Wt/zea/steên

Zeêuws

Etymologie

Over Middelnederlands steen en Oudnederlands stēn, stein van Oergermaons *stainaz. Uutendelienge van de wortel *stei- 'ʼard weze', beäblaut en uutgebreid toet *stoi-nos.

Omschrievienge

steên m

1. 'ard aerdmateriaol dat-a permanent an mekaore zit en meêsta allêne mee geweld te deuklieven vaolt.
2. eên stik daevan
3. kunstmaetig materiaol van gliekaerdige 'ard'eid, dikkels gebakke uut klei; of eên stik daevan
4. meulesteên, steên die-a deu 't meulewerk oor angedreve en 't kôren maelt.
5. keêste, grôte bout ('arde zaed) in 'n vrucht
6. kristalvurmige op'ôpinge die-a z'n eige in de pisbuizen vurmt en veraol bie 't pissen vreêd piene kan doeë
7. (verouwerd) vast gewicht van verschillende stoffen (ruge wolle, gezuverde vlasse), 'n bitje minder as 3 kilo
8. in deze zin o: gevangenisse Zuud-Bevelands

Uutspraek

[stɪən]

Verbugienge

stênen, steênders meêrvoud, steêntje verkleinwoôrd

Afleiiengen

• gesteênte zelfstandig naemwoôrd o
• stêne(n) bievoegelijk naemwoôrd
• stênige(n) werkwoôrd

Saemenstelliengen

groeiende steên steênbelle steênbrand steêndikte steênezel steênfreter steên'aesje

steên'eule steênklaover steênkrieter steênkruud steênkupe steênmande steênpad

steênpit steênspille steênstortienge steênstraete steênzolder stênegoed stênewegt

Uutdruksels

• As kleine man moe j'op de kleine steêntjes bluve, je moe nie grôter wille weze en doeë as wie je bin
• Eên van de steên snieë, z'n steên (bet. 6) mee 'n operaotie weg'aele
• ʼk Weet 't nè so min as de stênen
• Stênen in de wind goôie, nutteloôs werk doeë
• Op z'n steên staon, goed in vurm weze Zuud-Bevelands

Ontlêniengen in aore taelen

• ten Berbice-Nederlands
• steen, stēn, stin, sten Neger'ollands
  • sten Maegdeneiland-Creooliengels
• stenchi Papiaments (onzeker, kan ok uut 't 'Ollands komme)
• stene Skepi

Vertaeliengen

natuurlijke steên

• Afrikaons: klip
• Araobisch: حَجَر‎ (ḥaǧar) m
• Berbice-Nederlands: ten
• Chinees (Mandarijn): 石 (shí); 石頭, 石头 (shítou)
• Duuts: Stein m
• Frans: pierre m
• 'Ebreêuws: אֶבֶן‎ (éven) v
• Hindi: पत्थर (patthar) m, शिला (śilā) v, रोड़ा (roṛā) m
• 'Ollands: stêên (meêste Zuud-'Ollands en Utrechts), stien (Strand-'Ollands en Noôrd-'Ollands) g
• Iengels: stone
• Italiaons: pietra v
• Japans: 石 (ishi)

• Latijn: lapis m
• Limburgs: sjtein enz. m
• Nederlands: steen
• Nedersaksisch/Platduuts: stien, steen, stain enz. g/m
• Oudgrieks: λίθος (lithos) m
• Portugees: pedra v
• Russisch: ка́мень (kámen') m
• Skepi: stene
• Spaons: piedra v
• Swahili: jiwe kl. 5, 6
• Westerlauwers Vries: stien g
  • Hindeloopers: steen
• West-Vlaems: stêen, stjin m

Bronnen

• Dr. Ha.C.M. Ghijsen (red.), Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 1964, ¹⁰1998: blz. 928-9

• Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank

• Nicoline van der Sijs (2015, saemenstellienge), Uitleenwoordenbank bie 't trefwoôrd 'steen'