Wt/zea/breêd

Zeêuws

Etymologie

Over Middelnederlands breed en Oudnederlands brēd van Oergermaons *braidaz. Buten de Germaonse taelen nie bekend; me kunne dienke an 'n verwantschap mee spreie.

Omschrievienge

breêd

1. Uutgestrekt in de richtienge dwaers op de lankste of dwaers op die daer-a je nae kiekt, nie smaol.
2. noôrdwestelijk (van de wind gezeid)

Uutspraek

[brɪət]

Verbugienge

• brêje, brêjen, breêds partitieve genitief

Trappen van vergliekienge

• brêjer, breêdste

Uutdruksels

• Breêd doeë, vee van je neuze maeke
• Z'n eige breêd zette, klaerstae tegen druk- en trekkrachten
• Breêd weze/leve, op grôte voet leve, vee uutgeve
  • Zò breêd leve as de Wullemstad
  • Breêd leie vò de Wullemstad, vee uut te geven è
• Zò breêd as schopperboer, dikke en grofgebouwd
• Zò breêd as d'n Domburgse waetergank, 'tzelfde
• ʼn breêd verschil
• ʼt breê-ende, 't groôste gedeêlte
• Da's in 't brêje, da's bie iederêne bekend
  • Wat in 't brêje brienge, bekend maeke vò iederêne
• Over d'n brêjen gae, vaanuut 't zuudwesten nae 't noôrdwesten draoie (van wind gezeid)
• breêveêrtiene, brêje veêrtiene:
  • De brêje veêrtiene opgae:
    1. weggae, dikkels ver'uze of emigrere
    2. uutgae om plezier te maeken
  • Ies de brêje veêrtiene opstiere, in 't brêje brienge
  • De brêje veêrtiene opjaege, ontslae

Aore schriefwiezen

• brêêd Woordenboek der Zeeuwse Dialecten
• bread (gin standaerdspellienge)

Ontlêniengen in aore taelen

• brete Berbice-Nederlands
• breet, brēt Neger'ollands

Vertaeliengen

Vertaeliengen

• Afrikaons: breed
• Araobisch: عَرِيض‎ (ʿarīḍ)
• Berbice-Nederlands: brete
• Chinees (Mandarijn): 寬, 宽 (kuān)
• Duuts: breit
• Frans: large
• Westerlauwers Vries: brea
  • Eilanders en Hindeloopers: breed
• Hindi: चौड़ा (cauṛā)
• 'Ollands: breed, breêd, braed (Katwieks)
• Iengels: broad, wide

• Japans: 広い (ひろい, hiroi)
• Latijn: lātus
• Limburgs: breid, breed (West- en Zuudoôst-Limburgs), brieëd (Noôrd-Limburgs)
• Nederlands: breed
• Oôst-Vlaems: brieëd
• Oudgrieks: πλατύς (platus)
• Portugees: largo
• Russisch: широ́кий (sjirókij)
• Spaons: ancho, amplio
• West-Vlaems: brêed

Bronnen

• Dr. Ha.C.M. Ghijsen (red.), Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 1964, ¹⁰1998: blz. 137

• K. Fraanje c.s. (red.), Supplement Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 2003: blz. 75-6

• Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank

• Nicoline van der Sijs (2015, saemenstellienge), Uitleenwoordenbank bie 't trefwoôrd 'breed'