Wt/zea/lever

Zeêuws

Etymologie

Over Middelnederlands levere en Oudnederlands *livero van Oergermaons *lib(a)rō. Dienkelijk in verband te briengen mee 't Oudgrieks λίπος lipos 'vet'.

Omschrievienge

lever v/m

1. grôte kliere in de buuk die-a gaol maekt en vule stoffen in 't lief afbreekt; 'oôr dikkels ok gegete
2. werkwoôrd ienkelvoud en gebiejende wieze bie levere

Opmerkienge: dit woôrd stae nie in 't Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Dit ei waerschienlijk te beteikenen dat 't opgezieë tegen 't Nederlands gin biezonder'eden eit.

Uutspraek

[ˈleːvər], [ˈleɪvər]

Verbugienge

levers meêrvoud, levertje, leversje verkleinwoôrd

Ontlêniengen in aore taelen

• lebii Aucaons
• lefre Berbice-Nederlands
• leber Neger'ollands
• lebèn Saramaccaons
• lefre Sranantongo
  • léfer Surinaoms-Javaons

Vertaeliengen

Vertaeliengen

• Afrikaons: lever
• Araobisch: كَبِد‎ (kabid) m, كِبْد‎ (kibd) m
• Berbice-Nederlands: lefre
• Chinees (Mandarijn): 肝臟, 肝脏 (gānzàng), 肝 (gān)
• Duuts: Leber v
• Esperanto: hepato
• Frans: foie m
• 'Ebreêuws: כָּבֵד‎ (kavéd) m
• Hindi: कलेजा (kalejā) m, जिगर (jigar) m
• Iengels: liver
• Italiaons: fegato o
• Japans: 肝臓 (かんぞう, kanzō), 肝 (きも, kimo)

• Latijn: iecur o, hēpar o
• Limburgs: lever, laever, leëver v
• Nederlands: lever v
• Nedersaksisch/Platduuts: lever, leaver enz. g/v
• Oudgrieks: ἧπαρ (hèpar) o
• Portugees: fígado m
• Russisch: пе́чень (pétsjen') v
• Spaons: hígado m
• Swahili: ini kl. 5,6
• Westerlauwers Vries: lever g
  • Hindeloopers: leaver
• West-Vlaems: lever(e) v (m)

Bronnen

• Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank

• Nicoline van der Sijs (2015, saemenstellienge), Uitleenwoordenbank bie 't trefwoôrd 'lever'

Nederlands

Etymologie

Van Middelnederlands levere, ziet bie Zeêuws.

Omschrievienge

lever v (m)

1. lever
2. eêste persoôn ienkelvoud en gebiejende wieze van leveren

Uutspraek

• [ˈleɪvər ~ ˈleɪvəɻ ~ ˈleɪvəʀ] (Nederlands in Nederland)
• [ˈleːvər] (Belgs-Nederlands)
• [ˈleːvɘr] (Surinaoms-Nederlands)

Verbugienge

levers meêrvoud, levertje verkleinwoôrd

Saemenstelliengen

as lienkerdeêl

• levercirrose
• levertraan

as rechterdeêl

• ganzenlever
• kippenlever

Uutdruksels

• een droge lever hebben, vee drienke
• fris van de lever, recht uut 't gemoed
• iets op zijn lever hebben, wat wille zeie

Ontlêniengen en afstammeliengen

• lewer Afrikaons
• léper, léver Indonesisch
• ли́вер (líver) Russisch
  • ливер (liver) Azerbaidzjaons
  • ли́вер (líver) Wit-Russisch
• lefre Sranantongo (onzeker, kan ok uut 't Iengels komme)
  • lebii Aucaons
  • lebèn Saramaccaons
  • léfer Surinaoms-Javaons
• lever Westerlauwers Vries

Bronnen

• Hans de Groot c.s. (red.), Idioomwoordenboek. Verklaringen en herkomst van uitdrukkingen en gezegden. Van Dale Lexicografie, Utrecht/Antwerpen, 1999: p. 494-5

• Nicoline van der Sijs (2015, saemenstellienge), Uitleenwoordenbank bie 't trefwoôrd 'lever'

Zweeds

Etymologie

Over Oudnoôrds lifr van Oergermaons *librō. Ziet vadder bie Zeêuws.

Omschrievienge

lever

1. zelfstandig naemwoôrd g lever
2. werkwoôrd tegenwoôrdigen tied van leva

Uutspraek

[ˈleːʋər]

Verbugienge

	ienkelvoud		meêrvoud
	onbep.	bepaeld	onbep.	bepaeld
nom.	lever	levern	levrar	levrarna
gen.	levers	leverns	levrars	levrarnas