Wt/zea/zout

Zeêuws

Zoutkorrels van kortbie.

Etymologie

Over Middelnederlands sout en Oudnederlands salt van Oergermaons *saltą. Kom van Oer-Indo-Europees *sh₂el-d-; in vee taelen zonder d'n dentaoluutgang (bevòbeêld Latijn sal).

Omschrievienge

zout o

1. Naotriumchloride: 'n chemische stof die as kristal verschient en oor gebruuk om eten op smaek te briengen en goed t'ouwen.
2. Elke stof die onstaet uut 'n reactie tussen 'n zuur en 'n baose, daoronder ok natriumchloride

zout bievoegelijk naemwoôrd

• Zilt, zout 'ouwende en de smaek van zout 'ebbende
  • Ik 'ebbe liever zoeten drup as zouten.
  • De zeê is zout omdan rivieren de zouten uut 't land in ulder waeter nae zeê brienge.

Uutspraek

[zɐut]

Verbugienge

Zelfstandig naemwoôrd

meêrvoud zouten (bet. 2), verkleinwoôrd zoutje

Verbalisêrienge

zoute(n)

Bievoegelijk naemwoôrd

zoute, zouten m, zouts partitieve genitief

Trappen van vergliekienge

zouter, zoust

Afgeleid zelfstandig naemwoôrd

zoutte

Uutdruksels

• Ik gae 'ier gin maete zout opete, ik bin nie van zins 'ier lange (in dienst) te bluven
• Dat vleis ei z'n zout al ontvange, 't is a goed ingezoute
• ʼt Is mien te zout, te diere
• Da za wè van zouten zien, da za wè vreêd diere weze
• Ei je 't oôit zò zout gegete?, ei je 't oôit zò driest g'aod?

Saemenstelliengen

zoute meien zoutenelle

zouterik zoutkête

zout-van-zuur

Ontlêniengen in aore taelen

• sátu Saramaccaons
• sautu Berbice-Nederlands
• sawtoe Aucaons
• sout Neger'ollands
• sowtu Sranantongo (kan ok van 'Ollands/Standaerdnederlands weze)

Vertaeliengen

naotriumchloride, veraol vò daegelijks gebruuk

• Nie-taelgebonde: 🧂
• Afrikaons: sout
• Araobisch: مِلْح‎ (milḥ) m
• Chinees (Mandarijn): 鹽, 盐 (yán)
• Duuts: Salz o
• Frans: sel m
• Westerlauwers Vries: sâlt o
  • Hindeloopers: saalt
  • Terschelliengs: sôt
  • Schiermonnikoôgs: saut
• Hindi: नमक (namak) m, लोन (lon) m
• 'Ollands: zout, sout, zaut (Katwieks) g, o
• Iengels: salt

• Japans: 塩 (しお, shio)
• Kleverlands: zalt, zout (an de noôrdwestkante) o
• Latijn: sal o
• Limburgs: zaut (AGL), zalt, zawt, zaajd, zaat, zaot o
• Nederlands: zout o
• Nedersaksisch/Platduuts: zolt, zout (Urkers, West-Veluws)
• Oudgrieks: ἅλς (hals), ἅλας (hálas) (Koinè) o
• Portugees: sal m
• Russisch: соль (solʹ) v
• Spaons: sal v
• Stasvries en verwanten: sout
• Swahili: chumvi kl. 9, 10
• West-Vlaems: zout (spreek uut: zoet)

Bronnen

• Dr. Ha.C.M. Ghijsen (red.), Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 1964, ¹⁰1998: blz. 1197

• K. Fraanje c.s. (red.), Supplement Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 2003: blz. 253

• Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank

• Nicoline van der Sijs (2015, saemenstellienge), Uitleenwoordenbank bie 't trefwoôrd 'zout'

Nederlands

Etymologie

Ziet bie Zeêuws.

Omschrievienge

zout

1. zelfstandig naemwoôrd o zout
2. bievoegelijk naemwoôrd zout
3. tegenwoôrdigen tied ienkelvoud en gebiejende wieze van zouten

Uutspraek

• [zɑu̯t] (Nederlands in Nederland, Belgs-Nederlands)
• [zɔu̯t] (Surinaoms-Nederlands)

Verbugienge

zelfstandig naemwoôrd

zouten meêrvoud, zoutje verkleinwoôrd

bievoegelijk naemwoôrd

zoute, zouts partitieve genitief

Trappen van vergliekienge: zouter, zoutst

Ontlêniengen en afstammeliengen

Ziet ok bie Zeêuws.

• sout Afrikaons
  • saut Shona
• sat Loup
• săschuak Mohikaons

Bronnen

• Nicoline van der Sijs (2015, saemenstellienge), Uitleenwoordenbank bie 't trefwoôrd 'zout'

]