Wt/zea/'ôge
Zeêuws
[edit | edit source]Etymologie
[edit | edit source]Over Middelnederlands hoghe en Oudnederlands hō[h] van Oergermaons *hauhaz/*haugaz. Uutendelienge van d'n Indo-Europese wortel *kou-, meschien 'n ablautende variant van *keu- 'buge'.
Omschrievienge
[edit | edit source]’ôge bievoegelijk naemwoôrd
- varre van de grond ver'eve
- mee 'n grôte waerde in eênder welken aore groôt'eid
- van de wind: uut 't noôrden en/of oôsten
- werkwoôrd opkomme (van 't 'oôgwaeter); onpersoônlijk gebruukt: '’t 'oôgt'
Uutspraek
[edit | edit source][ˈʊɐɦə]
Opmerkienge: ziet vò d'uutspraek [ˈɔːɦə] bie de spellienge oage.
Verbugienge
[edit | edit source]'ôgen, 'oôgs partitieve genitief, 'oôg variant
- trappen van vergliekienge
- afleiiengen
Vervoegienge
[edit | edit source]| infinitief | ’ôge |
| gerundium | t’ôgen |
| tegewoordigen tied | 't ’oôgt |
| flejen tied | 't ’oôgde, 'ôge(n)de |
| onvoltoôid deêlwoôrd | ’ôgende |
| voltoôid deêlwoôrd | 't ei (g)'oôgd |
| Ziet vò details en verschillen tussen de Zeêuwse dialecten 't artikel Zeêuwse grammaotica op Wikipedia. | |
Varianten
[edit | edit source]Saemenstelliengen
[edit | edit source]Uutdruksels
[edit | edit source]- De kribbe 'angt 'ôge, De plokke hangt hoage, 't t'r mae schraeltjes
- ’t 'ôge op è, groôs, 'oôgmoedig weze
- eên hoage op hè/ha vee van iemand dienke Goerees, Flakkees
- ’t 'Ôge op è mee iemand, 'tzelfde
- as 't nie 'oôg of leêg kan, as 't nie anders kan
- Ie gaot om mossels as 't 'oôg waoter is, 'ie doet aolles op 't verkeêrde moment (veraol te laete) Land-van-Axels
Aore spelliengen
[edit | edit source]Ontlêniengen in aore taelen
[edit | edit source]Vertaeliengen
[edit | edit source]Vertaeliengen
|
|
Bronnen
[edit | edit source]- Dr. Ha.C.M. Ghijsen (red.), Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 1964, ¹⁰1998: blz. 351
- Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank
- Nicoline van der Sijs (2015, saemenstellienge), Uitleenwoordenbank bie 't trefwoôrd 'hoog'