Jump to content

Wt/zea/zitte

From Wikimedia Incubator
< Wt‎ | zea
Wt > zea > zitte

Zeêuws

[edit | edit source]

Etymologie

[edit | edit source]

Over Middelnederlands enOudnederlands sitten van Oergermaons *sitan/sitjan/setjan. Ziet vò de kwestie van sterke of zwakke vurmen bie ligge. Net as dit woôrd ei ok zitte 'n causatief (zette). Uutendelienge van d'n Indo-Europese wortel *sed- en zòdoende ok verwant mee 't Latijnse sedēre (ok 'zitte').

Omschrievienge

[edit | edit source]

zitte werkwoôrd

  1. (van mensen en aore tweêvoeters) mee gebogen 'eupen, rustende op de billen, opgesteld weze
  2. uut gaende of staenden toestand zitte gae
    • Moe je nie zitte?
  3. (van mensen, beêsten aol wat z'n eige bewege kan) z'n eige op 'n veranderlijke plekke bevinde
    • Wae zit die vaoder van joe noe wee?
  4. 'n gevangenisstraffe uutdiene
    • Die boete kan 'k nie betaele, 'k gae wè zitte.
  5. (van 'n tegenslag, opmerkienge, klap enz.) ankomme, gevoeld ore
    • Zò, die zat!; ok Dieën eit 't zitte!
  6. meêr in 't gemeên: z'n eigen in 't teostand bevinde, in vee uutdruksels (ziet onder)

Uutspraek

[edit | edit source]

[ˈzɪtə]

Vervoegienge

[edit | edit source]
infinitief zitte(n)
gerundium te zitten(e)
tegewoordigen tied ik zit(te) oôns zitte(n)
jie zit (zitte) julder zitte(n)
'ie zit 'ulder zitte(n)
flejen tied ik, jie, 'ie zat, zeet oôns, julder, 'ulder zaete(n), zoate(n), zatte(n)
gebieënde wieze zit
onvoltoôid deêlwoôrd zittende
voltoôid deêlwoôrd ei (g)ezete(n)
Ziet vò details en verschillen tussen de Zeêuwse dialecten 't artikel Zeêuwse grammaotica op Wikipedia.

Saemenstelliengen

[edit | edit source]

Uutdruksels

[edit | edit source]
  • ʼIe eit 'r 't voe litte zitte (Zuud-Bevelands)
    1. ʼie eit 't opgegeve
    2. ʼie is doôdgegae
  • Z'ebbe zitte, Ze zittende è vee geld è
  • D'r goed bie zitte, 'tzelfde
  • Gezet zitte, 'tzelfde (ok: z'n zaeken vò mekaore è)
  • ʼIe eit 't zitte
    1. 'ie is zat
    2. 'ie is kwaed
    3. 'ie is vreêd groôs
    4. 't doet 'm niks (mee de biegedochte dat dat wè zou moete)
  • Dat zit nog, da's nog glad nie zeker
  • Je zit 'r nie in, je kan d'r toch niks an doeë
  • Onder d'appels zitten, bogere, fruit uut de bogerd stele
  • ʼk È 't 'r nie op zitte, 'k moete dae niks van 'ebbe; soms ok positief:
  • ʼie eit 't 'r nogal op zitte 'oôr!
  • Z'ei 't verre zitten, ze leit op sturven Sluus

Dialectvarianten

[edit | edit source]
  • zitten in Zeêuws-Vlaendere en op oôstelijk Zuud-Beveland

Ontlêniengen in aore taelen

[edit | edit source]

Vertaeliengen

[edit | edit source]

Bronnen

[edit | edit source]
  • Dr. Ha.C.M. Ghijsen (red.), Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 1964, ¹⁰1998: blz. 1190
  • K. Fraanje c.s. (red.), Supplement Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 2003: blz. 253
  • Nicoline van der Sijs (2015, saemenstellienge), Uitleenwoordenbank bie 't trefwoôrd 'zitten'


Etymologie

[edit | edit source]

Ziet bie Zeêuws.

Omschrievienge

[edit | edit source]

zitte werkwoôrd

  1. zitte aolgemeên
  2. zette in de regio Venlo-Roermond-Echt

Uutspraek

[edit | edit source]

[ˈzɪ¹tə], [ˈzɪ¹te]

Vervoegienge

[edit | edit source]

[1]

zitte (Mestrichts)
tegewoôrdigen tied iech zit veer zitte
diech zits geer zit
heer, zij, het zit zij zitte
flejen tied iech zao.t veer zao.te
diech zao.ts geer zao.t
heer, zij, het zao.t zij zao.te
gebieënde wieze zit zit
voltoôid deêlwoôrd heet geze.te
onvoltoôid deêlwoôrd zittend
gerundium zittentere
zitte(n) (Montforts)
tegewoôrdigen tied ich zit veer zitte(n)
doe zits geer zitj
hae, het, det zitj zie zitte(n)
flejen tied ich zaat veer zote(n)
doe zaats geer zootj
hae, het, det zaat zie zote(n)
conjunctief ich zoot veer zote(n)
doe zoots geer zootj
hae, het, det zoot zie zote(n)
gebieënde wieze zit zitj
voltoôid deêlwoôrd haet gezaete(n)
onvoltoôid deêlwoôrd zittendj
participium gezitte(n)

[2]

zitte(n) (Montforts)
tegewoôrdigen tied ich zit veer zitte(n)
doe zits geer zitj
hae, het, det zitj zie zitte(n)
flejen tied ich zat veer zatte(n)
doe zats geer zatj
hae, het, det zat zie zatte(n)
gebieënde wieze zit zitj
voltoôid deêlwoôrd haet gezatj
onvoltoôid deêlwoôrd zittendj
participium gezitte(n)

Varianten

[edit | edit source]

[2]

  • zètte (wied en zied gebruukt)

Bronnen

[edit | edit source]
  • Dr. P. Bakkes, Mofers Waordebook. Stichting Mofers Waordebook, Montfort, 2007: blz. 418
  • Pol Brounts e.a. (red.), De Nuie Mestreechsen Dictionair. Veldeke-Krink Mestreech, Mestricht, 2004: blz. 321, 44