Wt/zea/zitte
Zeêuws
[edit | edit source]Etymologie
[edit | edit source]Over Middelnederlands enOudnederlands sitten van Oergermaons *sitan/sitjan/setjan. Ziet vò de kwestie van sterke of zwakke vurmen bie ligge. Net as dit woôrd ei ok zitte 'n causatief (zette). Uutendelienge van d'n Indo-Europese wortel *sed- en zòdoende ok verwant mee 't Latijnse sedēre (ok 'zitte').
Omschrievienge
[edit | edit source]zitte werkwoôrd
- (van mensen en aore tweêvoeters) mee gebogen 'eupen, rustende op de billen, opgesteld weze
- uut gaende of staenden toestand zitte gae
- Moe je nie zitte?
- (van mensen, beêsten aol wat z'n eige bewege kan) z'n eige op 'n veranderlijke plekke bevinde
- Wae zit die vaoder van joe noe wee?
- 'n gevangenisstraffe uutdiene
- Die boete kan 'k nie betaele, 'k gae wè zitte.
- (van 'n tegenslag, opmerkienge, klap enz.) ankomme, gevoeld ore
- Zò, die zat!; ok Dieën eit 't zitte!
- meêr in 't gemeên: z'n eigen in 't teostand bevinde, in vee uutdruksels (ziet onder)
Uutspraek
[edit | edit source][ˈzɪtə]
Vervoegienge
[edit | edit source]| infinitief | zitte(n) | |
| gerundium | te zitten(e) | |
| tegewoordigen tied | ik zit(te) | oôns zitte(n) |
| jie zit (zitte) | julder zitte(n) | |
| 'ie zit | 'ulder zitte(n) | |
| flejen tied | ik, jie, 'ie zat, zeet | oôns, julder, 'ulder zaete(n), zoate(n), zatte(n) |
| gebieënde wieze | zit | |
| onvoltoôid deêlwoôrd | zittende | |
| voltoôid deêlwoôrd | ei (g)ezete(n) | |
| Ziet vò details en verschillen tussen de Zeêuwse dialecten 't artikel Zeêuwse grammaotica op Wikipedia. | ||
Saemenstelliengen
[edit | edit source]Uutdruksels
[edit | edit source]- ʼIe eit 'r 't voe litte zitte (Zuud-Bevelands)
- ʼie eit 't opgegeve
- ʼie is doôdgegae
- Z'ebbe zitte, Ze zittende è vee geld è
- D'r goed bie zitte, 'tzelfde
- Gezet zitte, 'tzelfde (ok: z'n zaeken vò mekaore è)
- ʼIe eit 't zitte
- Dat zit nog, da's nog glad nie zeker
- Je zit 'r nie in, je kan d'r toch niks an doeë
- Onder d'appels zitten, bogere, fruit uut de bogerd stele
- ʼk È 't 'r nie op zitte, 'k moete dae niks van 'ebbe; soms ok positief:
- ʼie eit 't 'r nogal op zitte 'oôr!
- Z'ei 't verre zitten, ze leit op sturven Sluus
Dialectvarianten
[edit | edit source]- zitten in Zeêuws-Vlaendere en op oôstelijk Zuud-Beveland
Ontlêniengen in aore taelen
[edit | edit source]Vertaeliengen
[edit | edit source]Vertaeliengen
Bronnen
[edit | edit source]- Dr. Ha.C.M. Ghijsen (red.), Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 1964, ¹⁰1998: blz. 1190
- K. Fraanje c.s. (red.), Supplement Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 2003: blz. 253
- Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank
- Nicoline van der Sijs (2015, saemenstellienge), Uitleenwoordenbank bie 't trefwoôrd 'zitten'
Etymologie
[edit | edit source]Ziet bie Zeêuws.
Omschrievienge
[edit | edit source]zitte werkwoôrd
Uutspraek
[edit | edit source][ˈzɪ¹tə], [ˈzɪ¹te]
Vervoegienge
[edit | edit source][1]
| zitte (Mestrichts) | ||
| tegewoôrdigen tied | iech zit | veer zitte |
| diech zits | geer zit | |
| heer, zij, het zit | zij zitte | |
| flejen tied | iech zao.t | veer zao.te |
| diech zao.ts | geer zao.t | |
| heer, zij, het zao.t | zij zao.te | |
| gebieënde wieze | zit | zit |
| voltoôid deêlwoôrd | heet geze.te | |
| onvoltoôid deêlwoôrd | zittend | |
| gerundium | zittentere | |
| zitte(n) (Montforts) | ||
| tegewoôrdigen tied | ich zit | veer zitte(n) |
| doe zits | geer zitj | |
| hae, het, det zitj | zie zitte(n) | |
| flejen tied | ich zaat | veer zote(n) |
| doe zaats | geer zootj | |
| hae, het, det zaat | zie zote(n) | |
| conjunctief | ich zoot | veer zote(n) |
| doe zoots | geer zootj | |
| hae, het, det zoot | zie zote(n) | |
| gebieënde wieze | zit | zitj |
| voltoôid deêlwoôrd | haet gezaete(n) | |
| onvoltoôid deêlwoôrd | zittendj | |
| participium | gezitte(n) | |
[2]
| zitte(n) (Montforts) | ||
| tegewoôrdigen tied | ich zit | veer zitte(n) |
| doe zits | geer zitj | |
| hae, het, det zitj | zie zitte(n) | |
| flejen tied | ich zat | veer zatte(n) |
| doe zats | geer zatj | |
| hae, het, det zat | zie zatte(n) | |
| gebieënde wieze | zit | zitj |
| voltoôid deêlwoôrd | haet gezatj | |
| onvoltoôid deêlwoôrd | zittendj | |
| participium | gezitte(n) | |
Varianten
[edit | edit source][2]
- zètte (wied en zied gebruukt)
Bronnen
[edit | edit source]- Dr. P. Bakkes, Mofers Waordebook. Stichting Mofers Waordebook, Montfort, 2007: blz. 418
- Pol Brounts e.a. (red.), De Nuie Mestreechsen Dictionair. Veldeke-Krink Mestreech, Mestricht, 2004: blz. 321, 44