Wt/zea/zunne
Appearance
Zeêuws
[edit | edit source]Etymologie
[edit | edit source]Over Middelnederlands sunne, sonne en Oudnederlands sunna van Oergermaons *sunnō/*sowilaz/*sowul (de lèste tweê vurmen bin in de Noôrd-Germaonse taelen bewaerd). Aol deze vurmen bin af te leien van 't Oer-Indo-Europese *séh₂u-l, stam in verboge vurmen *sh₂u-én-, variante *seh₂-uel-o. Onder meêr in 't Latijn as sol en in 't Grieks as ἥλιος hèlios (waevan helium).
't Werkwoôrd is t'r dienkelijk onder Nederlandsen invloed gekomme; in 't zunnetje zitte is gewoner.
Omschrievienge
[edit | edit source]zunne v
- De starre daerom de Aerde draoit, en die overdag d'n 'emel verlicht.
- 't Licht van de zunne.
- ʼk Za 't wasgoed is verzette, dan kan 't in de zunne drôge.
- (zeldzaem in 't Zeêuws) starre, in 't biezonder eên die vee gemeên ei mee oônze zunne.
zunne(n) werkwoôrd
- In de zunne zitte of leie.
- Niks doeë as t'r wè wat te doeën is.
Uutspraek
[edit | edit source][ˈzɵnə] ~ [ˈzənə]
Verbugienge
[edit | edit source]meêrvoud zunnen (allêne nommer 3), verkleinwoôrd zunnetje
- afleiienge
Vervoegienge
[edit | edit source]infinitief | zunne(n) | |
gerundium | te zunnen(e) | |
tegewoordigen tied | ik zunne | oôns zunne(n) |
jie zun(t) (zunne) | julder zunne(n) | |
'ie zun(t) | 'ulder zunne(n) | |
flejen tied | ik, jie, 'ie zunde | oôns, julder, 'ulder zunde(n) |
gebieënde wieze | zun(t) | |
onvoltoôid deêlwoôrd | zunnende | |
voltoôid deêlwoôrd | ei (g)ezund | |
Ziet vò details en verschillen tussen de Zeêuwse dialecten 't artikel Zeêuwse grammaotica op Wikipedia. |
Saemenstelliengen
[edit | edit source]Uutdruksels
[edit | edit source]- ʼt Zunnetje dekt, de wolken komme vò de zunne
- M'n lief is beschouwd van de zunne, glad verbrand
- Van zunne toet zunne werke, werke vanaf de murge toetdat d'n aevend vaolt
- Vò niks gaet de zunne op, ik doeë 't nie a'k d'r gin geld vo kriege
- De zunne eit 'n klippel in d'r bek, d'r komt 'n lange wolke vò de zunne (wat-a regen beloôft)
Varianten
[edit | edit source]- zun Acht'uzen
- zonne Tools in Fluplands, Noord-Bevelands (as ênigste meugelijk'eid); Schouwen-Duvelands, Land-van-Axels, Land-van-Kezands (nessens zunne)
Ontlêniengen
[edit | edit source]- sono Berbice-Nederlands
- son, zon Neger'ollands
- sónu Saramaccaons
- son Sranantongo
Vertaeliengen
[edit | edit source]plaeselijke starre
|
van de zunne geniete
|
|
Bronnen
[edit | edit source]- Dr. Ha.C.M. Ghijsen (red.), Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 1964, ¹⁰1998: blz. 1199-1200
- K. Fraanje c.s. (red.), Supplement Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 2003: blz. 254
- Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank
- Nicoline van der Sijs (2015, saemenstellienge), Uitleenwoordenbank bie 't trefwoôrd zon