Wt/zea/dat
Zeêuws[edit | edit source]
Etymologie[edit | edit source]
Over Middelnederlands dat en Oudnederlands that van Oergermaons *þat. Vromme te leien op d'n Indo-Europese vònaemwoôrdswortel *to-, mee 't achtervoegsel -t wat-a in de Germaonse taelen vò onziejig staet.
Omschrievienge[edit | edit source]
dat
- Anwiezend vònaemwoôrd onziejig vò varre weg.
- Dat boek gae 'k nog leze.
- Bovestaende zelfstandig gebruukt, 'dat dienk dae' (ziet ok datte)
- Dat è'k je al duzend keêr gezeid.
- Da(t) leit noe al 'n weke op de taefel.
- Betrekkelijk vònaemwoôrd onziejig, dikkels mae nie altoos in combinatie mee -a of 'n ander partikel (ziet ok dat-a)
- An 't advies dat 'n mien gegeve eit, è 'k nog noôit niks g'aod.
- Voegwoôrd vò d'indirecte rede
- Ze zeide dat 'r 'eêl de weke gin mens was lansgewist.
- Ik dienk dat iederêne die dat wou noe wè geprikt is.
- Inleiend voegwoôrd vò 'n biezin die as zinsdeêl oor gebruukt
- ʼt Is mae goed dat 'n ok is in 't butenland komt.
- vò zovarre
- Komt 'r vandaege nog wat op de tv? –Neênt, nie da'k wete...
Opmerkienge: in aolle beteikenissen kan dat toet da ore as t'r 'n medeklienker nae komt. Is de naekommende medeklienker 'n d-, dan klienkt 'r allêne 't [t]: dat doeë 'k 'dattoeëk'. De verbindienge da's ('dat is') is vreêd gewoon.
Uutspraek[edit | edit source]
[dɑt]
Verbugienge[edit | edit source]
- Zeêuwse anwiezende vònaemwoôrden
m (bdhtV) | m (aors)/v/meêrvoud | o | |
---|---|---|---|
kortbie | |||
bievoegelijk | dezen (dizzen) | deze (dizze) | dit |
zelfstandig | d'n dezen (d'n dizzen) | de deze (de dizze) | ditte |
verre | |||
bievoegelijk | dien, dieën | die, dieë | dat |
zelfstandig | d'n dieën | de dieë | datte |
Vervoegienge[edit | edit source]
- voegwoôrd
Opmerkienge: de saementrekkienge da'k (dat ik) is aolgemeên.
Vertaeliengen[edit | edit source]
dat dienk dae
|
Bronnen[edit | edit source]
- Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank
Etymologie[edit | edit source]
As bie Zeêuws.
Omschrievienge[edit | edit source]
dat
Uutspraek[edit | edit source]
[dɑt]
Verbugienge[edit | edit source]
dies genitief, dien datief aollebei in versteênde uutdruksels