Wt/zea/neuze

Zeêuws

Etymologie

Over Middelnederlands nuese, gepalalitaliseêrde vurm van nose, en Oudnederlands *nuso of *nusi van Oergermaons *nusō (ablautsvariant van *nasō). Uutendelienge van Oer-Indo-Europees **neh₂s- of *nh₂es-. D'n umlautsvurm is meschien te verklaeren uut 'n vurm *nusi mee ouwen duaolisuutgang ('tweê neusgaeten'); ze kom vedder nog in 't Platduuts vò, daerat de vurm Nese wiest op 'n oervurm *nasi.

Omschrievienge

neuze v

1. Uutstekend reukorgaon
2. toelôpend deêl van d'aermen an 'n menwaegen, voste deêl van 't schaer
3. werkwoôrd on'eus spele, zeure in 't spel

Uutspraek

[nøːzə]

Verbugienge

neuzen meêrvoud, neusje verkleinwoôrd

Vervoegienge

infinitief	neuze(n)
gerundium	te neuzen(e)
tegewoordigen tied	ik neus	oôns neuze(n)
	jie neus(t) (neuze)	julder neuze(n)
	'ie neus(t)	'ulder neuze(n)
flejen tied	ik, jie, 'ie neusde, neuzede	oôns, julder, 'ulder neusde(n), neuzede(n)
gebieënde wieze	neus(t)
onvoltoôid deêlwoôrd	neuzende
voltoôid deêlwoôrd	ei (g)eneusd
Ziet vò details en verschillen tussen de Zeêuwse dialecten 't artikel Zeêuwse grammaotica op Wikipedia.

Saemenstellienge

• neusdoek
• neuzenaoier
• neuzewermertje

Afleiienge

• neuzele
• neus-en-aes

Uutdruksels

• Dat gae 'k joe nie an je neuze 'ange, dat 'oef jie nie te weten, ok: Je neuze is gin kapstok
• Z'n neuze ergest insteke, kort op bezoek komme
• ʼIe ei niks as 't snot in z'n neuze, 'ie is vreêd aerm
• Vee van je neuze maeke,
  1. z'n eige vee verbeêlde
  2. z'n eige vreêd laete 'ôre
  3. 't bont maeke, bev. deu vee te drienken

1. Ongeliek heit geên bult in geliek geit geên neuze, gezeid as t'r eên altoos geliek wil è Goerees
2. Tussen neuze en lippen/mond, op 'n onbewaekt moment
3. Zie je dat an z'n neuze?, vaolt 't vreêd op bie 'im?
4. ʼn Nieuwschierige neuze
5. ʼt Zal 'm nog van z'n neuze in z'n mond druppe, z'n ôgen zullen d'r nog wè waerm van ore, 'ie gae nog wè spiet kriege
6. ʼt Zal 'm nog van z'n neuze in z'n klompen druppe, dieën is vreêd verliefd

Aore vurmen

• neus Acht'uzen

Ontlêniengen in aore taelen

• naes, nees, nes, nēs Neger'ollands

Vertaeliengen

reukorgaon

• Nie-taelgebonde: 👃
• Afrikaons: neus
• Araobisch: أَنْف‎ (ʾanf) m, خَشَم‎ (ẖašam) m
• Chinees (Mandarijn): 鼻子 (bízi), 鼻 (bí)
• Duuts: Nase v
• Esperanto: nazo
• Frans: nez m
• Westerlauwers Vries: noas g
  • Hindeloopers: nôs
  • Terschelliengs: nôas
  • Schiermonnikoôgs: neus v
• 'Ebreêuws: אַף (af) m, חוֹטֶם‎ (chótem) m
• Hindi: नाक (nāk) v, नासिका (nāsikā) v
• Iengels: nose
• Italiaons: naso m

• Japans: 鼻 (はな, hana)
• Latijn: nāsus m
• Limburgs: neus (westelijk), naos (midden, o.m. Mestricht), naas (oôstelijk) v
• Nederlands: neus v
• Nedersaksisch/Platduuts: neuze, neus, Nese (in Duusland), Näs (Plautdietsch) g/v
• Oôst-Vlaems: neus Land-van-'Ulsters, Oôst-Zeêuws-Vlaoms grensgebied, neuze v
• Oudgrieks: ῥίς (rhis) v
• Portugees: nariz m
• Russisch: нос (nos) m
• Spaons: nariz v
• Swahili: pua kl. 9,10
• West-Vlaems: neuze v

Bronnen

• Dr. Ha.C.M. Ghijsen (red.), Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 1964, ¹⁰1998: blz. 621, 622

• K. Fraanje c.s. (red.), Supplement Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 2003: blz. 173-4, 386, 388

• Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank

• Nicoline van der Sijs (2015, saemenstellienge), Uitleenwoordenbank bie 't trefwoôrd 'neus'