Wp/rki/အရှေ့မြတန်ဆောင်းစေတီတော်
တည်နီရာ
[edit | edit source]- မြောက်ဦးနန်းတော်ကုန်းဧ့မြောက်ဘက် တစ်မိုင်နီးပါးခန့်အကွာတွင် တည်ဟိပါရေ။ လေးမျက်နှာပုထိုးတော် ကြီးဧ့မြောက်ဘက်၊ အေနာက်မြတန်ဆောင်းဧ့အရှေ့ဘက်တွင်ဟိပါရေ။
ကုသိုလ်သျှင်
[edit | edit source]မြောက်ဦးမြို့တည် နန်းတည်ဘုရင် မင်းစောမွန်ရေ ကောဇာသက္ကရာဇ် (၇၉၂) ခု၊ အေဒီ (၁၄၃၀) ခုနှစ်တွင် တည်ထားလှူဒါန်းခပါရေ။
သမိုင်းအကျဉ်း
[edit | edit source]မြောက်ဦးမြို့တည် နန်းတည်ရေနန့် တပြိုင်နက် မြို့တည်ဘုရားများကိုလည်း ဘုရင်မင်းစောမွန်တည်ထား လှူဒါန်းခပါရေ။ ထိုမြို့ တည်ဘုရားများထဲတွင် ဤအရှေ့မြတန်ဆောင်းစေတီတော်လည်း တစ်ဆူအပါအဝင်ဖြစ်ပါရေ။ လေးမျက်နှာ ပုထိုးတော်ကြီးဧ့မြောက်ဘက် ပေ(၄ဝ)ခန့်မြင့်သော တောင်ကုန်းပေါ်တွင် တည်ဆောက်ထားပါရေ။ အရှေ့မြတန်ဆောင်း မြောက်ဘက်တောင်ခြေနန့် မုတ်ဆိတ်တော်တောင်ခြေအကြားရေ မြတန်ဆောင်းကျောင်းတော်ရာဟောင်းနီရာပင်ဖြစ်ပါရေ။ လက်ဟိအုတ်ရိုးတန်းကုန်း အနည်းငယ်တွေ့ဟိရပါသေးရေ။ ဤမြတန်ဆောင်းကျောင်းတိုက်တွင် လေးမြို့ခေတ်၊ လောင်းကြက်မြို့မှ ပြောင်းရွှေ့လာသော ရဟန်းသံဃာတော် အသျှင်သူမြတ်တိသီတင်းသုံးနီထိုင်သောကျောင်းတိုက်လည်းဖြစ်ရေဟု သိဟိရပါရေ။ ဤမြတန်ဆောင်းမှ ရဟန်းသံဃာဆရာတော်များရေ ဘုရင်မင်းလှရာဇာ လက်ထက်က တစ်ကြိမ်၊ ဒီ (၁၆၀၆)ခုနှစ် မင်းရာဇာကြီးလက်ထက်က တစ်ကြိမ်၊ နှစ်ကြိမ်တိုင်တိုင် သီဟိုဠ်နိုင်ငံသို့ သာသနာပြုကြွရောက်ခကြရေဟုလည်း သိဟိရပါရေ။ မြောက်ဦးခေတ်တွင် အစောဆုံးတည်ထား လှူဒါန်းခသော စေတီတော်တစ်ဆူပင်ဖြစ်ပါရေ။
ဗိသုကာလက်ရာ
[edit | edit source]အရှေ့မြတန်ဆောင်းစေတီတော်မှာ တောင်ကုန်းပေါ်တွင် ကျောက်ဖြင့်တည်ဆောက်ထားသော စေတီတော်တစ်ဆူ ပင်ဖြစ်ပါရေ။ တံတိုင်းလေးဖက် ကာရံထားပါရေ။ မဟာရံတံတိုင်းအတွင်း ထောင့်လေးထောင့်တွင် အရံအုတ် စေတီငယ်လေးဆူကိုလည်း တွေ့ဟိရပါရေ။ မဟာရံတံတိုင်းအနီာက်ဘက်အပြင်တွင်လည်း ဂူငယ်တစ်လုံး တွေ့ဟိရ ပါရေ။ အရှေ့မြတန်ဆောင်း ပင်မစေတီတော်ကြီးမှာ အမြင့် (၅ဝ)ပေခန့်ဟိပြီး အချင်းလည်း (၅၀)ပေခန့်ဟိပါရေ။ စေတီအောက်ခြေလုံးပတ်(၁၂၀)ပေခန့်ဟိပါရေ။ စေတီတော်ကြီးမှာ အရှေ့ဘက်တွင် မုခ်ဖွင့်ထားပြီး အလယ်လိုဏ်ဂူတော် တွင် (၆)ပေခန့်မြင့်သော ဆင်းတုတော်ကြီး (၁)ဆူကို ကျောက်ပလ္လင်တော်ကြီးဖြင့် ပူဇော်ထား ပါရေ။ မူလက ရွှေသားစစ်စစ်ဖြင့် ရွှေချခပါရေ။ ယခုလည်း ရွှေရောင်အနည်းငယ်နန့် သစ်စေးများကျန်ဟိနီရေကို တွေ့ဟိရပါရေ။ စေတီတော်ကြီးမုခ်ဦး၌ မူလက ရခိုင်စိတ္တလင်္ကာရ အနုလက်ရာများဖြင့် ထုဆစ်အလှဆင်ခပါလိမ့်မည်။ ထိုလက်ရာ အစိတ်အပိုင်းတစ်ချို့ကို စေတီတော်၏အရှေ့မြောက်ထောင့် အရံစေတီအောက်ခြေရင်းတွင် တွေ့ဟိနိုင်ပါရေ။ တံတိုင်းအဝင်ဝက အရုပ်များလည်း ဖြစ်နိုင်ဖွယ်ဟိပါရေ။ ထောင့်လေးထောင့်မှ အရံအုတ်စေတီငယ်များမှာအောက်ခြေအဝန်းဖြစ်ပြီး လိုဏ်ဂူမပါဟိပါ။ အောက်ခြေအချင်း (၁၆)ပေခန့်နန့် အမြင့် (၁၈)ပေခန့်ဟိကြပါရေ။ မဟာရံတံတိုင်းအတွင်း ရင်ပြင်တစ်ခုလုံးကို မူလကစဉ့်လက်ရာကြမ်းခင်းပြားများဖြင့် ခင်းခရေဟုသိဟိရပါရေ။ ယခုမတွေ့ဟိနိုင်တော့ပေ။ စေတီတော်ကြီးမှာ တမူထူးခြားပြီး မြောက်ဦးခေတ်အစောပိုင်းလက်ရာ စေတီတော်ကြီး တစ်ဆူပင်ဖြစ်ပါရေ။ ခရစ်သက္ကရာဇ် (၂၀၀၁)ခုနှစ်ခန့်တွင် ရှေးဟောင်းသုတေသနနန့် အမျိုးသားပြတိုက်ဦးစီးဌာနမှ ပြန်လည်ပြုပြင်ထိန်းသိမ်းထားခပါရေ။
ကိုးကား
[edit | edit source]မြောက်ဦးဒေသ ရှေးဟောင်းအဆောက်အဦးများ (ရှေးဟောင်းသုတေသနနှင့် အမျိုးသားပြတိုက်ဦးစီးဌာန၊ ယဉ်ကျေးမူဝန်ကြီးဌာန) -၂၀၁၅
