Wp/mag/सारण मण्डल
| सारण मण्डल 𑂮𑂰𑂩𑂝 𑂧𑂝𑂹𑂙𑂪 | |
|---|---|
| बिहारके मण्डल | |
सारण मण्डले कृषिक्षेत्र | |
बिहारमे सारण मण्डलके स्थान | |
| निर्देशाङ्क (छपरा): 25°55′N 84°45′E / 25.917°N 84.750°Eनिर्देशाङ्क: 25°55′N 84°45′E / 25.917°N 84.750°E | |
| देश | |
| राज्य | |
| प्रमण्डल | सारण |
| मुख्यालय | छपरा |
| तहसील | 20 |
| सरकार | |
| • लोकसभा निर्वाचन क्षेत्र | १. सारण, २. महाराजगञ्ज (सीवान मण्डल सङ्गे साझा) |
| • विधानसभा क्षेत्र | एकमा, माञ्झी, बनियापुर, तरैया, मढ़ौरा, छपरा, गरखा, अमनौर, परसा, सोनपुर |
| क्षेत्रफल | |
| • कुल | 2,641 किमी2 (1,020 वर्ग मील) |
| जनसङ्ख्या (2011) | |
| • कुल | ३९,५१,८६२ |
| • घनत्व | 1,496/किमी2 (3,876/मील2 ) |
| जनसाङ्ख्यिकी | |
| • साक्षरता | ६८.५७ प्रतिशत |
| • लिङ्गानुपात | ९४९ |
| समयमण्डल | युटिसि+०५:३० (भा मा स) |
| पिनकोड | |
| मुख्य राजमार्ग | रा रा २८बी, एनएच ८५, रा रा १०१, रा रा १०२, रा रा १९ |
| जालस्थल | saran |
सारण मण्डल (सारण जिला; भोजपुरी: 𑂮𑂰𑂩𑂝 𑂧𑂝𑂹𑂙𑂪 ) भारत गणराज्जके बिहार राज्यमे स्थित एगो मण्डल हे । हियाँके प्रशासनिक मुख्यालय छपरा हे । गङ्गा, गण्डक एवं घाघरा नदीसे घिरल ई मण्डल भारतमे मानव बसावके सार्वाधिक प्राचीन केन्द्रमे एक हे । सम्पूर्ण मण्डल एक समतल एवं उपजाऊ प्रदेश हे । भोजपुरीभाषी क्षेत्रके पूर्वी सीमा पर स्थित ई मण्डल सोनपुर मेला, चिरान्द पुरातत्व स्थल एवं राजनीतिक चेतनाला प्रसिद्ध हे ।[1]
नामकरण
[edit | edit source]प्राचीनकाले सारणके भूमि वनके असीम विस्तार आउ एकरामे विचरेवाला हिरणके चलते प्रसिद्ध हलै । हिरण (सारङ्ग) एवं वन (अरण्य) के चलते एकरा सारङ्ग अरण्य कहल गेलै जे कालक्रममे बदलके सारण हो गेलै । ब्रिटिश विद्वान जेनरल कनिङ्घम ई ऐसन धारणा व्यक्त कैल है कि मौर्य सम्राट अशोकके कालमे हियाँ लगावल गेल धम्म स्तम्भके 'शरण' कहल जा हलै जे बादमे सारण कहलाए लगलै आउ ई क्षेत्रके नाम बन गेलै । सारणके मुख्यालय छपरा बड्डी प्रसिद्ध रहलै हे आउ नित्य एकरा छपरा जिलो कहल जा हे । जिलाके छपरा नामके आगे धार्मिक कारणो बतलावल जाेलै हे कि भगवान् श्रीराम अपन वनवास खन्नि हियाँ ६ दिन तक रुकलन हल । ई कारण एकर नाम छपरा पड़लै हे । हियाँपर भगवान् श्रीराम अपन भाई भरतजी से भेटैलन हल जौन कारण ई स्थलके आझो भरत मिलाप चौकके नामसे जानल जा हे ।
सम्बन्धित लेख
[edit | edit source]सन्दर्भ
[edit | edit source]- ↑ "Bihar: A Quick Guide to Saran". https://www.outlookindia.com/outlooktraveller/. मूलसे 14 अप्रैल 2019 के पुरालेखित. अभिगमन तिथि 1 मार्च 2019.
|website=मे बाहरी कड़ी (सहायता)