Wt/zea/zeê

Zeêuws

Wikipedia

De Zeêuwse Wikipedia eit 'n artikel over zeê

Etymologie

Uut Middelnederlands see (genitief sewes; ziet ok Zeêuws), van Oudnederlands sēo, uut Oergermaons *saiwiz. Buten de Germaonse taelen bin d'r gin cognaoten bekènd, a bin d'r wè 'n paer vògesteld. Wè liekt 't wat te maeken te 'ebben mee 't Finse saivo en 't Lapse saiva (aollebei 'meer'); 't Germaons zou 't woord dan van 'n Oeralisch substraet 'ebbe moete, of de taelen è 't aollebei uut 'n noe verdwene taelgroep geleênd, mae zeker is dat glad nie.

Omschrievienge

Meêuwen bove zeê, mee de kuste op d'n achtergrond.

zeê meêstentieds v

1. Uutgestrekt stik zout waeter, in principe in directe verbindienge mee d'n oceaon
   • M'è 'ier altoos van de zeê eleefd en bin d'r dikkels van esturve ok, mae noe is 't mee aollebei wat minder.
2. Groôte 'oeveel'eid van 't eên of aor
   • J' 'oef jen eige nie te spoeien 'oor, m'è nog zeêën van tied!
3. (in Zeêuws-Vlaonderen) De Westerschelde, d' 'Onte

Uutspraek

[zɪː], [ziə]

Verbugienge

meêrvoud zeêën, verkleinwoôrd zeêtje

Varianten

zeêë (kom vee vò, nie echt an 'n dialect te binden), zji (Acht'uzen)

Aore schriefwiezen

zêê Woordenboek der Zeeuwse Dialecten, zea (ouwe, noe nie meer zò gebrukelijke spellienge)

Saemenstelliengen

Noôrdzeê zeêaster zeêbaer zeêboômpje zeêboôt zeêbrand zeêdiek

zeêdricht zeê-ekster zeê'ond zeêkolle zeêkrael Zeêland zeêlieve

zeêmerminne zeêrot zeêruser, -ruuster zeêschulpje zeêslae zeêtrutte zeêwaeter

Uutdruksels

• D'r stae zeê,
  1. Z'è ruzie
  2. Die vrouwe staet op bevallen
• Ik kan de zeê wè uut(drienke), 'k È vreêd vee dost
• Je mot 't mar an de zeê overgeve, Je kan d'r toch niet an doeë
• Dat leit nog in de zeê te drieve, Da's nog glad nie zeker

Ontlêniengen in aore taelen

• se Sranantongo
• see, zē Neger'ollands
  • ze Maegdeneiland-Creooliengels
• sei Berbice-Nederlands

Vertaeliengen

waetervlakte

• Afrikaons: see
• Araobisch: بَحْر‎ (baḥr) m
• Berbice-Nederlands: sei
• Chinees (Mandarijn): 海 (hǎi)
• Duuts: Meer o, See v (Noord-Duuts)
• Frans: mer v
• Westerlauwers Vries: see g
• Hindi: सागर (sāgar) m, समुद्र (samudra) m
• 'Ollands: zàè (Katwieks), zai (Volendams) g
• Iengels: sea
• Japans: 海 (うみ, umi)
• Latijn: mare o

• Limburgs: zieë, zie (Mestrichts), ziè (Valkenburg en omgevienge), zee (Roermonds, Sittards), zeë (Geleens), zjè (Meerssens) v
• Nederlands: zee g
• Nedersaksisch/Platduuts: zee, zai (Greuniengs), See, Säi (in Duutsland)
• Oudgrieks: θάλασσα (thalassa) v, ἅλς (hals) m, πέλαγος (pélagos) o, πόντος (póntos) m
• Portugees: mar m
• Russisch: мо́ре (mór'e) o
• Spaons: mar m
• Swahili: bahari kl. 9, 10
• West-Vlaems: zêeë v

Bronnen

• Dr. Ha.C.M. Ghijsen (red.), Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 1964, ¹⁰1998: blz. 1169-73

• K. Fraanje c.s. (red.), Supplement Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 2003: blz. 250

• Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank

• Nicoline van der Sijs (2015, saemenstellienge), Uitleenwoordenbank bie 't trefwoôrd 'zee'