Jump to content

Wt/zea/wete

From Wikimedia Incubator
< Wt | zea
Wt > zea > wete

Zeêuws

[edit | edit source]

Etymologie

[edit | edit source]

Over Middelnederlands weten en Oudnederlands witon van Oergermaons *witaną. Eigenlijk 'n flejentiedsvurm, mee in 't ienkelvoud 'n *-ai-. 't Zou daevandaene dus feitelijk ik weêt en ʼie weêt moete weze (mae wè jie weet en oôns wete mee zachtlange ee), en dat is 't zekers oôit wè gewist. Uutendelienge van d'n Indo-Europese wortel *w(e)id- en zòdoende verwant mee 't Latijnse vidēre 'zieë'.

Omschrievienge

[edit | edit source]

wete

  1. kennisse è, in brêje zin of van eên biezonder dienk
    • M'n vaoder ei nie lang geleêrd, mae ie weet vergemes vee.
    • Weet jie a da Janse z'n eige verdae eit?
  2. somtieds, in bepaelde uutdruksels: last è mee
  3. zelfstandig naemwoôrd v anmaenienge, 'erinnerienge van de belastiengen of 'n aore betaelienge Tools in Fluplands, Schouwen-Duvelands

Uutspraek

[edit | edit source]

[ˈʋeːtə], [ˈʋeɪtə], [ˈβ̝eːtə]

Verbugienge

[edit | edit source]

weten meêrvoud

Vervoegienge

[edit | edit source]
infinitiefwete(n)
gerundiumte weten(e)
tegewoordigen tiedik weetoôns wete(n)
jie weet (wete)julder wete(n)
'ie weet'ulder wete(n)
flejen tiedik, jie, 'ie wist, weette, wete(n)deoôns, julder, 'ulder wiste(n), weette(n), wete(n)de
gebieënde wiezeweet
onvoltoôid deêlwoôrdwetende
voltoôid deêlwoôrdei (g)ewete(n)
Ziet vò details en verschillen tussen de Zeêuwse dialecten 't artikel Zeêuwse grammaotica op Wikipedia.

Saemenstelliengen

[edit | edit source]

Uutdruksels

[edit | edit source]
  • wete van
    1. kennisse è van
    2. last è van: Me wete 'ier van gin auto's.
  • Da zal je wete, dae krie je nog last mee

Aore vurmen

[edit | edit source]
  • weten in Zeêuws-Vlaendere en op oôstelijk Zuud-Beveland

Ontlêniengen in aore taelen

[edit | edit source]

Vertaeliengen

[edit | edit source]

Bronnen

[edit | edit source]
  • Dr. Ha.C.M. Ghijsen (red.), Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 1964, ¹⁰1998: blz. 1133-4
  • K. Fraanje c.s. (red.), Supplement Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 2003: blz. 244
  • Nicoline van der Sijs (2015, saemenstellienge), Uitleenwoordenbank bie 't trefwoôrd 'weten'

Etymologie

[edit | edit source]

Van Zeêuws wit.

Omschrievienge

[edit | edit source]

wete

Uutspraek

[edit | edit source]

[ˈwɛtɛ]?

Bronnen

[edit | edit source]
  • Nicoline van der Sijs (2015, saemenstellienge), Uitleenwoordenbank bie 't trefwoôrd 'wit'

Etymologie

[edit | edit source]

Ziet bie Zeêuws.

Omschrievienge

[edit | edit source]

wete werkwoôrd

Uutspraek

[edit | edit source]

[ˈβ̞eː¹tə], [ˈweː¹te] ('ier en dae nog)

Vervoegienge

[edit | edit source]
we.te (Mestrichts)
tegewoôrdigen tiediech weet, wei.tveer we.te
diech wètsgeer wèt
heer, zij, het wètzij we.te
flejen tiediech wisveer wiste
diech wisgeer wis
heer, zij, het wiszij wiste
gebieënde wiezeweet, wei.twèt
voltoôid deêlwoôrdheet gewe(i).te
onvoltoôid deêlwoôrdwe(i).tend
gerundiumwe(i).tentere

Opmerkienge: in 't Mestrichts is 't werkwoord wete in vrieë variaotie mee weite.

wete(n) (Montforts)
tegewoôrdigen tiedich weitveer wete(n)
doe wètsgeer wètj
hae, het, det wètjzie wete(n)
flejen tiedich wósveer wóste(n)
doe wósgeer wós
hae, het, det wószie wóste(n)
conjunctiefich wusveer wuste
doe wusgeer wus
hae, het, det wuszie wuste
gebieënde wiezeweitweitj/wètj
voltoôid deêlwoôrdhaet gewós/gewete
onvoltoôid deêlwoôrdweitendj
participiumgewete(n)

Varianten

[edit | edit source]
  • weite (deu nivellêrienge)

Bronnen

[edit | edit source]
  • Pol Brounts e.a. (red.), De Nuie Mestreechsen Dictionair. Veldeke-Krink Mestreech, Mestricht, 2004: blz. 45
  • Dr. P. Bakkes, Mofers Waordebook. Stichting Mofers Waordebook, Montfort, 2007: blz. 405