Wp/wal/Wolaytta kawotettaa
Wolaytta kawotettaa, wolaytta kawotettaa geetettidi xeesettiyagee hachi Tohossa Giddo Toophphiyan Awurooppatu Wodiyaa Qoodaa maaran 1251ppe doommidi 1894 gakkanawu Wolaytta kochchan kaaletettida kawotetta. Ha kawotettay wurssettan daro camo olatuppe guyyiyan Toophphiyaara walakettiis.
Miishshaa[edit | edit source]
Beni zal"iya wode puuttuwa kiriya gidida shaluwa geetettiyaagee simmidi Marccuwawaan tokettanaashin Wolaytta kawotettan miishsha gididi haggaaziis. Shaloynne Marccoy go'ettidoy Wolaytta kawotetta xalaala gidennan kawotettaa heeraaninne zal"iya ogetu donaan qatida asatakka gujjiina.
Ooshshaa[edit | edit source]
Wolaytta kawotettaa wurssetta kawo gidida Kawo Xoona geetettiyagee kawotettawu keehippe wolqqaamanne olancha kawotuppe issuwa. Haaxe Mililee he wode Toophphiyaa ayssiyagee Goojjame ayssiya Atkime Manggasha ba wotaadarata loytti mizi ushshidi Tohossa Toophphiyaa olana mala kiittiis. Gidishin, Oroomuwa deretettaara ooyettiyo gaasuwan olaappe geemmiyo sohuwaa keexxiyoogan erettida Wolaytta kawotettay olan kushiya immennan ixxidi yiida morkkiya xooniis. He wodiyan ooratti kiyida Xooni assi ammanettiya "maataappe yedettettida sheeshshatuppenne kawo ashkkaratuppe" wotaadarata ayfissiyoogaa doommiis. Hegaappe simmin Haaxe Mililee wolaytta zawaa gakki simmidi Kawo Xooni ayyoo giiranaadan haasayissiis. Xooni Milile qofaa ekkennan ixxidi olaappe geemmiyo sohuwaa giigissiyo oosuwaan wozanaa wottiis. Eranchatun bookettida olaappe geemmiyo sohoynne shuchchaa keelay doometta olan xoonana mala maaddiis. Daro olata xoonidoogaappe guyyiyan Mililee olaa hiillaa laammiyoogan morkke dere asaa kifiletuppe demmido naqaashata go'ettidi wurssetta olan xoonuwa demmiis. Hegan wolaytta kawotettay Toophphiyaa kawotettaara issippe walakettiis.
Kaalettidaageeta[edit | edit source]
Wolayttassi dumma dumma kochchaa kawotettan aqidoogaadan dumma dumma kaalettidaageetun (kawotun) kaaletettiis. 'Kawo' giyo qaalay inggilizatto doonan 'king' giya birshshettaa immees.
