Wp/rki/တောင်ကုတ်မြို့နယ်
တောင်ကုတ်မြို့နယ်ရေ ရခိုင်ရိုးမတောင်ခြေကို အခြေခံထားပြီး ဒီရေရောက် ကျွန်းတိ၊ ပင်လယ်ကမ်းဦးရေတိမ်ကျွန်းတိဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားရေ။ မြို့နယ်ဧ့ မြောက် ဘက်တွင် အမ်းမြို့နယ်၊ အရှေ့ဘက်တွင် မကွေးနန့် ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီး၊ တောင်ဘက် တွင် သံတွဲမြို့နယ်နန့် အနောက်ဘက်တွင် ရမ်းဗြဲမြို့နယ်ရို့ ဟိကတ်ရေ။ ကလိန်တောင် မြစ် ရေ တောင်ကုတ်နန့် ရမ်းဗြဲမြို့နယ်ရို့ကို ပိုင်းခြားထားရေ။
မြို့နယ်တစ်ခုလုံး တောတောင်ထူထပ်ပြီး တောင်ခြေလွင်ပြင်မှာ ကျဉ်းမြောင်း ရေ။ အမြင့်ဆုံးတောင်မှာ ပေ ၃၇၇၇ မြင့်ရေ မိုးထိတောင်ဖြစ်ရေ။ တောင်ခြေနန့် ကလိန်တောင်မြစ်အကြား ဒီရေရောက်တောတိ ကျွန်းတိ ဟိကတ်ရေ။ မြို့နယ်အတွင်း အဓိကချောင်းတိမှာ တောင်ကုတ်ချောင်း၊ ခူးချောင်း၊ တန်းလွဲချောင်း၊ လမုချောင်းနန့် မအီချောင်းရို့ဖြစ်ရေ။
တောင်ကုတ်အရပ်ရေ တောင်ကျော်လမ်းဆုံကျသဖြင့် ရခိုင်မြို့ပြနိုင်ငံခေတ် ကတည်းက အရီးပါခရေ။ ၁၈၂၅ ခုနှစ် အင်္ဂလိပ်ရို့သိမ်းပြီးနောက် တောင်ကုတ်နယ် ရေ သံတွဲခရိုင်တွင် ပါဝင်ခရေ။ တောင်ကုတ်မြို့ကို ၁၈၆၄ ခုနှစ်က တည်ထောင်ခ ရေ။ တောင်ကုတ်ချောင်းဧ့ လက်ယာကမ်းတွင်ဟိပြီး တောင်ကုတ်ချောင်းဝမှ ၁ဝ မိုင်ခန့် ဝေးရေ။ ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အတွင်းက တောင်ကုတ်တောင်ကြားရေ စစ်ပြေးဒုက္ခရေ တိ ပြေးသည့်လမ်း ဖြစ်ခရေ။
မြို့နယ်ရေ တောင်မြောက် ၄၉ မိုင်၊ အရှေ့အနောက် ၄၄ မိုင်ကျယ်ပြီး ဧရိယာ ၂၀၅၇.၂၅ စတုရန်းမိုင်ဟိရေ။ မြို့ပေါ်ရပ်ကွက် ၈ ခု၊ ကျေးရွာအုပ်စု ၅၂ စု၊ ကျေးရွာ ၂ဝ၆ ရွာဟိပြီး လူဦးရေစုစုပေါင်း ၁၄ဝ၉၅၆ ဦးဟိရေ။ အိမ်ခြေ ၂၉၇၉၃ အိမ်၊ အိမ်ထောင် စု ၃ဝ၅၉၇ စုဟိပြီး မြို့ပေါ်လူဦးရေ ၂၉၃ဝ၁ ဦး (တောင်ကုတ်+မအိမြို့) ဖြစ်ရေ။ မြို့နယ် တစ်ခုလုံး သစ်တောတိ ဖုံးလွှမ်းထားပနာ လွင်ပြင်ကျဉ်းမြောင်းပြီး မြို့နယ်ဧ့ ၁၆ ပုံ ၁ ပုံ သာ စိုက်ပျိုးနိုင်ရေ။ လယ်မြေ ၆၅၄၀၆ ဧက၊ တောင်ယာမြေ ၆၀၇၉ ဧက၊ ကိုင်းမြေ ၂၉၅၉ ဧက၊ ဥယျာဉ်မြေ ၇ဝ၃၇ ဧကနန့် ဓနိမြေ ၂၄၆၃ ဧက ဟိရေ။ ဥစားကြက် မွေးမြူရီးခြံ ၇၄ ခြံနန့် အသားစားကြက် ၂၈ ခြံဟိရေ။
ပင်လယ်နန့် မြစ်ချောင်းတိတွင် ရေလုပ်ငန်းတိရေ အဓိကဖြစ်ရေ။ ပုစွန် ကန် ၁၁ ကန် မွေးမြူဧက ၅၈၉ ဧကဟိရေ။ သစ်တောလုပ်ငန်း အထူးထင်ရှားရေ။ တန်းလွဲဉ် ကြိုးပြင်ကာကွယ်တော ၁၇၄၉၆၈ ဧကဟိရေ။ သစ်တောမှာ ၉၂၀၆ဝ ဧက ဟိရေ။ နီပူတောင်တွင် မာဘယ်ကျောက် ထုတ်လုပ်ရေ။ ယခင်က လမ်းပမ်းဆက်သွယ်ရီး ခက်ရေ။ ၂ဝ ရာစုကုန်အထိ သံတွဲသို့သာ ကားလမ်းဟိရေ။ ၂၁ ရာစုအစပိုင်းမှစပနာ တောင်ကုတ်မှ မအီကျောက်ဖြူသို့ လည်းကောင်း၊ မအီ-အမ်းမှ စစ်တွေသို့ လည်းကောင်း ကားလမ်းပေါက်ရေ။ မြို့နယ်အတွင်း လမ်းမိုင် ၁၂၆ မိုင်ဟိလာရေ။ ယကေလည်းသော တောင်ကုတ်မှ ပြည်သို့ ဆက်သွယ်သည့် တောင်ကုတ်တောင်ကြားလမ်းရေ ရခိုင်နန့် ပြည်မ ဆက်သွယ်သည့် အရီးပါသည့် အစောဆုံးလမ်းကြောင်း ဖြစ်ခရေ။
ကျန်းမာရီးအတွက် ခုတင် ၅၀ ဆံ့ဆေးရုံ ၁ ရုံ၊ ၁၆ ခုတင်ဆံ့ တိုက်နယ်ဆေးရုံ ၂ ရုံ၊ ၁၆ ခုတင်ဆံ့ မြို့နယ်ခွဲဆေးရုံ ၁ ရုံ (မအိ)၊ ကျေးလက်ကျန်းမာရီးဌာန ၆ ခု၊ ကျေးလက် ကျန်းမာရီးဌာနခွဲ ၃၁ ခု၊ တိုင်းရင်းဆေးပီးခန်း ၁ ခု၊ ငှက်ဖျားတိုက်ဖျက်ရီးဌာန ၁ ခုနန့် မိခင်နန့်ကလေး စောင့်ရှောက်ရီးဌာန ၁ ခု ဟိရေ။ ပညာရီးအတွက် အထက်တန်းကျောင်း ၈ ကျောင်း၊ အထက်တန်းကျောင်းခွဲ ၅ ကျောင်း၊ အလယ်တန်းကျောင်း ၁ ကျောင်း၊ အလယ်တန်းကျောင်းခွဲ ၅ ကျောင်း၊ မူလွန် ၃၅ ကျောင်း၊ မူလတန်းကျောင်း ၁၁၁ ကျောင်း၊ မူလတန်းခွဲကျောင်း ၂ ကျောင်းနန့် ဘုန်းတော်ကြီးပညာသင်ကျောင်း ၃ ကျောင်း ဟိရေ။ တောင်ကုတ်မြို့ အထက်တန်း ကျောင်းကို ၁၉၄၇ ခုနှစ်တွင် ဖွင့်လှစ်ခရေ။
တောင်ကုတ်မြို့နယ်အတွင်း မအီမြို့နယ်ခွဲကို တိုးချဲ့ဖွဲ့စည်းထားရေ။ တောင် ကုတ်မြို့နယ် မအီချောင်းဖျားကို အခြေခံဖွဲ့စည်းရေ။ ဧရိယာ ၈၈၃.၈၆ စတုရန်းမိုင် ဟိရေ။ မြို့နယ်ခွဲလူဦးရေမှာ ၃၇၃၁၂ ဦးဖြစ်ပြီး မြို့ပေါ်၌ ၄၁၉၉ ဦးနီထိုင်ရေ။ အမ်း၊ ကျောက်ဖြူနန့် တောင်ကုတ်ကားလမ်းဆုံဖြစ်ပနာ စည်ကားရေ။ တောင်ကုတ်မြို့တွင် သောက်သုံးရေအတွက် ရေကန် ရေတွင်းတိဟိရေ။ မြို့မှ ၂ မိုင်ဝေးသည့် ဝက်ကျိတ်ဆည်မှ အလိုအလျောက်ရေဆင်းစနစ်ဖြင့် ရေဖြန့်ဝေရေ။ လုံခြုံရီးအတွက် တောင်ကုတ် မြို့မရဲစခန်း၊ မအိနယ်မြေရဲစခန်း၊ ရွာမနယ်မြေ ရဲစခန်းနန့် လမူးမော်နယ်မြေရဲစခန်းရို့မှာ ပထမသတင်းပီးတိုင်ချက် လက်ခံသည့် စခန်းတိ ဖြစ်ရေ။ တပ်မတော်မှအမှတ် ၉ စကခဌာနချုပ်အခြေစိုက်ရေ။ ရခိုင်၊ ချင်း နန့် ဗမာလူမျိုးတိနီထိုင်ကတ်ရေ။ ဘင်္ဂလီမဟိပေ။
တောင်ကုတ်မြို့ပေါ်ဟိ ဖောင်တော်ဦးစေတီ၊ ရီးခံတောင်စေတီ၊ ခေါင်းလောင်း တူစေတီ၊ ပန်းတော်ကျွန်းတွင် ကျီပြင်ဘုရား၊ ကလိန်တောင်စေတီရို့ ထင်ရှားရေ။ ဗုဒ္ဓဘာသာဘုန်းတော်ကြီးကျောင်း ၂၁၄ ကျောင်း၊ သီလသျှင်ကျောင်း ၂ ကျောင်း၊ ဓမ္မာရုံ ၅ ခုနန့် ခရစ်ယာန်ဘုရားကျောင်း ၂ ကျောင်း ဟိပါရေ။[1]
ကိုးကား[edit | edit source]
မြို့တော်: စစ်တွေမြို့ မြို့နယ်ပေါင်း : (၁၇) မြို့နယ် | ||
| ခရိုင်ရုံးစိုက်ရာမြို့များ |  | |
| စစ်တွေခရိုင် (၄) မြို့နယ် | ||
| မောင်တောခရိုင် (၂) မြို့နယ် | ||
| ကျောက်ဖြူခရိုင် (၂) မြို့နယ် | ||
| သံတွဲခရိုင် (၂) မြို့နယ် | ||
| အမ်းခရိုင် (၁) မြို့နယ် | ||
| တောင်ကုတ်ခရိုင် (၂) မြို့နယ် | ||
| မြောက်ဦးခရိုင် (၄) မြို့နယ် | ||
| မြို့များ |
| |
- ↑ မောင်မောင်စိုး(မြောက်ဦးစစ်တမ်း)