Wp/kip/रसुवा जिल्ला

From Wikimedia Incubator
< Wp‎ | kip
Wp > kip > रसुवा जिल्ला

रसुवा जिल्ला नेपालला बागमती अञ्चलला परिने तोबो जिल्ला सा । आओ जिल्ला नेपालला मध्यमाञ्चल विकास क्षेत्र अन्तर्गत बागमती अञ्चलए उत्तरी भेगल अवस्थित तोबो विकट हिमाली जिल्ला सा। मित्रराष्ट्र चीनए स्वशासित क्षेत्र तिब्बतस सिमाना जोडिसिउ आआे जिल्ला नेपालए हिमाली प्रदेशला १६ वटा जिल्लारमध्ये क्षेत्रफलए आधारल पारेभन्दा जिमु जिल्ला सा। पूर्वडे सिन्धुपाल्चोक दक्षिणडे नुवाकोट पश्चिमडे धादिङ जिल्लास भौगोलिक सिमाना जोडिसिउ आआे जिल्लाए उत्तरडे चीनए स्वशासित क्षेत्र तिव्वत रहिडे ले। आन्तरिक सिमाना छुटैने ह्यनल नदी खोलानाला पहाड सन यमर तथा अन्तर्राष्ट्रिय सिमाना छुटैने ह्यनल हिमाली चुचुराराइ उपस्थिति रहिडे ले। मध्यमाञ्चल विकास क्षेत्रए पारेभन्दा कम जनसंख्या सन जनघनत्व टाआे आआे जिल्लाल झेनो हिमाली चुचुरार पहाडीक्षेत्रए पठार तथा समथर बेसी सन टारर लगायतला विविध भौगोलिक विशेषतार दैआे ढुसि। हिन्दुराई पवित्र तिर्थस्थल गोसाइँकुण्ड सन आआे कुण्डलाई उद्गमस्थल जैडे प्रवाहित त्रिशुली नदीए जिल्लाला वैभव कायम जैने महत्वपूर्ण भूमिका डोडे नैर। प्रशासनिक आधारल तोबो संसदीय निर्वाचन क्षेत्र ९ वटा इलाका १८ वटा गाउँ विकास समितिर सन १६२ वडारल विभाजन जैसिउ आआे जिल्लाए सदरमुकाम धुन्चे सा। आआे जिल्लाए भौगोलिक वनावट, बतास सन, वनजङ्गलए विविधता, नदीनाला सन कुण्ड विभिन्न जातिराई बसोबास, रहनसहन, भेषभुषा आदिए विविधता रहिकाइ आआे जिल्लाए अमी ऐतिहासिक महत्व घुर्डे नैआे।

जिल्लाए नामाकरण[edit | edit source]

रसुवा जिल्ला छिमेकी मित्र राष्ट्र चीनए स्वशासित क्षेत्र तिव्वतस मितेरी गाँसिडे चुसिउ तोबो रमणीय जिल्ला सा। भौगोलिक तथा आर्थिक-सामाजिक विविधताए फलस्वरूप आआे जिल्लाला विशिष्ट हिमाली जीवनशैलीए खारल रहनसहन भेषभुषा सन चालचलनल तिव्वती संस्कृतिए प्रशस्त प्रभाव परिडे रङसि। आआे जिल्लाए नामाङ्करण सम्वन्धल तिब्बती पाङला "र" "सोवा" शब्दलाई उदृत जैसिउ दैसिसि। "र" ए अर्थ भेडा च्याङ्ग्रा सन "सोवा" ए अर्थ छाने वा नैने पो गार्ने बुझिसि। अर्थात प्रशस्त भेडा च्याङ्ग्रा दैसिने पो टाकाई "रसोवा" गार्ने डोसिउ होकाई नोए अपभ्रंस टाडे वोलिचालीए पाङल रसुवा गार्ने थालिसिउ पाङ रहिउ ले।

भौगोलिक अवस्थिति[edit | edit source]

  • अक्षांश: २७ डिग्रि ५५ मिनेट ङाइ २८ डिग्रि २५ मिनेट उत्तर
  • देशान्तर: ८५ डिग्रि ०० मिनेट ङाइ ८५ डिग्रि ५० मिनेट पूर्व
  • सिमाना: पूर्व- सिन्धुपाल्चोक, पश्चिम-धादिङ, उत्तर-चीनए स्वशासित क्षेत्र तिब्बतए दक्षिण- नुवाकोट
  • क्षेत्रफल: १,५१२ वर्ग किलोमिटर
  • पारेभन्दा धेमो पो: ६१४ मिटर
  • पारेभन्दा झेनो पो: ७,२२७ मिटर

रसुवा जिल्लाए क्षेत्रफल १,५१२ वर्ग किलोमिटर ले जो नेपालए कुल क्षेत्रफलए १.०३ प्रतिशत अंश सा। जिल्लाए समग्र भू -भागलाई धरातलीय हिसावल मुख्यतः सो भागल विभाजन जैआे ढुसि।

हिमाली प्रदेश[edit | edit source]

समुद सतहङाइ ५,००० मिटरभन्दा रोटा हिमाच्छिदत खण्ड आआे प्रदेशल परि। हिमरेखा भन्दा रोटा आआे भागल प्रायः वर्षैभरी तापक्रम ऋणात्मक टाने टाकाई पोम जमिने डोआे। पर्यटकीय दृष्टिकोणए महत्वपूर्ण गणेश हिमाल, लाङटाङ हिमाल, लिरुङ हिमाल, यालापिक, लाङसिसा, स्याङजेन खर्क आदि आआे प्रदेशला प्रमुख चुचुरार सा।

लेकाली प्रदेश[edit | edit source]

समुद्र सतहङाइ २,५०० मिटरदेखि ५,००० मिटरसम्मला पहाडीक्षेत्रलाई लेकाली प्रदेश अन्तर्गत समावेश जैआे ढुसि। हिउँदा यामल बारम्बार हिमपात टाने होकाई बाँकी समयल प्रायः चिसो बतास री दैसिने आआे प्रदेशल गोसाइँकुण्ड, लाङटाङ क्यान्जिन, घोडातबेला, लौरीविनायक, चन्दनबारी, सोमदाङ, माङ्गचेत, तातोपानी, पार्वतीकुण्ड, सूर्यकुण्ड आदि पर्यटकीय स्थलर रहिडे लेर।

पहाडी तथा बेसी प्रदेश[edit | edit source]

समुन्द्री सतहङाइ ४५७ मिटरभन्दा रोटा सन २,५०० मिटरभन्दा मेला पहाडी भू-भागभित्र पहाडए कुना-कन्दरारल छरिडे रहिउ समथर मैदान बेसी सन टाररलाई आआे प्रदेशल समावेश जैआे। चोचुब्जा अंशल फैलिसिउ टाडे पनि जनघनत्व सन उत्पादकत्वए हिसावए आआे प्रदेशलाई अन्यए तुलनाल सम्पन्न मानिउ ढुसि। फलाँखु खोलाए बेसी, स्याप्रुबेसी, बेत्रावती, पैरेबेसी आदि समथर बेसीर लगायत धुन्चे, गोल्जुङ, यार्सा, सरमथली, कालिकास्थान, लहरेपौवा, ठूलोगाउँ आदि पोर आआे प्रदेश अन्तर्गत परिर।

बतास री[edit | edit source]

आआे जिल्लाए भू-धरातलीय वनावटए परिणामस्वरूप बतास रील समेत निकै विविधता दैआे ढुसि। जिल्लाए बतास रीलाई मोटामोटीरूपल टुण्ड्राप्रदेशीय शितप्रदेशीय सन समशितोष्ण प्रदेशीय जैडे सो किसिमल विभाजन जैआे ढुसि। झेनो हिमाली भेगल वर्षैभरी तापक्रम ऋणात्मक टाने कारणए पोम जमिरहने डोआे जोलाई टुण्ड्राप्रदेशीय बतास रीए रूपल समेटीउ ढुसि। मध्यपहाडी भेगल प्रायः चिसो प्रकृतिला बतास री दैसिसि जोल हिउँदयामल हिमपात समेत टाने होकाई बर्षयामल तापक्रम केही वृद्धी टाने डोआे। आआे किसिमए बतास रीलाई शितप्रदेशीय बतास रीए रूपल लाङसि। धेमो पहाडीक्षेत्र बेसी तथा टाररल न त चिसोल मस्त चिसो न त वर्षाल मस्त गर्मि टाने विशेषताए समशितोष्ण बतास री देैसिसि। आल गर्मियामल औषत अधिकतम तापक्रम लगभग २४ डिग्र सेल्सियससम्म सन हिउँदाल औषत न्यूनतम तापक्रम लगभग ४ डिग्रीसेल्सियससम्म केने डोआे। असार सन साउन महिनाल तापक्रम अधिकतम विन्दुल केए भने मंसिरङाई माघ महिनासम्म बन्दै मेल झरिइ। वर्षायामल अधिकतम ६९१।७ मिलिमिटरसम्म वर्षा टाए भने हिउँदाला महिनारल आआेए मात्रा नगन्य रहि।

प्रमुख नदी तथा तालर[edit | edit source]

विभिन्न पोरङाई बगिने नदी तथा खोलार सब उच्च पहाडी तथा हिमाली क्षेत्रल रहिउ ताल तलैयार ज जिल्लाला प्रमुख जलसम्पदार सा। त्रिशुली चिलिमे मैलुङ भोटेकोशी लाङटाङ फलाँखु लगायतला नदी तथा खोलार गोसाइँकुण्ड सूर्यकुण्ड पार्वतिकुण्ड भैरवकुण्ड सरस्वती कुण्ड गणेश कुण्ड दुध कुण्ड जोगेश्वर कुण्ड तातोपानी आदि ताल तलैयाराइ जिल्लाए जलाधार क्षेत्रल महत्वपूर्ण पो ओगटिडे नैआे।

प्रमुख वेसी सन फाँटर[edit | edit source]

उत्पादनए दृष्टिकोणल केही उर्वर टार तथा वेसी सन फाँटराई जिल्लाए खाद्यान्न आपूर्तिल उल्लेखनिय योगदान केडे नैर फलाँखु खोलाए वेसी स्याप्रुवेसी वेत्रावती पैरेवे सी आदि समथर वेसीर सन पहाडए कुनारल छरिसिडे रहिउ गोल्जुङ चिलिमे आदि जिमु घेआे टारर ज आआे जिल्लाला प्रमुख वेसी सन फाँटर सा।

धार्मिक तथा पर्यटकीय क्षेत्रर[edit | edit source]

तामाङ जाति सन वौद्ध धर्मए प्रधानता रहिउ आआे जिल्लाल धार्मिक स्थलए हकल मस्त लेखा पोरल गुम्वार निर्माण जैसिउ दैसिसि। गोसाँइकुण्ड कालिका माइए मन्दिर उत्तरगया आदि आला प्रशिद्ध तिर्थस्थलर सा। जिल्लाए उत्तरी क्षेत्रल अवस्थित हिमाली श्रृङ्खला आन्तरिक तथा वाह्य पर्यटनए दृष्टिकोणल निकै महत्वपूर्ण पो मानिसि। गोसाँइकुण्ड क्यान्जिन भ्याली सूर्य कुण्ड पार्वतिकुण्ड तातोपानी घोडातवेला लाङटाङ चन्दनवारी धुन्चे स्याप्रु आदि मुख्य पर्यटकीय क्षेत्रर सा। केही महत्वपूर्ण धार्मिक तथा पर्यटकीय क्षेत्रराई परिचय मेल उल्लेख जैसिउ ले।

प्रमुख सांस्कृतिक चाडपर्व एवं मेलार[edit | edit source]

जातिगत सन साँस्कृतिक विविधता रहिउ आआे जिल्लाला वासिन्दाराई मानिने प्रमुख चाडपर्व सन मेलारल पनि पर्याप्त विविधता दैआे ढुसि। ल्होछार विजयादशमी दिपावली रामनवमी माघेसक्रान्ती साउनेसक्रान्ती तिज जनैपूर्णिमा कृष्णजन्माष्टमी वुद्धपूर्णिमा आदि आला प्रमुख चाडपर्वर सा। प्रत्येक वर्ष जनैपूर्णिमाए दिन तथा जेठ महिनाए दशहराल लागिने गोसाँइकुण्ड मेला आआे जिल्लाए प्रमुख साँस्कृतिक वैभव सा।

रहनसहन सन भेषभुषा[edit | edit source]

तामाङ वाहुल हिमाली जिल्ला टाकाई आला रहनसहनल प्रशस्त मात्राल तिव्वती प्रभाव परिउ दैसिसि। प्रायः वस्तिर तोबोक ज झुपुक्क परिडे रहिउ रङसिसि। अधिकांश जिमर लुङ गम सन सिङङाई निर्मित तथा सिङ सब पुसई प्रयोग जैडे छाना छाइसिउ अवस्थाल दैसिसि। भेषभुषाए हकल वख्खु दोचा कुर्टा सुरूवाल टोपी पाइन्ट पंगप फरिया वाँपो ख्यो आदि प्रमुख वस्त्रर सा।

व्यापारिक महत्वला पोर[edit | edit source]

आआे जिल्लाला व्यापार व्यावसायल धुन्चे, रसुवागढी, स्याप्रुm, वेत्रावती,धारापानी कालिकास्थान जिवजिवे आदि बजारकेन्द्रराइ महत्वपूर्ण पो ओगटिडे नैेर। उल्लेखित बजारकेन्द्ररल दैनिक उपभोग्यवस्तुराई क्रय-विक्रयए मात्रा पारेभन्दा मस्त रहिने डोडे नैआे। औद्योगिक उत्पादनस सम्वन्धित प्रतिष्ठानर पनि प्रायः आआे वजारकेन्द्रराई आसपासल केन्द्रीत लेर। रसुवागढी नेपालला चिनस टाने व्यापारए तोबो प्रमुख नाका पनि सा। आला सुख्खा बन्दरगाह निमौगणए चर्चा चलिरहिडे ले। .

सन्दर्भ सामग्रीर[edit | edit source]

बाह्य लिङ्कर[edit | edit source]

आआे पनि रङच्योके[edit | edit source]

  1. मेची
    1. झापा
    2. इलाम
    3. पाँचथर
    4. ताप्लेजुङ
  2. कोशी
    1. मोरङ
    2. सुनसरी
    3. भोजपुर
    4. धनकुटा
    5. तेह्रथुम
    6. संखुवासभा
  3. सगरमाथा
    1. सप्तरी
    2. सिराहा
    3. उदयपुर
    4. खोटाङ
    5. ओखलढुङ्गा
    6. सोलुखुम्बु
  4. जनकपुर
    1. धनुषा
    2. महोत्तरी
    3. सर्लाही
    4. सिन्धुली
    5. रामेछाप
    6. दोलखा
  5. बाग्मती
    1. काठमाडौं
    2. भक्तपुर
    3. ललितपुर
    4. धादिङ
    5. काभ्रेपलान्चोक
    6. नुवाकोट
    7. रसुवा
    8. सिन्धुपाल्चोक
  6. नारायणी
    1. बारा
    2. पर्सा
    3. रौतहट
    4. चितवन
    5. मकवानपुर
  7. गण्डकी
    1. गोरखा
    2. कास्की
    3. लमजुङ
    4. स्याङ्जा
    5. तनहुँ
    6. मनाङ
  8. लुम्बिनी
    1. कपिलवस्तु
    2. नवलपरासी
    3. रुपन्देही
    4. अर्घाखाँची
    5. गुल्मी
    6. पाल्पा
  9. धवलागिरी
    1. बागलुङ
    2. म्याग्दी
    3. पर्वत
    4. मुस्ताङ
  10. राप्ती
    1. दाङ
    2. प्युठान
    3. रोल्पा
    4. रुकुम
    5. सल्यान
  11. भेरी
    1. बाँके
    2. बर्दिया
    3. सुर्खेत
    4. दैलेख
    5. जाजरकोट
  12. कर्णाली
    1. डोल्पा
    2. हुम्ला
    3. जुम्ला
    4. कालीकोट
    5. मुगु
  13. सेती
    1. कैलाली
    2. अछाम
    3. डोटी
    4. बझाङ
    5. बाजुरा
  14. महाकाली
    1. कन्चनपुर
    2. डडेलधुरा
    3. बैतडी
    4. दार्चुला