Wp/mag/राजगीर
राजगीर राजगृह | |
---|---|
बिहारके नगर | |
| |
Lua error in Module:Wp/mag/Location_map at line 403: देशान्तरला कौनो मान प्रयोग नै कैल गेल. | |
निर्देशाङ्क: 25°02′N 85°25′E / 25.03°N 85.42°Eनिर्देशाङ्क: 25°02′N 85°25′E / 25.03°N 85.42°E | |
देश |
![]() |
राज्य | बिहार |
मण्डल | नालन्दा मण्डल |
उन्नतान्श | ७३ मी (Formatting error: invalid input when rounding फीट) |
राजगीर (संस्कृत: राजगृह) भारतके बिहार राज्यके नालन्दा मण्डलमे स्थित एगो ऐतिहासिक नगर हे । ई कहिँयो मगध साम्राज्यके राजधानी होएल करहल, जेकरासे बादमे मौर्य साम्राज्यके उदय होएल ।[1][2] राजगृहके ऐतिहासिक आउ धार्मिक महत्व है । वसुमतिपुर, वृहद्रथपुर, गिरिब्रज आउ कुशग्रपुरके नामोसे प्रसिद्ध रहल राजगृहके आजकल राजगीरके नामसे जानल जा है । पौराणिक साहित्यके अनुसार राजगीर बह्माके पवित्र यज्ञ भूमि, संस्कृति आउ वैभवके केन्द्र एवं [[जैनधर्म]के २०मा तीर्थङ्कर मुनिसुव्रतनाथ स्वामीके गर्भ, जन्म, तप, ज्ञान कल्याणक एवं २४मा तीर्थङ्कर महावीर स्वामीके प्रथम देशना स्थलियो रहलै हे साथे भगवान् बुद्धके साधनाभूमि राजगीरेमे है । एकर व्याख्या ऋग्वेद, अथर्ववेद, तैत्तिरीय उपनिषद्, वायु पुराण, महाभारत, वाल्मीकि रामायण आदिमे आवहै । जैनग्रन्थ विविध तीर्थकल्पके अनुसार राजगीर जरासन्ध, श्रेणिक, बिम्बिसार, कनिक आदि प्रसिद्ध शासकके निवास स्थान हलै । जरासन्ध एहैँये श्रीकृष्णके हराके मथुरासे द्वारिका जायेला विवश कैलके हल ।
पटनासे १०० किमी दक्षिण-पूर्वमे पहाड़ी आउ घनी जङ्गलके बीच बसल राजगीर न खाली एक प्रसिद्ध धार्मिक तीर्थस्थल है बल्कि एक सुन्दर हेल्थ रेसॉर्टो के रूपमे लोकप्रिय है । एहाँ हिन्दु, जैन आउ बौद्ध तीनो धर्मके धार्मिक स्थल है । बिशेष करे बौद्धधर्मसे एकर बड़ी प्राचीन सम्बन्ध है । बुद्ध न खाली ढेर वर्ष तक एहाँ ठहरलन हल बल्कि ढेर महत्वपूर्ण उपदेशो एहैँयेके धरती पर देलन हल । बुद्धके उपदेशके एहैँ लिपिबद्ध कैल गेलै हल आउ पहिला बौद्ध सङ्गीतियो एहैँ होलै हल ।
पर्यटन
[edit | edit source]राजगीर ग्लास ब्रिज
[edit | edit source]बिहारके पहिले आउ भारतके दोसर ग्लास ब्रिज राजगीरमे स्थित है । पर्यटकके बीच प्रसिद्ध ई ब्रिज पर चलेके बाद एक बड़ी अद्भुत आउ सुखद अनुभव होत । ई ग्लास ब्रिजसे प्रत्येक दन्ने प्राकृतिक सुन्दरता देखेला भेँटहै । ई हरा-भरा आउ सुन्दर वातावरणमे ई ग्लास ब्रिज पर चलल लोगमे रोमाञ्च भर दे है । राजगीरके यात्रा ई पुलके बिन अधूरा मानल जा है । हर दिन सैकड़ो सब पर्यटक ई पुल पर चलेके एण्ड उठावहथिन ।
वाइल्ड्लाइफ सफारी
[edit | edit source]वन्य जीवके प्रेमियोला राजगीर एक बड़ी बेस डेस्टिनेशन है । एहाँके वाइल्ड्लाइफ सफारीमे अपनेके ढेर जानवर आउ पक्षी देखेला भेँटतै । एहाँ ढेर ऐसन पक्षियो लौकतै जे लगभग दुनियामे न के बराबर बचल है । एहाँ सफारीमे अपने बाघ, तेन्दुआ, हिरण, भालू, बायसन, शेर, चीता आउ लकड़बग्घा नियन जानवर देख सकथिन ।[3]
नेचर सफारी, राजगीर
[edit | edit source]रोमाञ्चके दीवानोला राजगीरमे करे लागि बड़ी कुछ है । एहाँके प्राकृतिक सुन्दरताके बीच ढेर ऐसन स्थान है जन्ने ढेर रोमाञ्चक गतिविधिके लुत्फ ले सकथिन । राजगीरमे अपनेके जिपलाइन, रेसलिङ्ग, रॉक क्लाइम्बिङ्ग, स्काई साइकलिङ्ग, आर्चरी रिङ्ग, आउ सस्पेन्शन ब्रिज नियन ढेर एडवेञ्चर गतिबिधि करेला भेँट जाहै ।
विश्वशान्ति स्तूप
[edit | edit source]राजगीरके प्रमुख पर्यटन स्थलमे से एक है "विश्वशान्ति स्तूप" । ई स्तूप भगवान् बुद्धके शान्ति आउ विश्वसङ्घके प्रतीक के रूपमे जानल जा है । एकर निर्माण भारत-जापानके मित्रताके अवसर पर होलै हल आउ एकर ऊँचाईसे अपनेके पूरा राजगीरके सुन्दर दृश्य भेँटहै ।
रोप-वे, राजगीर
[edit | edit source]यदि अपनेके ऊँचाईसे हरा-भरा वादीके साथे पहाड़ देखेके शौक हे त राजगीरके रोपवे पर अपनेके एक बेर जरूर जायेके चाही । ई रोपवेसे अपने राजगीरके विश्व शान्ति स्तूप तक पहुँँच सकहथिन, साथे रास्तामे मनमोहक दृश्यके लुत्फ ले सकहथिन । एहाँ दु रोपवे है एक पुरान है आउ एक नया ।
ब्रह्मकुण्ड
[edit | edit source]ओइसे त राजगीरमे ढेर कुण्ड है । पर ब्रह्मकुण्ड एकरामे से सबसे अधिक प्रसिद्ध है । ई एक ऐसन कुण्ड है, जन्ने स्नान कैल पवित्र मानल जा है । ई ब्रह्मकुण्डके पानी पूरा वर्ष गरम रहहै, चाहे ऊ जाड़ाके मौसम होवे या गर्मीके । ई कुण्डमे पहाड़से होवैत पानी आवहै । यदि अपनहुँ राजगीर जाइत हथिन त एहाँ जाके जरूर स्नान करथिन ।
घोरा कटोरा झील
[edit | edit source]राजगीरमे स्थित घोरा कटोरा झील पर्यटक द्वारा खूब पसन्द कैल जा है । एकर बारेमे बतावल जा है कि पौराणिक समयमे राजगीरके राजा सबके घोड़ा पानी पीयेला एहैँ आवल करहलै । ई झील लगभग तीन दन्नेसे पहाड़ीसे घिरल है । ई झीलके बीचमे भगवान् गौतमबुद्धके एक ७० फीट ऊँचा प्रतिमो स्थापित कैल गेलै हे ।
सम्बन्धित लेख
[edit | edit source]सन्दर्भ
[edit | edit source]- ↑ "Bihar Tourism: Retrospect and Prospect," Udai Prakash Sinha and Swargesh Kumar, Concept Publishing Company, 2012, ISBN 9788180697999
- ↑ "Revenue Administration in India: A Case Study of Bihar," G. P. Singh, Mittal Publications, 1993, ISBN 9788170993810
- ↑ "राजगीर में घूमने के लिए है कई खूबसूरत जगह". प्रभात खबर. 27 जुलाई 2023. अभिगमन तिथि 13 दिसम्बर 2023.