Wt/zea/paerd
Zeêuws
[edit | edit source] |
De Zeêuwse Wikipedia eit 'n artikel over paerd |
Etymologie
[edit | edit source]Over Middelnederlands pert/paert, Vroegmiddelnederlands perert uut 't Laetlatijn paraveredus 'reserve-postpaerd', van Oudgrieks para- '(d'r)bie' en Gallisch veredus 'paerd'. Op d'n eên of aore manier ei dit specifieke woôrd 't van meêrdere Germaonse woorden gewonne.
Beschrievienge
[edit | edit source]
paerd o
- Equus ferus, in 't biezonder d'n tamme vurm Equus ferus caballus: groôt zoogdier wat-a je as rie- en trekbeêste kan gebruke
- Onderstel, meêstentieds van 'out, vò aolderlei constructies
- ′n Bèstee wier dikkels op paeren gezet.
- Gymnastiektoestel om op te spriengen (vergliek nommer 2)
- schaekstik in de vurm van 'n paerd
Uutspraek
[edit | edit source][pɛː(r)t]
Verbugienge
[edit | edit source]meêrvoud paeren, verkleinwoôrd paeretje, datief paerde in 't uutdruksel te paerde.
- Afleiiengen
Saemenstelliengen
[edit | edit source]Uutdruksels
[edit | edit source]- Paeren, die op aolle marten komme, deuge nie, meisjes die vee uutgae ore gin goeie vrouwen; ok: Goeie paeren ore op stal gezocht (en slechte nae de mart gebrocht)
- ʼn Man en 'n paerd bin de kleinzerigste wezens op aerd
- Gekleêd weze as 'n paerd van 'n daelder, vreêd 'aeveloôs in 't goed zitte
- Mee de paeren rieë, errebeier op 't land weze; ok: De paeren in 't gat kieke
- Dat leit onder 't paerd z'n buuk, is nie meêr te gebruken (as 'n paerd z'n voer uut de bagge op de grond stuukt, eet 'n 't nie meêr op)
- Op z'n paerd zitte, kwaed of opgewonde weze
- ʼn Ziekte kom te paerde en gae te voete, j'oor snel ziek en 't diert langer vòda je beter bin
- Z'n eigen over 't paerd zette, z'n eige te zwaer inspanne
- ʼn Gat as 'n paerd è, wè wat 'ebbe kunne
- ʼt Is 'n doôd paerd an 'n boôm gebonde, dieën kan niks meêr
- ʼn Paerd de rik uutfrete, snel en vee ete
- Iemand op z'n paerd zette, iemand (dikkels vanspres) kwaed maeke
Dialectvarianten
[edit | edit source]Vertaeliengen
[edit | edit source]beêste
|
|
Bronnen
[edit | edit source]- Dr. Ha.C.M. Ghijsen (red.), Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 1964, ¹⁰1998: blz. 690-3
- K. Fraanje c.s. (red.), Supplement Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 2003: blz. 185
Etymologie
[edit | edit source]Ziet onder Zeêuws.
Omschrievienge
[edit | edit source]paerd o in Belgen, platteland
Uutspraek
[edit | edit source][pɛːrt]
Verbugienge
[edit | edit source]paerden enz. meêrvoud
Varianten
[edit | edit source]- pjaerd Land-van-'Ulsters
- peerd Gents
- pird Oôst-Zeêuws-Vlaoms grensgebied
Aore spelliengen
[edit | edit source]- peird (kom vee voôr)
Bronnen
[edit | edit source]- Dr. Ha.C.M. Ghijsen (red.), Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 1964, ¹⁰1998: blz. 690
Etymologie
[edit | edit source]Ziet onder Zeêuws.
Omschrievienge
[edit | edit source]paerd o Strand-'Ollands, Waerden-'Ollands
- paerd (beêste)
Uutspraek
[edit | edit source][pæːrt ~ pɛːrt]
Verbugienge
[edit | edit source]Saemenstelliengen
[edit | edit source]Uutdruksels
[edit | edit source]Aollemaele uut 't Katwieks
- Ik weet van 'n paeretje dat nog harder lòòpt, ik è 't nog wè erger g'ore
- Hij hààt 'n paeretje dat nog harder lòòpt, 'ie weet aolles beter
- Je ziet 'r uit as 't paerd van Bas Doeze, je loôpt 'r 'aeveloôs bie
- Ik ben paeretje skijtgeld iet!, de centen groeie nie op m'n rik
- Je heb paerde en je heb paeretjes, j'ei joengers en vinters, je bin nie aollemaele even goed en flienk
Dialectvarianten
[edit | edit source]Aore schriefwiezen
[edit | edit source]Bronnen
[edit | edit source]- Leendert de Vink en Jaap van der Marel, Katwijks woordenboek. Primavera Pers, Leiden, 2020: blz. 180
Etymologie
[edit | edit source]Ziet bie Zeêuws.
Omschrievienge
[edit | edit source]paerd o veraol Limburg
- paerd
- Dònderdágsmaerges, uurste gelaegenhejd, was d'n tied van gaon. Tied um terug te gaon nor de kezerne, nor de mejoeër, de paerd, d'n hof en de korperaol-kok. Sjáng Hoex [vert. Frits Linssen], Riek zònder caens. 't Plattelândslaeve roond 1900. Veldeke Venray, z.j.: blz. 119
Uutspraek
[edit | edit source][pɛːʀt ~ pɛːʁt]
Verbugienge
[edit | edit source]paerd meêrvoud, paerdje verkleinwoôrd
Varianten
[edit | edit source]Etymologie
[edit | edit source]Ziet onder Zeêuws.
Omschrievienge
[edit | edit source]pae.rd o oôstelijk Limburgs
Uutspraek
[edit | edit source]/pɛː₁rt ~ pɛː₂rt/ (ienkelvoud); /pɛː₂rt/ (meêrvoud)
Opmerkienge: d'uutspraek van d' /r/ kan vreêd verschille. Meêstenties is 't 'n [ʁ].
Verbugienge
[edit | edit source]paerd meêrvoud (mee stoôttoôn, ziet bove); paerdje, paerdsje verkleinwoôrd
Dialectvarianten
[edit | edit source]Synoniemen
[edit | edit source]- baj kindertaele
Categories:
- Wt/zea
- Wt/zea/Zeêuwse zelfstandige naemwoorden
- Wt/zea/Zoogbeêsten (Zeêuws)
- Wt/zea/Paeren (Zeêuws)
- Wt/zea/Oôst-Vlaemse zelfstandige naemwoorden
- Wt/zea/Beêsten (Oôst-Vlaems)
- Wt/zea/'Ollandse zelfstandige naemwoôrden
- Wt/zea/Beêsten ('Ollands)
- Wt/zea/Kleverlandse zelfstandige naemwoôrden
- Wt/zea/Beêsten (Kleverlands)
- Wt/zea/Limburgse zelfstandige naemwoôrden
- Wt/zea/Zoogbeêsten (Limburgs)