Jump to content

Wp/mag/छठ

From Wikimedia Incubator
< Wp | mag
Wp > mag > छठ
छठ

छठ पुजा करैत श्रद्धालु भक्त
अन्यनाम छठ
छठपर्व
छठपुजा
डाला छठ
सुर्य षष्ठी
अनुयायी हिन्दू आउ जैन
धार्मिक रङ्ग भगवा
प्रकार सांस्कृतिक, ऐतिहासिक, धार्मिक
उद्देश्य सुरुजके पूजा, लम्हर उमिर, सन्तान आउ सुख सम्पत्तिला
अनुष्ठान धार्मिक अनुष्ठान, भजन, स्नान, व्रत एवं सूर्यके पूजा
आरम्भ कार्तिक शुक्ल षष्ठीके दु दिन
समापन कार्तिक शुक्ल षष्ठीके भोरेसे
तिथि कार्तिक शुक्ल षष्ठी
आवृत्ति दु बेर (चैती छठ मिलाके)

छठ परब, कार्तिक शुक्ल पक्षके षष्ठीके मनाएल जायेवाला एगो हिन्दु परब हे । सूरुज उपासनाके ई अनुपम लोकपरब मुख्य रूपसे बिहार, झारखण्ड, पच्छिमबङ्गाल, पूरुबी उत्तरप्रदेश आउ नेपालके तराई क्षेत्रमे मनावल जाहे । कहल जाहे ई परब मगही, मैथिल आउ भोजपुरी जनके सबसे बड़ परब हे । ई उनखर सन्स्कृति हे। छठपरब बिहारमे बड्डी धूम-धामसे मनावल जाहे । ई परब बिहार वा पूरा भारतके ऐसन एकमात्र परब हे जे बैदिककालसे चलल आवितहै आउ अखन त ई बिहारके सन्स्कृति बन गेलहे । ई परब बिहारके बैदिक आर्यसन्स्कृतिके एगो छोटेगो झलक दिखावहे । ई परब ऋग्वेदमे बर्णित सूरुज पूजन आउ उषापूजन एवं आर्यपरम्पराके अनुसार मनावल जाहे ।

बिहारमे हिन्दु द्वारा मनावल जायेवाला ई परबके इस्लाम सहित अन्य धर्माबलम्बियो मनावित लोक जाहथ । धीमे-धीमे ई परब प्रवासी भारतीयके सङ्गे-सङ्गे बिश्वभरमे प्रचलित हो गेलहे । छठपूजा सूरुज, प्रकृति, जल, पवन आउ उनखर बहिन छठी मैयाके समर्पित हे। पार्बतीजी के छठारूप भगवान् सूरुजके बहिन छठी मैयाके तौहारके देवीके रूपमे पूजल जाहे ।

परबके अनुष्ठान कठोर हे आउ चार दिनके अबधिमे मनावल जाहे । ई मे पवित्र स्नान, उपवास आउ पीनेके पियेला (वृत्ता) से दूर रहेला, लम्बा समय तक पानीमे खड़ा होवेला, आउ प्रसादी (प्रार्थनाप्रसाद) आउ अरग (अर्घ्य) देना शामिल हे । परवातिन नामक मुख्य उपासक (सन्स्कृत पार्व से, जेकर माने 'अवसर' या 'परब') आमतौरपर मेहरुए होवहथ । हालाँकि, बड्डी सङ्ख्यामे पुरुषो ई उत्सवके पालन करहथ काहेकि छठ लिङ्ग-बिशिष्ट परब न हे। छठ महापरबके ब्रतके स्त्री - पुरुष - बुढ़ - जवान सबजन करहथ ।

पर्यावरणविदके दावा हे कि छठ सबसे पर्यावरणानुकूल हिन्दु परब हे । ई परब भारतीय आउ नेपाली जनद्वारा अपन प्रबासी सङ्गे मनावल जाहे ।

छठपुजाके चित्रदीर्घा

[edit | edit source]

एकरो देखी

[edit | edit source]

सन्दर्भ

[edit | edit source]