Wt/zea/wasse

Zeêuws

Etymologie

Over Middelnederlands wassc(h)en en Oudnederlands wascan van Oergermaons *waskaną. Meschien van de saemengestelde wortel *uod-sḱo-, in welk geval 't woôrd mee waeter verwant zou weze.

Omschrievienge

wasse

• mee 'n vloeistoffe, meêsta mee waeter, schoônmaeke (zowè van mensen, dieren as diengen gezeid)

Opmerkienge: dit woôrd stae nie in 't Woordenboek der Zeeuwse Dialecten, buten twuvel om-at 't vedders gin biezonder'eden kent opgezieë tegen 't Nederlands. Ziet vò eên biezondere beteikenisse nog wè wassen.

Uutspraek

[ˈʋɑsə], [ˈβ̞ɑsə]

Vervoegienge

infinitief	wasse(n)
gerundium	te wassen(e)
tegewoordigen tied	ik was(se)	oôns wasse(n)
	jie was(t) (wasse)	julder wasse(n)
	'ie was(t)	'ulder wasse(n)
flejen tied	ik, jie, 'ie waste	oôns, julder, 'ulder waste(n)
gebieënde wieze	was(t)
onvoltoôid deêlwoôrd	wassende
voltoôid deêlwoôrd	ei (g)ewasse(n)
Ziet vò details en verschillen tussen de Zeêuwse dialecten 't artikel Zeêuwse grammaotica op Wikipedia.

Afleiiengen

• waste
• waster
• wasterigge, wasterikke

Saemenstelliengen

wasbekkentje wasblikje wasketel

waspot wasspelle wasteste

Dialectvarianten

• wassen in Zeêuws-Vlaendere en op oôstelijk Zuud-Beveland

Ontlêniengen in aore taelen

• wasi Aucaons
• wasi, was Berbice-Nederlands
• wasch, was Neger'ollands
• was Papiaments (nie zeker, kan ok uut 't Nederlands komme)
• was Skepi
• wasi Sranantongo
  • wási Saramaccaons

Vertaeliengen

Vertaeliengen

• Afrikaons: was
• Araobisch: غَسَلَ‎ (ġasala)
• Berbice-Nederlands: wasi, was
• Chinees (Mandarijn): 洗 (xǐ), 洗滌, 洗涤 (xǐdí)
• Duuts: waschen
• Frans: laver
• 'Ebreêuws: רָחַץ‎ (racháts), שָׁטַף‎ (sjatáf)
• Hindi: धोना (dhonā)
• Iengels: wash
• Italiaons: lavare
• Japans: 洗う (あらう, arau)
• Latijn: lavāre
• Limburgs: wesje enz.
• Nederlands: wassen

• Nedersaksisch/Platduuts: wassen, wasken
• Oudgrieks: λούω (louoo) ('eêl 't lief), νίπτω (niptoo) (eên lichaemsdeêl), πλύνω (plunoo) ('n dienk)
• Portugees: lavar
• Russisch: мыть (mytʹ), помы́ть (pomýt') imp.-perf. paer
• Skepi: was
• Spaons: lavar
• Swahili: kunawa ('anden of gezicht), kufua (goed), kunawa (aore diengen)
• Westerlauwers Vries: waskje
  • Hindeloopers: weske
  • Terschelliengs: waaske (West), woske (Oôst)
  • Schiermonnikoôgs: weske
• West-Vlaems: wasschen, wasken, wasjen

Bronnen

• Dr. Ha.C.M. Ghijsen (red.), Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 1964, ¹⁰1998: blz. 1117

• Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank

• Nicoline van der Sijs (2015, saemenstellienge), Uitleenwoordenbank bie 't trefwoôrd 'wassen'

Limburgs

Etymologie

Ziet bie Zeêuws.

Omschrievienge

wasse werkwoôrd

• wasse

Uutspraek

[ˈwɑ¹sə], [ˈβ̞ɑ¹sə]

Vervoegienge

wasse(n) (Montforts)
tegewoôrdigen tied	ich was	veer wasse(n)
	doe wès	geer wès
	hae, het, det wès	zie wasse(n)
flejen tied	ich wees	veer wese(n)
	doe wees	geer wees
	hae, het, det wees	zie wese(n)
conjunctief	ich woos	veer wose(n)
	doe woos	geer woos
	hae, het, det woos	zie wose(n)
gebieënde wieze	was	wastj
voltoôid deêlwoôrd	haet gewasse(n)
onvoltoôid deêlwoôrd	wassendj
participium	gewasse(n)

Varianten

• wasje, wesje (oôstelijk)

Bronnen

• Dr. P. Bakkes, Mofers Waordebook. Stichting Mofers Waordebook, Montfort, 2007: blz. 401