Wt/zea/gae

From Wikimedia Incubator
< Wt‎ | zea
Wt > zea > gae

Zeêuws[edit | edit source]

Etymologie[edit | edit source]

Over Middelnederlands gaen en Oudnederlands gān van Oergermaons *gāną. Uutendelienge van Oergermaons *gʰēh₁-. Flejen tied kom van de geredupliceêrde variant *ganggan.

Omschrievienge[edit | edit source]

gae Flakkees, Zeêuwse Eilanden

  1. z'n eige mee geweunen tred veruutbewege (veraol van mensen gezeid)
    • M'n oba goeng toet z'n negentigste nog zonder stok.
    • Van Middelburg toet Vlissienge gae je ongeveêr 'n ure.
  2. vertrekke
    • Ik zie 'm liever gae as komme.
  3. (van abstracte diengen, dikkels mee loôs onderwerp) marchêre, werke
    • Zò gaet da nie eej!
    • ʼOe gaet 't mee je moeder?
  4. (losse) verkêrienge è (mee)
    • Ze gae noe mee 'n vintje van 'n ander durp.
  5. in werkienge weze (van 'n klokke)
    • De klokke gaet achter, 'k moe ze is laete maeke.
  6. kiekende rondgae (van ôgen, veraol gezeid as 'n vrouwe aolles zit te beloeren)
  7. klienke, gezeid ore
    • "De proefvelden in Wageningen", goeng 't binnen, "bin van 't grôôste belang." (Jan Zwemer)
  8. 'ulpwerkwoôrd van de toekommenden tied, as 't onderwerp nae d'andelienge op weg gaet
    • ʼk Gae noe effen boôschappen doeë.
  9. 'ulpwerkwoôrd van de toekommenden tied, as 't gebeuren in de kortbieë toekomst leit
    • ʼt Gae regene
    • ʼk Gae noe effen tv kieke, dat è 'k nae zò'n dag wè verdiend.
  10. tweê keêr gebruukt as versterkienge van de vorrige tweê beteikenissen
    • Gae jie noe maer is gae kieke of-a je d'r buten nie bin, ik moet 'ier poesse!

Opmerkienge: gae (gaon) vò de toekommenden tied kom nae 't zujen toe altoos mae dikkelder vò. In Zeêuws-Vlaendere is zullen a nie meêr gebrukelijk.

Uutspraek[edit | edit source]

[ɦɛː], [ɣɛː]

Vervoegienge[edit | edit source]

infinitief gae(n)
gerundium te gaen(e)
tegewoordigen tied ik gae(n) oôns gae(n)
jie gae(t) (gae) julder gae(n)
'ie gae(t) 'ulder gae(n)
flejen tied ik, jie, 'ie gieng, gong, goeng oôns, julder, 'ulder gienge, gonge(n), goenge(n)
gebieënde wieze gae(t)
onvoltoôid deêlwoôrd gaende
voltoôid deêlwoôrd is (g)egae(n)
Ziet vò details en verschillen tussen de Zeêuwse dialecten 't artikel Zeêuwse grammaotica op Wikipedia.

Saemenstelliengen[edit | edit source]

Uutdruksels[edit | edit source]

  • Nae 't jok gae, krom gae van 't zwaere lasten draegen
  • Da gae noga!, belbel, uutroep van verbaezienge
  • ʼt Gae zòas 't gaet, mae nie zòas 't moet ('oôrt), 't gae wè aorig, mae nie echt goed
  • gae mee (ziet bove)
  • gae om gae om wat t'aelen
  • Op joengers/meisjes gae, op 't feêsje van joengers/meisjes meuge komme (vanous aodde kinders zò'n verjaerienge in 'n kroônjaer; in aore jaeren meugde alleên de fermielje komme)
  • Gaende maeke:
    1. ('n tuug) werkende maeke
    2. 'oenger bezurge: A je van eten praot, maek je me gaende.
  • Gae je weg, of bluuf je stae, spotzinnetje vò de Flakkeeërs; ziet ok bie gao.

Verwant in beteikenisse[edit | edit source]

Dialectvarianten[edit | edit source]

Aore spelliengen[edit | edit source]

  • hae (gin standaerdspellienge)

Vertaeliengen[edit | edit source]

Bronnen[edit | edit source]

  • Dr. Ha.C.M. Ghijsen (red.), Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 1964, ¹⁰1998: blz. 245-6