Wt/zea/trekke

Zeêuws

Etymologie

Over Middelnederlands trecken van Oergermaons *trekaną of z'n zwakke variant *trakjaną. In verbindienge gebracht mee Litouws dragāt 'snokke' en mee draege, mae dan zou 't nie mee 'n t- meuge beginne.

Omschrievienge

trekke aolgemeên, mae eêder nieuw in 't Walchers en Zuud-Bevelands

1. nae j'n eige toe 'aele
2. kracht nae j'n eige toe op iets zette
3. slepe
4. (onovergankelijk) over grôten afstand van d'êne nae d'aore plekke gae, veraol ok van veugels gezeid
5. tochte, deulôpe (van de wind)
6. melke
7. plokke (van blommen, vruchten enz.)
8. groeie (van beêsten en planten gezeid)
9. 'n aftreksel maeke
   • Je kan d'r 'n aorig soepje van trekke!

Uutspraek

[ˈtrækə]

Vervoegienge

infinitief	trekke(n)
gerundium	te trekken(e)
tegewoordigen tied	ik trek(ke)	oôns trekke(n)
	jie trek(t) (trekke)	julder trekke(n)
	'ie trek(t)	'ulder trekke(n)
flejen tied	ik, jie, 'ie trok	oôns, julder, 'ulder trokke(n)
gebieënde wieze	trek(t)
onvoltoôid deêlwoôrd	trekkende
voltoôid deêlwoôrd	ei en is (g)etrokke(n)
Ziet vò details en verschillen tussen de Zeêuwse dialecten 't artikel Zeêuwse grammaotica op Wikipedia.

Afleiienge

• trek
• trekker

Saemenstelliengen

trek'ond trekiezder trekmusse trekrieve

trektreite trekzak uuttrekke

Uutdruksels

• paeltjes trekke, dompe, vrotte paelen in de zeêwêrienge vervange
• trekke op, lieke op, slachte nae
  • Dat trek nergest op, dat ziet 'r nie uut, da's niks; ok ʼt trekt 'r nie op
• trekke van, leve van, inkomsten kriege van
• 't lange trekke, vee praote
  • Dieën za't nie lange mee trekken, dien eit nie lange mee te leven Zeêuws-Vlaonderen
• J'n eige laete trekke, nae de fotograof gae (ouwerwes)
• D'r an bluve trekke, d'r maer an bluve dienke
• Wat vò D'n 'Aogt, Middelburg trekken, 't 'ôgerop zoeke, 'n zaek 'ôge opneme (bie de rechter of de regerienge) Zeêuws-Vlaonderen
• Laeme 't nie langer trekke, me breie d'r 'n ende an
• ʼk Gaon d'r is nao trekken, 'k za 't is prebêre Land-van-Kezands
• Op de Middelburgse krante trekken, de PZC 'ebbe Land-van-Kezands
• Z'n beuze trekke, afrekene
• Ik kan 't nie mee vò me trekke, ik weet 't nie meêr
• waoter trekken, polderwaeter spuie

Dialectvarianten

• trekken in Zeêuws-Vlaendere en op oôstelijk Zuud-Beveland
• trokke, trokken Walchers, Zuud-Bevelands: ouwerwes, mae vanous aolgemeên

Ontlêniengen in aore taelen

• trek, treek, trē Neger'ollands
• trèk Papiaments (kan ok uut 't Nederlands komme)
• trèk Sranantongo

Ziet ok

• snokke

Vertaeliengen

nae j'n eige toe 'aele

• Afrikaons: trek
• Araobisch: جَرَّ‎ (ǧarra), سَحَبَ‎ (saḥaba)
• Chinees (Mandarijn): 拖拉 (tuōlā), 拉 (lā), 引 (yǐn)
• Duuts: ziehen
• Frans: tirer
• Westerlauwers Vries: lûke
  • Terschelliengs: loeke
  • Schiermonnikoôgs: lúeke
• 'Ebreêuws: משך‎ (masjách)
• Hindi: खींचना (khīñcnā)
• Iengels: pull
• Italiaons: tirare

• Japans: 引く (ひく, hiku)
• Latijn: trahěre
• Limburgs: trèkke
• Middelnederlands: trecken, tien
• Nederlands: trekken
• Oudgrieks: ἕλκω (helkoo)
• Oudnederlands: tīan
• Portugees: tirar
• Russisch: тяну́ть (tjanoétʹ), потяну́ть imp.-perf. paer
• Spaons: tirar
• Swahili: kuvuta
• West-Vlaems: tretten

Bronnen

• Dr. Ha.C.M. Ghijsen (red.), Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 1964, ¹⁰1998: blz. 996-7

• K. Fraanje c.s. (red.), Supplement Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 2003: blz. 224-5

• Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank

• Nicoline van der Sijs (2015, saemenstellienge), Uitleenwoordenbank bie 't trefwoôrd 'trekken'