Wt/zea/bos

Zeêuws

Etymologie

zelfstandig naemwoôrd: Over Middelnederlands bos(ch) en Oudnederlands busc van Oergermaons *buska. Dienkelijk 'n substraotwoôrd van de Germaonse taelen, awast is t'r ok 'n verband mee d'n Indo-Europese wortel *bʰeu- 'zwelle' vògesteld.

biewoord: Van bosse/botse

Omschrievienge

bos

zelfstandig naemwoôrd m
1. struuk, 'outachtige plante zonder dujelijke stam
2. bussel, groepje bie mekaore gebonde diengen
  - ʼn Bos blommen is wè 't minste wat-a je geeft op je trouwdag.
zelfstandig naemwoôrd o groep bômen in dichte begroeiïenge, in Zeêland meêsta beperkt toet 't domein van 'n kasteêl of buten'uus
biewoord metêne, direct
biewoord ineêns, plotselieng
biewoord percies, net

Opmerkienge: Beteikenisse 4 stae nie in 't Woordenboek, mae is in de literatuur overvloejig te vinden.

Uutspraek

[bɔs]

Verbugienge

bossen meêrvoud, bosje meêrvoud

Uutdruksels

ʼIe vliegt op as 'n bosje mee vloôien
Die guus bin in 't bus opgekweekt, die guus è gin manieren
ʼt Is t'r eên uut 't bos, 'ie/ze is buten 't 'uwelijk gebore
Uut welk bus bin jie ekapt?, wae kom jie vandaene (da je zò lurp/stom doet)?
ʼk È d'r m'n bos an, 'k è d'r m'n 'anden mee vol Land-van-Kezands

Saemenstelliengen

Varianten

zelfstandig naemwoôrd

bus Zuud-Bevelands (allêne beteikenisse 2, en dan nog ouwejaers)

biewoord

bots

Ontlêniengen in aore taelen

bosi Berbice-Nederlands
bush Iengels; veraol in Caribisch-Iengels is d'n invloed van 't Zeêuws te verwachten
boesch, bosch Neger'ollands
busi Sranantongo
- busi Surinaoms-Javaons

Vertaeliengen

groep dichtbegroeide bômen

Afrikaons: woud, bos
Araobisch: غَابَة‎ (ġāba(h)) v
Berbice-Nederlands: bosi
Chinees (Mandarijn): 森林 (sēnlín), 林 (lín)
Duuts: Wald m, Forst m
Esperanto: arbaro, forsto
Frans: bois m
Westerlauwers Vries: wâld o, bosk o
- Hindeloopers: bósk
'Ebreêuws: יַעַר‎ (ja'ar) m
Hindi: जंगल (jaṅgal) m, वन (van) m
Iengels: forest, wood
Italiaons: bosco m, selva v
Japans: 森 (もり, mori), 林 (はやし, hayashi)

Latijn: silva v
Limburgs: bósj enz. meêsta m
Middelnederlands: bos(ch) m/o, wout o (drassig bos), loo (droôg bos op zandgrond), vorst/foreest o (bos as domein), hout o
Nederlands: bos o, woud o
Oudgrieks: δρυμός (drumos) m
Oudnederlands: busc (klein bosje), forest (domein), holt, lō(n) (licht bos op zandgrond), nimit (ʼeilig bos), walt (dicht moerbos), wavar, widu (bos an 't waeter)
Portugees: floresta v, selva v, bosque m, mata v
Russisch: лес (les) m
Spaons: f(l)oresta v, selva v, bosque m
Swahili: msitu kl. 3,4
West-Vlaems: bos, bus m, o

Bronnen

Dr. Ha.C.M. Ghijsen (red.), Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 1964, ¹⁰1998: blz. 129, 150

K. Fraanje c.s. (red.), Supplement Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 2003: blz. 72

Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank

Nicoline van der Sijs (2015, saemenstellienge), Uitleenwoordenbank bie 't trefwoôrd 'bos'

Nederlands

Etymologie

Ziet bie Zeêuws.

Omschrievienge

bos o, vroeger ok m

bos (bus), biotoop dichtbegroeid mee bômen
bos, bussel, dichte verzaemelienge ergest van
trosse benaonen (Surinaoms-Nederlands)
bievoegelijk naemwoôrd rutje, veraol deu verlies in 't spel
balk (scheepvaerttaele)

Uutspraek

[bɔs]

Verbugienge

bossen meêrvoud, bosje verkleinwoôrd

Saemenstelliengen

Uutdruksels

bij bosjes, mee massa's tegliek
Een flinke bos hout voor de deur hebben, grôte tieten è
Iemand het bos in sturen, iemand wegstiere

Aore spelliengen

bosch toet 1946

Synoniemen

woud

Ontlêniengen en afstammeliengen

bos Afrikaons
- bosch, bossie, boschje, bush Zuud-Afrikaons-Iengels
bos Betawi
bos Deens
bush Iengels
- vee taelen, onder meêr Maltees: buxx
bos Indonesisch
bos Javaons
bosu Muna
bòshi Papiaments
bos Ripuaorisch
bosu Sranantongo
- bos Surinaoms-Javaons

Bronnen

Hans de Groot c.s. (red.), Idioomwoordenboek. Verklaringen en herkomst van uitdrukkingen en gezegden. Van Dale Lexicografie, Utrecht/Antwerpen, 1999: p. 92

Nicoline van der Sijs (2015, saemenstellienge), Uitleenwoordenbank bie 't trefwoôrd 'bos'