Wt/zea/u

Nie-taelgebonde

u

Kleine lettervurm van d'U, d'eênentwintigste letter van 't Latijnse alfabet.

Symboolwaerde

u g'unificeêrde constante, eênheid vò 't atoomgewicht; gedefinieêrd as 1/12 van 'n ¹²C-atoom
[u] geslote geronde achterklienker (in 't fonetisch schrift)

Afrikaons

Etymologie

Geleênd uut 't Nederlands.

Omschrievienge

u

jie in formele contexten.
julder in formele contexten.

Uutspraek

[y]

Verbugienge

Dit woôrd ei gin aparte vòwerps- of bezitsvurm

Synoniemen

jy (ienkelvoud)
julle (meêrvoud)

Nederlands

Etymologie

Oôrsproenkelijk vòwerpsvurm bie gij. Laeter gebruukt as verkortienge van uwe Edelheid. Vanous was du de gemeênzaeme vurm en gij/jij de beleefde vurm. Toen-at 'r tegen iederêne gij/jij gezeid goeng ore, kwam t'r noôd an 'n nieuwe beleefd'eidsvurm. Daevò wier dikkels de derde persoôn gebruukt; d'n 'ôger geplaetste wier indirect mee 'n titel angesproke. Uutendelienge wier dit verkort toet u, wat-a in de negentienden eêuw in Nederland gewoon wier en 't toet dan toe dikkels op papier gebruukte gij begon te verdriengen.

Omschrievienge

u

jie (beleefde vurm)
julder (beleefde vurm)
vòwerpsvurm van gij

Opmerkiengen:

't Gebruuk van u in 't Nederlands is de leste jaeren sterk an 't truglôpen. Toch is 't in vee situaoties zekers nog gewenst of zelfs nôdig!
u is allêne vòwerpsvurm bie gij as dat in z'n formele, standaerdtaelige zin oor gebruukt. In de Braebantse dialecten en in aolle tussentaele die daerop gebaseerd is ore aore vurmen gebruukt; ziet daevò gij (Braebants).

Uutspraek

[y ~ ʉ]

Verbugienge

u vòwerpsvurm, uwer genitief

Afleiiengen

uw bezittelijk vònaemwoôrd

Synoniemen

jij (ienkelvoud)
jullie (meêrvoud)
gij (ouwerwes; in de standaerdtaele ienkelvoud en meêrvoud)
gijlieden (ouwerwes, meêrvoud)
ulieden (gedateêrd, meêrvoud)
UEdele, Ued. (verouwerd)
uwé (verouwerde spreektaele)

Aore schriefwiezen

U (vroeger veraol in brieven normaol, noe ouwerwes of vreêd formeel)

Ontlêniengen in aore taelen

u Afrikaons
u Ambonees-Maleis
u Chinees-Maleis
u Indonesisch

Bronnen

Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank

Nicoline van der Sijs (2015, saemenstellienge), Uitleenwoordenbank bie 't trefwoôrd 'u'