Wt/zea/wurm

Zeêuws

'n Regenwurm (Lumbricus terrestris), die soorte die meêstentieds mee 't woord 'wurm' bedoeld oor.

Etymologie

Over Middelnederlands worm en Oudnederlands worm, wurm van Oergermaons *wurmiz of *wurmaz, uutendelienge van Oer-Indogermaons *wr̥mis. Ei z'n verwanten in vee verschillende taelen, mae 't betêkent nie altoos 'tzelfde beêsje. In sommige Germaonse taelen kan 't 'n slange of zelfs 'n draek weze, mee 't Litouws var̃mas oor 'n mug of vliege bedoeld. 't Latijnse vermis is wè 'n wurm, en 't Oudgrieks ῥόμος (rhómos) is specifiek 'n 'outwurm.

Omschrievienge

wurm m

1. Lange, ongewurvelde beêste zonder poôtjes, in 't biezonder de regenwurm (Lumbricidae sp.), die-a onder de grond leeft
   • A je doôd bin, stoppe ze je in d'aerde. Dan komme de wurmen van je frete!
2. Poôtlôze larve van 'n insekt
3. 'Ulpeloôs kindje

Uutspraek

[ˈʋʏrəm], [ˈβ̞ʏrəm]

Verbugienge

meêrvoud wurmen en wurms, verkleinwoôrd wurmpje

N.B.: De vurm wurms is in 't Land-van-Kezands aolgemeên nessens wurmen (en in 't Land-van-'Ulsters zelfs de gebrukelijke vurm); op de eilanden en in 't Land van Axel oort 'n alleên gebruukt in 't onderstaende uutdruksel.

Afleiienge

• wurme

Uutdruksels

• Dieën ei wurms in z'n 'oôd
  1. Die oor snel kwaed
  2. Die is dom
• ʼt Is net 'n wurm op Gods aerdbodem, die kan z'n eige nie redde

Saemenstelliengen

• boekewurm
• wurmsteeksel
• wurmstekelig

Ontlêniengen in aore taelen

• worum Berbice-Nederlands
• worm, wurum Neger'ollands
• woron Sranantongo

Vertaeliengen

Vertaeliengen

• Nie-taelgebonde: 🪱
• Afrikaons: wurm
• Araobisch: دُودَة‎ (dūda(h)) v
• Berbice-Nederlands: worum
• Braebants: pier m
• Chinees (Mandarijn): 蠕蟲, 蠕虫 (rúchóng)
• Duuts: Wurm m
• Frans: ver m
• Westerlauwers Vries: wjirm g
• Hindi: कीड़ा (kīṛā) m, पोका (pokā) m
• Iengels: worm

• Japans: 蠕虫 (ぜんちゅう, zenchū)
• Latijn: vermis m
• Limburgs: wörm m, worm m, piering m
• Nederlands: worm, wurm m; pier m
• Nedersaksisch/Platduuts: wöarm etc.
• Oudgrieks: σκώληξ (skoolèks) m
• Portugees: verme m
• Russisch: червь (tsjerv') m
• Spaons: gusano m, lombriz v
• West-Vlaems: wurm m

Bronnen

• Dr. Ha.C.M. Ghijsen (red.), Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 1964, ¹⁰1998: blz. 1155-6

• Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank

• Nicoline van der Sijs (2015, saemenstellienge), Uitleenwoordenbank bie 't trefwoôrd 'worm'