge), Uitleenwoordenbank bie 't trefwoôrd '{{{2}}}'