Jump to content

Wt/zea/paard

From Wikimedia Incubator
< Wt | zea
Wt > zea > paard

Etymologie

[edit | edit source]

Uut Middelnederlands paert, langere variante van pert. In vee 'Ollandse dialecten wier, net as in 't Zeêuws, de lange aa as ae [æː ~ ɛː] uutgesproke. De klienker van paert viel daemee in de laete middeleêuwen saemen. In de laeter opkommende standaerdtaele wier d'uutspraek [aː] verwacht. Dat goeng ok gelde vò de woôrden mee 'n verlenge er. Ondanks peugiengen om de vurm peerd in te voeren, won uutendelienge d'uutspraek mee aa 't. Ziet vò veddere afkomst bie paerd.

Omschrievienge

[edit | edit source]

paard o

  1. paerd ('t beêste en 't gymnastiektoestel, mae nie 't onderstel)
  2. touwe onder 'n rae

Uutspraek

[edit | edit source]
  • [paːrt], [paːɹt], [paːʀt] Nederlands in Nederland
  • [paːrt] Belgs-Nederlands, Surinaoms-Nederlands

Verbugienge

[edit | edit source]

paarden meêrvoud, paardje verkleinwoôrd

Uutdruksels

[edit | edit source]
  • Een blind paard kan er geen schade doen, d'r is dae niks van waerde
  • Het beste paard struikelt weleens, ok de besten gae wel is de fout in
  • Het beste paard van stal, de beste van aollemaele
  • Het paard achter de wagen spannen, aolles glad verkeêrd doeë
  • Het paard van Troje binnenhalen, willens en wetens j'n eigen ondergank bewerke, deu 'n onbetrouwbaer iemand of iets binnen t'aelen
  • hoog te paard zitten, vee t'eisen 'ebbe
  • Je moet een gegeven paard niet in de bek kijken, je moe niks anmerke op diengen die je verniet kriegt
  • Op het verkeerde paard wedden, verkeêrd kieze
  • over het paard getild, bedurve, deu z'n omgevienge te vee g'olpe
  • Werken als een paard, vreêd 'ard werke

Varianten

[edit | edit source]
  • paerd Vroegnieuwnederlands
  • peerd ouwerwes, dichterlijk

Ontlêniengen en afstammeliengen

[edit | edit source]

Opmerkienge: vee woôrden stammen feitelijk van 't 'Ollands. Ziet vedders ok bie paerd#Ontlêniengen in aore taelen.

Bronnen

[edit | edit source]
  • Hans de Groot c.s. (red.), Idioomwoordenboek. Verklaringen en herkomst van uitdrukkingen en gezegden. Van Dale Lexicografie, Utrecht/Antwerpen, 1999: p. 624-6
  • Nicoline van der Sijs (2015, saemenstellienge), Uitleenwoordenbank bie 't trefwoôrd 'paard'