Wt/zea/ôge
Appearance
Zeêuws
[edit | edit source]Etymologie
[edit | edit source]Over Middelnederlands oge en Oudnederlands ouga van Oergermaons *auganą. Uutendelienge van Oer-Indo-Europees *h₃ekw-. Germaonse vurm mee au meschien onder invloed van ôre?
Omschrievienge
[edit | edit source]ôge o, zeldzaem ok v
- bolvurmig orgaon om mee te zieën
- ronde eupenienge an 'n naelde, om d'n draed deu te steken
- ronde eupenienge an 'n 'aek, om 'm an 'n touwe of schaekel vast te zetten
Uutspraek
[edit | edit source][oəɦə]
Verbugienge
[edit | edit source]ôgen meêrvoud, oôgje verkleinwoôrd
Saemenstelliengen
[edit | edit source]Uutdruksels
[edit | edit source]- Z'n ôgen bin grôter as z'n buuk, 'ie ei meêr opgeschept as dat 'n opkan
- Z'n ôgen bin grôter as z'n 'anden, 'ie kan nie zòvee werk doeë as t'n zou wille (of as 'n dienkt dat 'n kan)
- Ôgen opzette as meulbriefjes (as bolleketten, as muntbiljetten]]), verbaesd kieke, grôte ôgen opzette
- Wie z'n ôgen nie opendoet, moe s'n zak opedoeë, a je nie uutkiekt, komt 't je diere te staen
- Ergest 'n oôgje an waege, kieke nae waer-a je vreêd 'n zin in eit
- ʼn Oôgje an iemand waege, 'n bitje verliefd weze
- Deu 'n anders ôgen kieke, z'n eige bie 'n ander z'n wille neêrleie
- Da za in j'n ôgen drupe, dae za je spiet van kriege
- Ei je stront in j'n ôgen?, kiekt is wat beter!
- ʼIe liegt dat 't waeter uut z'n ôgen bost (loôpt)
- Frete da j'n ôgen in j'n 'oôd omwenne
- Dae za je j'n oôgjes nog wè om werm maeke, dae gae je nog bereêuw om è
- ʼk È gin goed ôge op 'im, 'k vertrouwe 'm nie
- ʼt Ei gin ôge, 't ziet 'r nie goed uut
- D'r is gin ôge op/an, 'tzelfde
- ʼn kwaed ôge
- 'n zieke ôge
- 'n ôge daermee je nae 't biegloôf iemand kan betovere deu naer 'm te kieken
- Moe je d'r 'n ôge bie è? Ku je 't 'n bitje zieë? (gezeid as t'r eên ongewenst nae je zit te kieken)
- ʼn ôge trekke, knipôge
- Aol wa je wil mee j'n ôgen toe, zeit 't mae, ik doeë 't wè
Dialectvarianten
[edit | edit source]- oage Noôrd-Zeêuws: toet an Tole exclusief, Noôrd-Beveland nessens ôge; vedders Waschappel, oôstelijk Beveland en soms westelijk Beveland
- oag Acht'uzen
- oge noôrdwestelijk Walcheren buten Waschappel
Aore schriefwiezen
[edit | edit source]Ontlêniengen in aore taelen
[edit | edit source]Vertaeliengen
[edit | edit source]Vertaeliengen
|
|
Bronnen
[edit | edit source]- Dr. Ha.C.M. Ghijsen (red.), Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 1964, ¹⁰1998: blz. 652-3
- K. Fraanje c.s. (red.), Supplement Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 2003: blz. 179
- Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank
- Nicoline van der Sijs (2015, saemenstellienge), Uitleenwoordenbank bie 't trefwoôrd 'oog'