Wt/zea/laete
Zeêuws
[edit | edit source]Etymologie
[edit | edit source]- werkwoôrd
Over Middelnederlands laten en Oudnederlands laton van Oergermaons *lētaną. Uutendelienge van de wortel *leh₁d-.
- bievoegelijk naemwoôrd
Oôrsproenkelijk 'n biewoôrdelijke afleiienge bie (Vroeg-)Middelnederlands lat 'lui, langzaem'. Van Oergermaons *latō, biewoôrd bie *lataz, en uutendelienge van Oer-Indo-Europees *lh₁d- de nultrap van *leh₁d-. Is dus wè verwant mee 't werkwoôrd laete, mae nie direct naeuw verwant.
Omschrievienge
[edit | edit source]laete
’ulpwerkwoôrd
- nie tegen'ouwe, meugelijk maeke dat iemand wat doet
- d'n opdracht geve toet
- Ik laet m'n zeune dat wè even brienge
- doeë, zurge dat wat gebeurt
zelfstandig werkwoôrd
- nie doeë
- ’k Steke m'n matras in de brand –Ziet da je 't laet!
- nie tegen'ouwe in z'n doeën
- Laet 'm mae, 't is nog maer 'n kind!
- (vroeger) aerelaete, 'n aere opesnieë om d'r bloed uut te laete lôpen
- laetere, 't dek dekke
bievoegelijk naemwoôrd
- gevorderd in d'n tied, nie vroeg
Uutspraek
[edit | edit source][ˈlɛːtə]
Verbugienge
[edit | edit source]laeten m, laets partitieve genitief
- trappen van vergliekienge
Vervoegienge
[edit | edit source]| infinitief | laete(n) | |
| gerundium | te laeten(e) | |
| tegewoordigen tied | ik laet | oôns laete(n) |
| jie laet (laete) | julder laete(n) | |
| 'ie laet | 'ulder laete(n) | |
| flejen tied | ik, jie, 'ie laette(n), laete(n)de | oôns, julder, 'ulder laette(n), laete(n)de |
| gebieënde wieze | lae(t) | |
| onvoltoôid deêlwoôrd | laetende | |
| voltoôid deêlwoôrd | ei (g)elaete(n) | |
| Ziet vò details en verschillen tussen de Zeêuwse dialecten 't artikel Zeêuwse grammaotica op Wikipedia. | ||
Saemenstelliengen
[edit | edit source]Uutdruksels
[edit | edit source]- liege laete, zeie dat 'n ander gin waer'eid zeit
- ’Ie is flienk gelaete, dien ei vee geld moete uutgeve
- lae mae, 'k è 't a, Zeêuws sjibbolet
Varianten
[edit | edit source]- werkwoôrd
- laote Burgerzeêuws
- laoten Zeêuws-Vlaonderen
- laète, litte westelijk Zuud-Bevelands
- laèten, litten oôstelijk Zuud-Bevelands
- bievoegelijk naemwoôrd
- laet
- laot, laote Burgerzeêuws, Zeêuws-Vlaonderen
Ontlêniengen in aore taelen
[edit | edit source]Aollebei twufelachtig.
Vertaeliengen
[edit | edit source]'ulpwerkwoôrd: nie tegen'ouwe
|
bievoegelijk naemwoôrd
|
Bronnen
[edit | edit source]- Dr. Ha.C.M. Ghijsen (red.), Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 1964, ¹⁰1998: blz. 519
- Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank
- Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank