Wt/zea/bot

Zeêuws

Etymologie

nie scherp

Geleênd uut 't Nedersaksisch/Platduuts butt, oôrsproenkelijk van Oergermaons *buttaz.

vis

Van Middelnederlands bot, but. Misschien 'tzelfde woôrd as 't bievoegelijk naemwoôrd; beteikenisse is dan 'vis mee stompe kop'.

'oôp kaeren

Van Middelnederlands botte, 'bussel, bundel'?

spae

Misschien 'tzelfde woôrd as 't bievoegelijk naemwoôrd, of 'n vaeg verband mee de vurm van de vis? (De spae is nie bot; ziet onder.)

computerprogramma

Uut 't Iengels, verkortienge van robot.

Omschrievienge

bot

1. bievoegelijk naemwoôrd nie scherp, zonder punt of mee 'n afgeslete punt
2. bievoegelijk naemwoôrd slop 'angend (van 'n touwe)
3. bievoegelijk naemwoôrd dom, lomp
4. zelfstandig naemwoôrd zonder lidwoôrd touwe van 'n vlieger
5. zelfstandig naemwoôrd m scherpe spae om mee te delven
6. zelfstandig naemwoôrd m kei, parotitis epidemica, ziekte daebie de wangen dik opzette
7. zelfstandig naemwoôrd m duuk, 'oôpje opgegoôide kaerten bie 't kaertspel
8. zelfstandig naemwoôrd m Platichthys flesus, platvis die-a vroeger vee gevange wier
9. zelfstandig naemwoôrd v botte, windvlaege
10. zelfstandig naemwoôrd m virtuele robot, computerprogramma of -script dat-a mensachtige taeken kan doeë
11. verschillende werkwoôrdsvurmen van botte

Opmerkienge: 't Supplement bevat 'n correctie over de vurm van d'n bot (5), die-a volgens 't WZD 'bot' zou weze.

Uutspraek

[bɔt ~ bʌt]

Verbugienge

bievoegelijk naemwoôrd

botte, botten m, bo(t)s partitieve genitief

trappen vergliekienge

botter, bost

zelfstandig naemwoôrd

botten meêrvoud, botje verkleinwoôrd

Afleiiengen

• botte
• botter

Saemenstelliengen

• botnet
• botschêre
• botschutter
• botsteke

Uutdruksels

• Bot geve, iemand de ruumte geve
• Op bot ligge, leie, bovenop d'ôpe leie (van 'n kaerte)
• Zò bot as 'n biele, koeter, putevilder, scharre, zekkel
• Mee de botte biele, ruug, zonder beleid en mee vee kracht

Vertaeliengen

nie scherp

• Araobisch: كَلِيل‎ (kalīl)
• Chinees (Mandarijn): 鈍, 钝 (dùn)
• Duuts: stumpf
• Frans: émoussé
• 'Ebreêuws: קֵהֶה‎ (kehe)
• Iengels: dull
• Italiaons: spuntato
• Japans: 鈍い (にぶい, nibui)
• Latijn: hebes, retūsus
• Limburgs: bot, sjtómp enz.
• Middelnederlands: dof

• Nederlands: bot, stomp
• Nedersaksisch/Platduuts: bot
• Oudgrieks: ἀμβλύς (amblus)
• Portugees: cego, embotado
• Russisch: тупо́й (toepój)
• Spaons: romo, desafilado, embotado
• Westerlauwers Vries: stomp, bot
  • Hindeloopers: stûmp, bót
  • Schiermonnikoôgs: stûmp
• West-Vlaems: bot

vis

• Chinees (Mandarijn): 川鰈, 川鲽 (chuāndié)
• Duuts: Flunder v
• Frans: flet m

Iengels: flounder

• Limburgs: bót v

• Nederlands: bot m
• Portugees: linguado m, solha v
• Russisch: речна́я ка́мбала (retsjnája kámbala)
• Spaons: platija v
• Westerlauwers Vries: bot g

Bronnen

• Dr. Ha.C.M. Ghijsen (red.), Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 1964, ¹⁰1998: blz. 130-131

• K. Fraanje c.s. (red.), Supplement Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 2003: blz. 73

• Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank

• Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank

• Dr. Frans Debrabandere (red.), Zeeuws etymologisch woordenboek. De herkomst van de Zeeuwse woorden. Uutgeverie Atlas, Amsterdam/Antwerpen, 2007: blz. 69

Iengels

Etymologie

Verkortienge van robot.

Omschrievienge

bot

• bot, virtuele robot

Uutspraek

• [bɒt] Bris-Iengels
• [bʌt] Amerikaons-Iengels

Verbugienge

bots meêrvoud

Ontlênienge in aore taelen

• bot Nederlands
• bot Zeêuws ´

Opmerkienge: bot is 'n internationaol woôrd en kom in de meêste taelen wè vò, entans van de volken die-a computertechnologie gebruke.

Nederlands

Etymologie

beên, ende van 'n touwe

Laet-Middelnederlands but, botte. Liek van Middelnederduuts butte te kommen en 'tzelfde woôrd te wezen as bot 'nie scharp'.

Omschrievienge

bot
zelfstandig naemwoôrd o

1. beên (in 't lief)
2. ende van 'n rêpe (touwe)

zelfstandig naemwoôrd m

3. bot (vis)
4. bot (virtuele robot)

zelfstandig naemwoôrd v

5. laeze (in Belgen, Verkaeveliengsvlaoms)

bievoegelijk naemwoôrd

6. bot (nie scherp)
7. grof (van gedrag of uutspraeken gezeid), gevoelloôs

Uutspraek

[bɔt]

Verbugienge

beên, vis

botten meêrvoud, botje verkleinwoôrd

laeze

botten meêrvoud, botteke verkleinwoôrd

robot

bots meêrvoud, botje verkleinwoôrd

bievoegelijk naemwoôrd

botte, bots partitieve genitief

Trappen van vergliekienge: botter, botst

Uutdrukkiengen

Ziet ok vel en bijl.

• bot vangen, mislukke
• tot op het bot, toet in 't diepste van z'n eigen

Synoniemen

beên

• been (veraol boekentaele)

laeze

• laars (algemeên Nederlands)

nie scherp

• stomp

Ontlêniengen in aore taelen

• bot Deens
• bott Duuts
• Butt Duuts
• bott Iengels
• butt Iengels
• butt Noors
• butta Zweeds
• butter Zweeds

Bronnen

• Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank

• Hans de Groot c.s. (red.), Idioomwoordenboek. Verklaringen en herkomst van uitdrukkingen en gezegden. Van Dale Lexicografie, Utrecht/Antwerpen, 1999: p. 92-3

• Nicoline van der Sijs (2015, saemenstellienge), Uitleenwoordenbank bie 't trefwoôrd 'bot'