Wp/rki/ရခိုင်သူမြတ်
| ရခိုင်သူမြတ် | |
| ကိုယ်ရီးအကျဉ်း | |
| မွီးသက္ကရာဇ် | |
| နာမည်ရင်း | |
| မိဘနာမည် | |
| လူမျိုး | ရခိုင် |
| ကိုးကွယ်ရေဘာသာ | ဗုဒ္ဓဘာသာ |
| ခေတ် | လောင်းကြတ် |
| အိမ်ထောင်ဖက် | |
| သားသမီး | |
| ထင်ပေါ်ကျော်ကြားမှု | စာဆိုတော် |
| ထင်ယှားရေလက်ရာတိ | လောကသာရပျို့ |
| ရဟိခရေဘွဲ့တံဆိပ်တိ | |
| လက်မှတ် | |
ရခိုင်သူမြတ်စော် မင်းထီးဘုရင်လက်ထက် (အေဒီ-၁၂၈၃) ဗမာသက္ကရာဇ် (၆၄၅) တွင် ထင်းရှားရေ ရဟန်းပညာဟိတစ်ဦး ဖြစ်ရေ။ သက္ကရာဇ် (၆၈၈) ခုနှစ်တွင် မင်းလျင်စောရေ မစ္ဆဂီရိသရက်မြို့ ကိုတည်ပြီးကေ နီရေ။ သက်လူမျိုးရို့ အုပ်စိုးရေတွက်ကြောင့် သက်မင်းလျင်စောဟု တွင်ရေ။ ၎င်းတွင် စောပုံ၊ စောဖြူ၊ စောတူဆိုပနာ သားတော်သုံးပါးဟိရေ။ သက်ရို့ရေ အင်အားကောင်းလာ ရေအခါ ရခိုင်ရိုးမတောင်စဉ် တောင်တန်းဟိကျေးရွာတိကို လားရောက်တိုက်ခိုက်လီရာ ရခိုင်ဘုရင်မင်းထီးရေ အမတ်ကြီးရာဇစည်သူ သင်္ကြန်ကို စေလွှတ်ပနာ သရက်မြို့ ကို သိမ်းခိုင်းရေ။
သက္ကရာဇ် (၆၉၅)ခုတွင် အမတ်ကြီးရေ စစ်ရေဗိုလ်ပါအတိနန့် ရခိုင်ရိုးမကိုကျော်ဖြတ်၍ သက်မင်း လျှင်စောအား သတော်သမီးတော်၊ မိဖုရား မောင်းမနန့်တကွ ရခိုင်သို့ ခေါ်ဆောင်ခလီရေ။ ရခိုင်ဘုရင်မင်းထီး ရေလည်း သက်မင်းလျှင်စောအား ကောင်းစွာ ချီးမြှင့်မြှောက်စားထားရေ ယင်းခါ မင်းလျှင်စောရေ သူဧ့ သားတော်တိအား ပိဋကတ်ဗေဒင်အရာ ကျွမ်းကျင်တတ်မြောက်ရေ ရခိုင်သူမြတ် “ဆရာတော်ထံ” အပ်နှံ သင်ကြားစီလီရေ။ မင်းသုံးပါးလုံးလည်း ပိဋကတ်၊ ဗေဒင် သင်လို့တတ်လီကေ ဆရာသူမြတ်ရေ ဒေပိုင် အိပ်မက်မြင်မက် ရေ။ နောင်တော်ကြီးစောစုံရေ စမုန်မြစ်ရေကို သောက်လို့ကုန်ရေဟုမက်ရေ။ ညီလတ်စောဖြူရေ ပိုး ဦးမော်ရေကိုလည်းကောင်း၊ ညီတော်အငယ်စောတူရေ အဝမြစ်ရေကို သောက်လို့ကုန်ရေဟုလည်းကောင်း မြင်မက်ရေ။ ဆရာသူမြတ်လည်း မင်းသုံးပါးကိုခေါ်ပြီးကေ အမောင်ရို့စစ်ကိုင်း ပင်းယသို့လားပြီးကေ နီကတ်ကေ၊ မင်းချည်းဖြစ်ကတ်လိမ့်မေ ဟုမိန့်ရေ။ ညီနောင်သုံးပါးရို့လည်း သက္ကရာဇ် (၇၀၅)ခုတွင် အရှေ့ပြည်သို့ လားကတ် လေရေ။ စစ်ကိုင်းပင်းယသို့ရောက်ကေ စောစုံရေ မြင်းစိုင်းမြို့ ကို စားရဧ့။
စောဖြူရေပြည်မြို့ ကိုစားရ ရေ။ စောတူရေ အမြင့်မြို့ ကို တရဖျားစောကဲအမည့်နန့် စားရရေ။ နောင်အခါ အမြင့်စား တရဖျားစောကဲရေ အင်းဝမြို့ တွင် “မင်းကြီးစွာ စောကဲ” အမည်နန့် မင်းဖြစ်လီရေ။ မင်းဖြစ်ပြီးလို့ တစ်ဆယ့် ခြောက်နှစ် ကြာမြင့်ရေအခါ မင်းကြီးရေ မိမိငယ်ဆရာ ရခိုင်သူမြတ်အား သတိရပနာ နေပြည်တော်သို့ ပင်ဆောင်ပြီးကေ “မဟာသင်္ဃရာဇာ” ဆိုရေ ဘွဲ့ တံဆိပ် ကပ်လှူပူဇော်ပြီး ကိုးကွယ်တော်မူလီရေ။ ထိုမဟာသင်္ဃရာဇာ တံဆိပ်နာမံကို ခံယူတော်သူရေ ရခိုင်သူမြတ်ရေ မင်းသုံးပါးကိုစောပေပို ချစဉ်အ ခါက လောကသာရပျို့ ကို စီကုံးကာမင်းသားရို့အား သင်းကြားပီးလီရေ။ လောကသာရပျို့ မှာ အမျိုးလေးပါးကိုဆုံးမရေ အခန်းတိပါဟိပြီးကေ ငယ်ရွယ်သူတိအား ဗလငါးတန် ပြည့်ဝ စေရီးအတွက် ဆိုဆုံးမရန်လွန်စွာ အဖိုးတန်လီရေ။ နိုင်ငံတော်အစိုးရက ကျောင်းသင်ဘာသာရပ်အဖြစ် ပြ ဋ္ဌာန်းခွင့်ပြုထားရာ ပေါပေါများများ တွိ့ ရအတွက်နန့် အထူးဖော်ပြရန် လိုမည်မဟုတ်ပေ။
ဂုဖော်ပြလိုရေ လောကသာရပျို့ မှာ ရခိုင်ပြည်မြောက်ပိုင်း လားလာရီးခက်ခရေ ဒေသတိတွင် အစဉ်အဆက်နှစ် ပရိစ္ဆေဒကြာမြင့်စွာ သိမ်းဆည်းခလာကတ်ရေ ပေပရပိုက်တိတွင် မှတ်တမ်းတင် ထးသည့် လောကသာရပျို့ ပင်ဖြစ်ရေ။ ရှေးရိုးရခိုင်စဉ်ဆက် ဘုန်းတော်ကြီးကျောင်းတွင် သင်အံခရရေ ပျို့ ကဗျာဖြစ် ရေ။ ရခိုင်ကျောက်စာအရီးအသား ဒင်္ဂါးစာအရီးအသားဖြစ်ရေ ရက္ခဝဏ္ဏအက္ခရာဖြင့် ရီးသားထား ရေ။ “ပရပုတ်” ဟုခေါ်ဆိုသည့် ဤစာမူကို ၄င်ဧ့လက်သုံးစာမူဖြစ်ရေဟု ပိုင်သျှင်ကျောင်းဒကာကြီးက ရေ။ “လောကသာရပျား”ဟုအဖုံးတွင်ရေသားထားရေ။ “က” အချပ်ပျောက်ဆုံးနီ၍ “ကာ”မှ အားလုံး (၁၃) မျက်နှာပါဟိရေ။ အဖုံးတွင်ပါဟိသည့် “လောကသာရအဖျားဟုဆိုရေ ” မှာ လောကသာရ “ပထမပိုင်းဧ့အဆုံး” ကို ဆိုလိဟန်တူပါရေ။ ရခိုင်ရှေ့ဟောင်းကျမ်းတို့တွင် ပထမပိုင်းစာအစကို “အရင်း”ဟု ခေါ်၍ အဆုံးကို “အဖျား” ဟုခေါ်ရေ။ အမျိုးလေးပါးကို ဆုံးမရေ အခန်းလေးပါး သာပါဟိရေ။ ဝေါဟာရ တိစီးစစ်လေ့လာခြင်း မပြုရသေးပါ။ “က” “အချပ်တွင် “ကြားပိမ့်သူမြတ်” အစ ချီအပိုဒ်နန့် “အသက်ရှည်စွာ” အစအပိုဒ်တို့ပျောက်ဆုံးနီပါရေ။ ဒုတိယအပိုဒ်မှ အဆုံးစာကြောင်း တစ် ကြောင်း “ကာ” ချပ်ထိပ်တွင် တွိ့ ရရေ။
ကိုးကား[edit | edit source]
ရခိုင်စာဆိုတော်များ (ထွန်းရွှေခိုင်-မဟာဝိဇ္ဇာ)