Wp/rki/တောင်ကုတ်မြို့
တောင်ကုတ်မြို့ ရေ မြန်မာနိုင်ငံဧ့ အနောက်ဘက်တွင် တည်ဟိရေ ရခိုင်ပြည်နယ် တောင်ကုတ်ခရိုင်တွင် တည်ဟိရေ မြို့တစ်မြို့ဖြစ်ပြီး သံတွဲခရိုင်ဧ့ စီးပွားရီးအချက်အချာကျရေ မြို့လည်း ဖြစ်ရေ။
တောင်ကုတ်မြို့ရေ သံတွဲခရိုင်၊ တောင်ကုတ်မြို့နယ်ဧ့ ရုံးစိုက်ရာမြို့ဖြစ်ရေ။ တောင်ကုတ်ချောင်းဝမှ ၅ မိုင်ခန့် ကွာဝေး ၍ ချောင်းဧ့လက်ဝဲကမ်းပေါ်တွင် တည်ဟိရေ။ ရခိုင်ရိုးမတောင်ကို တောင်ကုတ်မြို့မှနေ၍ ကြည့်ကေ ရိုးမတောင်တန်း ရေ ကုပ်၍ဆင်းလာသည့် ယောင်ယောင်ဟိရေကိုစွဲ၍ တောင်ကုတ်မြို့ ဟု တွင်ရေ။ တောင်ကုတ်ချောင်း ရခိုင့်တောင်ပိုင်း ရိုးမဟိ မိုးထိတောင်(၃၈၂၈ ပေ) မှ မြစ်ဖျားခံကာ ပင်လယ်ထဲသို့ စီးဝင်ရေ။ မိုင် ၆၀ မျှ ရှည်ရေ။ အဝပိုင်းတွင် တောင်ကုတ်မြို့ဟိရေ။
တောင်ကုတ်ရိုးလမ်းမကြီးရေ တောင်ကုတ်မြို့ကို မြန်မာပြည်မဟိ ပန်းတောင်းမြို့နန့် ဆက်သွယ်ပီးရေ။ ထိုရိုးလမ်းမှာ ရှေးနှစ်ပေါင်းတိစွာကပင် ရခိုင်ပြည်နန့် မြန်မာပြည်မတိဧ့ ကုန်စည် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရီး၌ အလွန်အရီးပါခရေ။ သက္ကရာဇ် ၁၁၄၆ ခုနှစ် ဘိုးတော်ဘုရားလက်ထက် ရခိုင်ပြည် ကို ချီတက်တိုက်ခိုက်ခစဉ်က ဤတောင်ကုတ်ရိုးမလမ်းကြီးကိုပင် အသုံးပြုခကတ်ရေ။
တိုက်ခိုက်အောင်မြင်ပြီးနောက် မဟာမြတ်မုနိ ရုပ်ပွားတော်ကြီးကို ပင့်ဆောင်လာသည့်အခါတွင်လည်း တောင်ကုတ်မြို့မှတစ်ဆင့် ဤရိုးမလမ်းခရီးဖြင့် ပင့်ဆောင်ခကတ် ရေ။ မဟာမြတ်မုနိရုပ်ပွားတော်ကို ပင့်ဆောင်လာစဉ် တောင်ကုပ်မြို့၌ ခေတ္တရပ်နား ကိန်းဝပ်စံပယ်တော်မူခရာ ထိုကိန်းဝပ် သည့်နေရာတွင် စေတီတဆူ တည်ထားကိုးကွယ်ကတ်ဧ့။ ယင်းစေတီကို ဖောင်တော်ဦးစေတီဟု ခေါ်ရေ။ တောင်ကုတ်မြို့လယ် မြစ်ကမ်းပါးတွင် တည်ဟိရေ။ ခရစ်နှစ် ၁၈၂၅ ခုနှစ်တွင် အင်္ဂလိပ် မြန်မာ ပထမစစ်ပွဲ ဖြစ်ပွားခစဉ်ကလည်း အင်္ဂလိပ် တိရေ ထိုတောင်ကုတ် ရိုးလမ်းခရီးဖြင့်ပင် စစ်ချီတက်ခကတ်ရေ။
ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကြီးအတွင်း၌လည်း တောင်ကုတ်ရိုးလမ်းကို မဟာမိတ်တပ်တိက တစ်လှည့်၊ ဂျပန်စစ်တပ်တိကတစ် လှည့် မိမိတိသိမ်းပိုက်ထားစဉ်အတွင်း ပြင်ဆင်၍ စစ်ကြောင်း ခရီးလမ်းအဖြစ် အသုံးပြုခကတ်ရေ။
၁၉၅၄ ခုနှစ်မှစ၍ ခိုင်မြဲသောလမ်းမကြီးတစ်ခုဖြစ်အောင် နိုင်ငံတော်အစိုးရက အထူးအင်ဂျင်နီယာတိနန့် အထူးလုပ်သား တိကို ခန့်အပ်စေလွှတ် ပြင်ဆင်စေခရေ။ တောင်ကြားလမ်း အကျယ်ကို ၃၂ ပေအထိ ချဲ့ထွင်ပြီးနောက် အလယ် ၁၂ ပေကို ကတ္တရာစေး ခင်းခရေ။ ယင်းလမ်းမကြီးကို ငွေ ၃၇၈ သိန်းမျှ အကုန်အကျခံတည်ဆောက်ပြီးစီးခရေ။
တောင်ကုတ်မြို့နန့် ပန်းတောင်းမြို့မှာ ၁၀၅ မိုင်ခန့်ဝေး၍ နွေအခါ၌ ရိုးလမ်းတစ်လျှောက် မော်တော်ကားတိ လားလာနိုင် ရေ။ တောင်ကုတ်မြို့နန့် သံတွဲမြို့မှာ မိုင် ၄၀ ခန့်ဝေးရေ။ သို့သော် ပြွန်ဟုခေါ်သော ချောင်းငယ်ကလေးတိတွင် ခုတ် မောင်းသော မီးသင်္ဘောဖြင့် ထိုမြို့နှစ်မြို့မှာ ဆက်သွယ်နိုင် ရေ။
သံတွဲမြို့မှ သဌေးရွာကိုဖြတ်၍ တောင်ကုတ်မြို့သို့ ပေါက် ရောက်သော ကုန်းလမ်းဟောင်းကြီးတစ်ခုလည်းဟိရေ။ စစ်ကြီးအတွင်းက ထိုလမ်းကို ဂျပန်စစ်ဘက်မှ ပြင်ဆင်၍ စစ်လမ်း အတွက် အသုံးပြုခရေ။ ထိုမျှမကသေး တောင်ကုတ် မြို့မှ ဆားပြင်၊ လမုအရပ်တိကိုဖြတ်၍ အမ်းမြို့အထိ မော်တော် ကားလမ်း ဖောက်ခဘူးရေ။ သို့သော် ယခုအခါ၌မူ ထိုလမ်း မှာ တောလမ်းမျှသာဖြစ်ရေ။
တောင်ကုတ်မြို့နယ်မှ ဆန်စပါးနန့်သစ်တိထွက်ရေ။ နတ်မော်ရွာမှ မြေအိုးတိထွက်ရေ။ တောင်ကုတ်မြို့ပေါ်တွင် နယ်အရာဟိရုံး၊ အစိုးရအထက်တန်းကျောင်း၊ အစိုးရဆေးရုံနန့် စာတိုက်ရုံး၊ ကြေးနန်းရုံးတိဟိရေ။ စစ်ကြီးမဖြစ်မီက မြန်မာ ပြည်နန့် အိန္ဒိယပြည် ဆက်သွယ်သော ကြေးနန်းလမ်းမှာ တောင်ကုတ်မြို့ကိုဖြတ်၍ ဆက်သွယ်ထားခြင်းဖြစ်ရေ။ ၁၉၅၃ ခုနှစ် သန်းခေါင်စာရင်းအရ တောင်ကုတ်မြို့ဧ့ လူဦးရေမှာ ၄ ၁၁၇ ယောက်သော်လည်း ၂၀၁၂ ခုနှစ် သန်းခေါင်စာရင်းတိအရ မြို့နယ် လူဦးရေမှာ တစ်သိန်းကျော်ဟိရေ။ [1]
ကိုးကား[edit | edit source]
မြို့တော်: စစ်တွေမြို့ မြို့နယ်ပေါင်း : (၁၇) မြို့နယ် | ||
| ခရိုင်ရုံးစိုက်ရာမြို့များ |  | |
| စစ်တွေခရိုင် (၄) မြို့နယ် | ||
| မောင်တောခရိုင် (၂) မြို့နယ် | ||
| ကျောက်ဖြူခရိုင် (၂) မြို့နယ် | ||
| သံတွဲခရိုင် (၂) မြို့နယ် | ||
| အမ်းခရိုင် (၁) မြို့နယ် | ||
| တောင်ကုတ်ခရိုင် (၂) မြို့နယ် | ||
| မြောက်ဦးခရိုင် (၄) မြို့နယ် | ||
| မြို့များ |
| |
- ↑ မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း အတွဲ(၅)