Wt/zea/niepe

Zeêuws

Etymologie

Over Middelnederlands nipen en Oudnederlands *nīpan van Oergermaons *hnīpaną. Uutendelienge van de wortel gneibʰ-. 't Nederlands knijpen kom van de variant *knīpaną; vanous bestonde ze nessens mekaore. Nijpen in nieuwerwes Nederlands veraol nog in figuurlijke zin. Ok nippe is verwant.

Omschrievienge

niepe

1. ergest van tweê kanten kort op mekaore kracht op zette, in 't biezonder tussen vienger en duum
   1. iemand niepe, 'm in 't vel niepe
2. (figuurlijk) piene doeë, 't moeilijk maeke
3. spanne: ʼt za d'rom niepe
4. gierig weze, ielken cent d'ruutvrienge
5. zelfstandig naemwoôrd v kraoiebeier, vruchtje van 'n meidôren Land-van-Kezands

Uutspraek

[ˈnipə], zelfstandig naemwoôrd: [ˈniːpə]

Vervoegienge

infinitief	niepe(n)
gerundium	te niepen(e)
tegewoordigen tied	ik niep (niepe)	oôns niepe(n)
	jie niep(t) (niepe)	julder niepe(n)
	'ie niep(t)	'ulder niepe(n)
flejen tied	ik, jie, 'ie neep, niepte, niepede	oôns, julder, 'ulder nepe(n), niepte(n), niepede
gebieënde wieze	niep(t)
onvoltoôid deêlwoôrd	niepende
voltoôid deêlwoôrd	ei (g)enepe(n)
Ziet vò details en verschillen tussen de Zeêuwse dialecten 't artikel Zeêuwse grammaotica op Wikipedia.

Afleiienge

• nieper

Opmerkienge: zwakke vurmen komme nie echt dikkels vò.

Saemenstelliengen

• niepnaers
• nieptange
• niepzak

Uutdruksels

• Dan weet je wel of je genepe of gekiteld wort, dan is 't wè dujelijk waer of je an toe bin Flakkees
• D'rin niepe, gierig weze
• Z'n eige genepen 'ouwe, rustig bluve
• Zò roôd as 'n niepe, vreêd roôd

Dialectvarianten

• niepen in Zeêuws-Vlaendere en op oôstelijk Zuud-Beveland

Aore spelliengen

nieːpe Woordenboek der Zeeuwse Dialecten (allêne bie 't vruchtje)

Vertaeliengen

Vertaeliengen

• Araobisch: عَصَرَ‎ (ʿaṣara)
• Chinees (Mandarijn): 挤 (jǐ), 捏 (niē)
• Duuts: klemmen, quetschen
• Frans: presser, serrer
• Westerlauwers Vries: knipe
  • Hindeloopers: knype
  • Terschelliengs: kniipe
• Iengels: squeeze, pinch
• Italiaons: spremere, serrare

• Japans: 絞る (shiboru)
• Latijn: comprimere, constringere
• Limburgs: pitse
• Nederlands: knijpen
• Oudgrieks: πιέζω (piezoo), θλίβω (thliboo)
• Portugees: espremer, apertar
• Russisch: сжима́ть, (szjimátʹ), сжать (szjat') imp.-perf. paer
• Spaons: exprimir, apretar
• West-Vlaems: niepen

Bronnen

• Dr. Ha.C.M. Ghijsen (red.), Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 1964, ¹⁰1998: blz. 624

• K. Fraanje c.s. (red.), Supplement Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 2003: blz. 174

• Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank

• Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank