Wt/zea/paerd
Zeêuws[edit | edit source]
![]() |
De Zeêuwse Wikipedia eit 'n artikel over paerd |
Etymologie[edit | edit source]
Over Middelnederlands pert/paert, Vroegmiddelnederlands perert uut 't Laetlatijn paraveredus 'reserve-postpaerd', van Oudgrieks para- '(d'r)bie' en Gallisch veredus 'paerd'. Op d'n eên of aore manier ei dit specifieke woôrd 't van meêrdere Germaonse woorden gewonne.
Beschrievienge[edit | edit source]

paerd o
- Equus ferus, in 't biezonder d'n tamme vurm Equus ferus caballus: groôt zoogdier wat-a je as rie- en trekbeêste kan gebruke
- Onderstel, meêstentieds van 'out, vò aolderlei constructies
- ′n Bèstee wier dikkels op paeren gezet.
- Gymnastiektoestel om op te spriengen (vergliek nommer 2)
- schaekstik in de vurm van 'n paerd
Uutspraek[edit | edit source]
[pɛː(r)t]
Verbugienge[edit | edit source]
meêrvoud paeren, verkleinwoôrd paeretje, datief paerde in 't uutdruksel te paerde.
- Afleiiengen
Saemenstelliengen[edit | edit source]
Uutdruksels[edit | edit source]
- Paeren, die op aolle marten komme, deuge nie, meisjes die vee uutgae ore gin goeie vrouwen; ok: Goeie paeren ore op stal gezocht (en slechte nae de mart gebrocht)
- ʼn Man en 'n paerd bin de kleinzerigste wezens op aerd
- Gekleêd weze as 'n paerd van 'n daelder, vreêd 'aeveloôs in 't goed zitte
- Mee de paeren rieë, errebeier op 't land weze; ok: De paeren in 't gat kieke
- Dat leit onder 't paerd z'n buuk, is nie meêr te gebruken (as 'n paerd z'n voer uut de bagge op de grond stuukt, eet 'n 't nie meêr op)
- Op z'n paerd zitte, kwaed of opgewonde weze
- ʼn Ziekte kom te paerde en gae te voete, j'oor snel ziek en 't diert langer vòda je beter bin
- Z'n eigen over 't paerd zette, z'n eige te zwaer inspanne
- ʼn Gat as 'n paerd è, wè wat 'ebbe kunne
- ʼt Is 'n doôd paerd an 'n boôm gebonde, dieën kan niks meêr
- ʼn Paerd de rik uutfrete, snel en vee ete
- Iemand op z'n paerd zette, iemand (dikkels vanspres) kwaed maeke
Dialectvarianten[edit | edit source]
Vertaeliengen[edit | edit source]
|
|
Bronnen[edit | edit source]
- Dr. Ha.C.M. Ghijsen (red.), Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 1964, ¹⁰1998: blz. 690-3
- K. Fraanje c.s. (red.), Supplement Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 2003: blz. 185
Oôst-Vlaems[edit | edit source]
Etymologie[edit | edit source]
Ziet onder Zeêuws.
Omschrievienge[edit | edit source]
paerd o in Belgen, platteland
Uutspraek[edit | edit source]
[pɛːrt]
Verbugienge[edit | edit source]
paerden enz. meêrvoud
Varianten[edit | edit source]
- pjaerd Land-van-'Ulsters
- peerd Gents
- pird Oôst-Zeêuws-Vlaoms grensgebied
Aore spelliengen[edit | edit source]
- peird (kom vee voôr)
Bronnen[edit | edit source]
- Dr. Ha.C.M. Ghijsen (red.), Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 1964, ¹⁰1998: blz. 690
Etymologie[edit | edit source]
Ziet onder Zeêuws.
Omschrievienge[edit | edit source]
paerd o Strand-'Ollands, Waerden-'Ollands
- paerd (beêste)
Uutspraek[edit | edit source]
[pæːrt ~ pɛːrt]
Verbugienge[edit | edit source]
paerde meêrvoud; paeretje, paeretjie verkleinwoôrd
Saemenstelliengen[edit | edit source]
Uutdruksels[edit | edit source]
Aollemaele uut 't Katwieks
- Ik weet van 'n paeretje dat nog harder lòòpt, ik è 't nog wè erger g'ore
- Hij hààt 'n paeretje dat nog harder lòòpt, 'ie weet aolles beter
- Je ziet 'r uit as 't paerd van Bas Doeze, je loôpt 'r 'aeveloôs bie
- Ik ben paeretje skijtgeld iet!, de centen groeie nie op m'n rik
- Je heb paerde en je heb paeretjes, j'ei joengers en vinters, je bin nie aollemaele even goed en flienk
Dialectvarianten[edit | edit source]
- paard stas Zuud-'Ollands, Rijn-, West- en Delflands
- peerd West-Fries, ouwerwes Utrechts
- paord Amsterdams, modern Utrechts
- paojrd Volendams
Aore schriefwiezen[edit | edit source]
Bronnen[edit | edit source]
- Leendert de Vink en Jaap van der Marel, Katwijks woordenboek. Primavera Pers, Leiden, 2020: blz. 180
Etymologie[edit | edit source]
Ziet onder Zeêuws.
Omschrievienge[edit | edit source]
pae.rd o oôstelijk Limburgs
Uutspraek[edit | edit source]
/pɛː₁rt ~ pɛː₂rt/ (ienkelvoud); /pɛː₂rt/ (meêrvoud)
Opmerkienge: d'uutspraek van d' /r/ kan vreêd verschille. Meêstenties is 't 'n [ʁ].
Verbugienge[edit | edit source]
paerd meêrvoud (mee stoôttoôn, ziet bove); paerdje, paerdsje verkleinwoôrd
Dialectvarianten[edit | edit source]
Synoniemen[edit | edit source]
- baj kindertaele