Wt/zea/draoie
Zeêuws
[edit | edit source]Etymologie
[edit | edit source]Over Middelnederlands drayen en Oudnederlands *thrāian van Oergermaons *þrēaną en zòdoende ok verwant mee 't Iengelse throw 'smiete'. Uutendelienge dienkelijk van de wortel *terh₁- 'deubôre, spliete' en dan ok verwant mee trema en termiet.
Omschrievienge
[edit | edit source]draoie
- (onovergankelijk) 'n draoi maeke, 'n vloeiende, kromme bewegienge maeke.
- (overgankelijk) de richtienge of koers van iets mee 'n draoi verandere
- (figuurlijk) van menienge of beleid veraore
- gin moment stilzitte, zittende 'eêl d'n tied bewege
- verbiegae (van d'n tied)
- D'n dag draoit toch, of noe werke of nie.
- ergest kort anlôpe
- In 't verbiegaen bin 'k is effe bie de fermielje Flipse gedraoid.
- Zienge mee vee bugiengen en versieriengen, veraol bie de Saolmenzang
- deugaend anwezig weze (van piene en zò)
- Dat draoit noe a weken in m'n beên, 'k weet nie wat dat is.
Uutspraek
[edit | edit source][ˈdrɑˑi̯ə ~ ˈdrɒˑi̯ə]
Vervoegienge
[edit | edit source]| infinitief | draoie(n) | |
| gerundium | te draoien(e) | |
| tegewoordigen tied | ik draoi(e) | oôns draoie(n) |
| jie draoi(t) (draoie) | julder draoie(n) | |
| 'ie draoi(t) | 'ulder draoie(n) | |
| flejen tied | ik, jie, 'ie draoide, draoie(n)de | oôns, julder, 'ulder draoide(n) |
| gebieënde wieze | draoi(t) | |
| onvoltoôid deêlwoôrd | draoiende | |
| voltoôid deêlwoôrd | ei en is (g)edraoid | |
| Ziet vò details en verschillen tussen de Zeêuwse dialecten 't artikel Zeêuwse grammaotica op Wikipedia. | ||
- Afleiiengen
Saemenstelliengen
[edit | edit source]Uutdruksels
[edit | edit source]- Vò de mast draoie, z'n eten nie opkunne
- ʼt Draoit 'rom, 't angt 'rom, me moete mae zieë of dat gebeurt
- ʼt Draoit om d'n tienen, 't is om en bie tien ure
- Lae mae draoie, lae mae doeë
- Laet alles mae draoie wat draoit, 'tzelfde
- ʼt Is an 't draoien, de bevaollienge is gaende
- gepapt en gedraoid, gepept en gedraoid, getopt en gedraoid, kant en klaer
- Draoit 'r maer an, je doe mae
Dialectvarianten
[edit | edit source]- draoien in Zeêuws-Vlaendere en op oôstelijk Zuud-Beveland
Ontlêniengen in aore taelen
[edit | edit source]- daai Aucaons (kan ok uut 't Nederlands komme)
- drai Berbice-Nederlands
- draai, draej, drāi Neger'ollands
- drei, drai Papiaments (kan ok uut 't Nederlands komme)
- drai Sranantongo (kan ok uut 't Nederlands komme)
- drai Surinaoms-Javaons
- drái-drái kare Sarnami (ofwè uut 't Nederlands, of over 't Sranantongo; dan kan 't nog mee 't Zeêuws te maeken è)
Vertaeliengen
[edit | edit source]z'n eige in 'n vloeiende kromme bewege
Bronnen
[edit | edit source]- Dr. Ha.C.M. Ghijsen (red.), Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 1964, ¹⁰1998: blz. 192
- K. Fraanje c.s. (red.), Supplement Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 2003: blz. 89
- Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank
- Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank
- Nicoline van der Sijs (2015, saemenstellienge), Uitleenwoordenbank bie 't trefwoôrd 'draaien'