Wt/zea/paerd

Zeêuws

De Zeêuwse Wikipedia eit 'n artikel over paerd

Etymologie

Over Middelnederlands paert (etc.), Vroegmiddelnederlands perert uut 't Laetlatijn paraveredus 'reserve-postpaerd', van Oudgrieks para- '(d'r)bie' en Gallisch veredus 'paerd'. Op d'n eên of aore manier ei dit specifiek woord 't van meêrdere Germaonse woorden gewonne.

Beschrievienge

'n Belgs trekpaerd.

paerd o

1. Equus ferus, in 't biezonder d'n tamme vurm Equus ferus caballus: groôt zoogdier wat-a je as rie- en trekbeêste kan gebruke
2. Onderstel, meêstentieds van 'out, vò aolderlei constructies
   • ′n Bèstee wier dikkels op paeren gezet.
3. Gymnastiektoestel om op te spriengen (vergliek nommer 2)

Uutspraek

[pɛː(r)t]

Verbugienge

meêrvoud paeren, verkleinwoord paeretje, datief paerde in 't uutdruksel te paerde.

Saemenstelliengen

paerdachtig paerderig paerds paerebagge paereblomme paereboônen paeregeld Paerehat paereknecht paeremande paeremeêster paeremenner

paeremes paeremogge paerepee paerepit paerepoôt paererieër paereroze paerestal paereslae paeresteek paerestekel paereten

paerevaolle paerevast'ouwer paerevoet paerewachtertje paerewant paereweeën paerewèrk paerezeêker paerezurienk paerezurkel paer'aer paeroppasser

Uutdruksels

• Paeren, die op aolle marten komme, deuge nie, meisjes die vee uutgae ore gin goeie vrouwen; ok: Goeie paeren ore op stal gezocht
• ´n Man en 'n paerd bin de kleinzerigste wezens op aerd
• Gekleêd weze as 'n paerd van 'n daelder, vreêd 'aeveloôs in 't goed zitte
• Mee de paeren rieë, errebeier op 't land weze; ok: De paeren in 't gat kieke
• Dat leit onder 't paerd z'n buuk, is nie meêr te gebruke (as 'n paerd z'n voer uut de bagge op de grond stuukt, eet 'n 't nie meêr op)
• Op z'n paerd zitte, kwaed of opgewonde weze
• ´n Ziekte kom te paerde en gae te voete, j'oor snel ziek en 't diert langer vòda je beter bin
• Z'n eigen over 't paerd zette, z'n eige te zwaer inspanne

Dialectvarianten

• Zuud-Bevelands, Land-van-Kezands peêrd
• Land-van-'Ulsters pjaerd

Vertaeliengen

Vertaeliengen

• Araobisch: حِصَان‎ (ḥiṣān) m
• Braebants: peerd, peird, perd o
• Chinees: 馬 (traditioneel), 马 (mǎ)
• Duuts: Pferd o, Ross o (ouwerwes, dichterlijk, dialectisch)
• Frans: cheval m
• Fries: hynder o, hoars o (ouwerwes)
  • Terschelliengs: hòs
• Hindi: घोड़ा (ghoṛā) m
• Iengels: horse
• Latijn: equus m, caballus m (volkstaele)

• Limburgs: paerd (oôstelijk), peëd (zuudoôstelijk), pjèrd (westelijk), peerd (o.a. Mestricht) o
• Nedersaksisch/Platduuts: paerd, peard (Twents), peerd, daaier (Greuniengs), Peerd (in Duutsland) o
• Nederlands: paard o, ros o (dichterlijk)
• Portugees: cavalo m
• Russisch: ло́шадь (lósjad') m, конь (kon') m (ouwerwes)
• Spaons: caballo m
• West-Vlaems: perd o

Bronnen

• Dr. Ha.C.M. Ghijsen (red.), Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 1964, ¹⁰1998: blz. 690-3
• Etymologiebank