Wt/zea/si

Nie-taelgebonde

Etymologie

In de zeventienden eêuw bedocht om 't rietje van zevene vol te maeken. Van Sancte Iohannes, de leste regel van 't gezang Ut queant laxis daer ok d'aore zes van komme. Tegliek wier de sa bedocht die-a dan vò de verlaegde variant moch stae (die-a ok op d'and van Guido zit); die eit 't nie g'aeld.

Omschrievienge

si

1. relatief: de zevende neut van 'n gewone (ionische) majeurtoônladder, de leitoôn nae de (volgenden) ut/do
2. absoluut: de neut b

Opmerkienge: bet. 2 is in de Romaonse landen en Belgen gebrukelijk. In de Germaonse landen (ok in Nederland) oort dat gebruuk afgeraeje.

Uutspraek

[si] (Zeêuws)

Synoniemen

• ti

Middelnederlands

Etymologie

persoônlijk vònaemwoôrd

Van Oudnederlands siu (ienkelvoud) en sia (meêrvoud).

weêrkêrend vònaemwoôrd

Van Oergermaons *sik. De te verwachten vurm (nessens mi en di uut resp. *mik en *þik) mae vanous a zelsaem: 't verdwienen van 't ouwe reflexief is eên van de belangriekste kenmerken van 't Ingweoons. Si kom in ouwe teksten nog 'n ienkelde keêr vò, veraol in 't vroege Maeslands (=Limburgs), mae oor net dae vervange deu sich.

wuufje

Van 't vònaemwoôrd

vòwaerde

Van 't Oudfranse si 'as'.

Omschrievienge

si

1. zie (persoônlijk vònaemwoôrd vrouwelijk ienkelvoud)
2. zulder (persoônlijk vònaemwoôrd meêrvoud)
3. (zelden) z'n eigen, d'r eigen
4. zelfstandig naemwoôrd v 't wuufje (van 'n beêste)
5. vòwaerde (ziet onder)
6. anvoegende wieze eêste en darde persoôn ienkelvoud van wesen (zelden ok antonende wieze)

Uutspraek

/zi(ː)/

Verbugienge

ienkelvoud nom. si gen. haers dat. hare acc. haer (se)

meêrvoud nom. si gen. harer (haers) dat. hem, hom, hen acc. hem, hom, hen

Uutdruksels

• sonder si, zonder as of maer

Varianten

vrouwelijk ienkelvoud

• se
• sie
• sii
• sij
• sj
• so
• soe
• su
• sy
• zi
• zij
• zo
• zoe
• zy

Opmerkienge: se en soe kwaeme vee vò, d'aore vurmen net wat minder. 't Onbeklemtoônde se kan ok accusatief weze, bie de beklemtoônde vurmen kwam dat in 't Middelnederlands nie vò.

meêrvoud

• se
• sie
• sii
• sij
• sj
• sy
• zi
• zie
• zii
• zij
• zy

Afstammeliengen

• zie enz. Limburgs
• zij Nederlands
  • sy Afrikaons
  • zullie 'Ollands enz.
• zie Zeêuws
  • zulder Zeêuws

Bronnen

• Vroegmiddelnederlands Woordenboek (2, 3)
• Middelnederlands Woordenboek (2, 3, 4, 5, 6)