Wt/zea/leve

Zeêuws

Etymologie

Over Middelnederlands leven en Oudnederlands levan, libbon, leven van Oergermaons *libēną. Van d'n Indo-Europese wortel *l(e)ib- en zòdoende varre verwant mee bluve.

Omschrievienge

leve werkwoôrd

1. in leven weze, bestae as stofwisselend organisme
2. meemaeke
   • A'k 't leve, oor ik kommend jaer tachtig.
3. zelfstandig naemwoôrd o ('t) leven Burgerzeêuws, Acht'uzen

Uutspraek

[ˈleɪvə], [ˈleːvə]

Vervoegienge

infinitief	leve(n)
gerundium	te leven(e)
tegewoordigen tied	ik leef	oôns leve(n)
	jie leef(t) (leve)	julder leve(n)
	'ie leef(t)	'ulder leve(n)
flejen tied	ik, jie, 'ie leefde, leve(n)de	oôns, julder, 'ulder leefde(n), leve(n)de
gebieënde wieze	leef(t)
onvoltoôid deêlwoôrd	levende
voltoôid deêlwoôrd	ei (g)eleefd
Ziet vò details en verschillen tussen de Zeêuwse dialecten 't artikel Zeêuwse grammaotica op Wikipedia.

Uutdruksels

• leve in, ergest glad in opgae
• leve mee, 'aeveloôs mee ies of iemand omgae
• Onder mekaore leve, aolles saeme doeë (gezeid van bevòbeêld tweê gezinnen)
• Stille gae leve, renteniere, van de rente op je geld leve
• ʼt Langst leeft, 't langst beêst, wien-at 'r langer leeft, kan langer van geld en goed geniete
• Te groôt leve, deulôpend dierder leve as da je kan, ok t'oôge leve(n)

Dialectvarianten

• leven in Zeêuws-Vlaendere en op oôstelijk Zuud-Beveland

Ontlêniengen in aore taelen

• lefu Berbice-Nederlands
• leev, lēf, lif Neger'ollands

Vertaeliengen

Vertaeliengen

• Afrikaons: leef
• Araobisch: حَيِيَ‎ (ḥayiya, hayya)
• Berbice-Nederlands: lefu
• Chinees (Mandarijn): 生 (shēng), 生活 (shēnghuó), 活 (huó)
• Duuts: leben
• Frans: vivre
• Westerlauwers Vries: libje
  • Schiermonnikoôgs: livje
• 'Ebreêuws: חַי‎ (chaj)
• Hindi: जीना (jīnā)
• Iengels: live
• Japans: 生きる (いきる, ikiru)

• Latijn: vivere
• Limburgs: laeve (oôstelijk), leve (westelijk), leëve (zuudwestelijk)
• Nederlands: leven
• Nedersaksisch/Platduuts: leven, leaven, lebben
• Oudgrieks: ζάω (zaoo), ζῶ (zoo)
• Oudnederlands: levan, libbon, leven
• Portugees: viver
• Russisch: жить (zjit'), прожи́ть (prozjít') imp.-perf. paer
• Spaons: vivir
• Swahili: kuishi
• West-Vlaems: leven

Bronnen

• Dr. Ha.C.M. Ghijsen (red.), Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 1964, ¹⁰1998: blz. 539-40

• K. Fraanje c.s. (red.), Supplement Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 2003: blz. 160

• Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank

• Nicoline van der Sijs (2015, saemenstellienge), Uitleenwoordenbank bie 't trefwoôrd 'leven'