Wt/zea/aep

Zeêuws[edit | edit source]

Etymologie[edit | edit source]

Van Middelnederlands aep, ape, over Oudnederlands *apa van Oergermaons *apa. Bekènd uut onder meêr Oudsaksisch apo, Oudiengels apa en Oud'oôgduuts affo. Verwanten in aore taolgroepen bin onzeker; 't woord opica, wat in vee Slaovische taelen bestaet, kon bèst wè 's uut 't Germaons komme. 'Oe dan de Germaonen, die uut d'r eige omgevienge zukke beêsten nie kenden, an dit woord kwaemen, stae nog te bezieë; ze dienke an 'n leênwoord, maer uut welke taele dan precies is nie dujelijk. In ieder geval moet 't a vreêd vroeg (Romeinsen tied of eêder) bin ontleênd, wan 't voldoet an aolle klankwetten.

Omschrievienge[edit | edit source]

aep m

Primaot uut de infraorde Simiiformes; meêstentieds zonder de mènse
Vervelend kind, blaeg, voraol 'n joenge
- Nae je kaemer, vervelenden aep!
(scheldwoord, vreêd beledigend) iemand mee 'n aore kleur as blank
Kiele, overgegoôid kleêdiengsstuk Goerees, Flakkees
Fok g'ese an d'n achtermast bie de beugvisserie (verouwerd mee 't vòwerp zelf)

Uutspraek[edit | edit source]

[ɛːp]

Verbugienge[edit | edit source]

meêrvoud aepen, verkleinwoôrd aepje

(datief aope)

Saemenstelliengen[edit | edit source]

Uutdruksels[edit | edit source]

ʼt Is nie nôdig dat 'n aop in d'n Biebel leest, j' ei je d'r nie mee te moeien
Noe spriengt 'r 'n aop uut z'n gat, 'ie is geefs op 't moment
Je moet 'n ouwen aop gin smoelen lere trekke, mien 'oef je niks te leren
ʼn Aepje lubbe, 'n smoesje bedienke
Ik hè 't aopje, ik bin vreêd moeë (Goerees)
ʼt Gae op 'n aope schêren, 't is naebie gedae
Iemand voe d'n aop 'ouwe
Dan za je is 'n aop zie naoie! Zuud-Bevelands, dan gae je nog wat meemaeke
Kieke as 'n aop in d'n Biebel, ergest glad gin verstand van è
ʼt Gae op 'n aope schere, 't is naebie gedae
Die gaot nog 'n keêr 'n aop schêren Land-van-Kezands, die gae nog wè merke 'oe zwaer of dat is
Dae kom gin aop van terecht Noord-Bevelands

Dialectvarianten[edit | edit source]

aop Burgerzeêuws, Land-van-Kezands, Land-van-Axels, Land-van-'Ulsters en dikkels ok op d' eilanden

Vertaeliengen[edit | edit source]

Primaot

Nie-taelgebonde: 🐒
Afrikaons: aap
Araobisch: سَعْدَان‎ (saʿdān) m
Chinees (Mandarijn): 猴子 (hóuzi)
Duuts: Affe m
Frans: singe m
Westerlauwers Vries: aap g
Hindi: बंदर, बन्दर (bandar) m
Iengels: monkey (mee staert), ape (zonder staert)
Japans: 猿 (サル, さる, saru)
Latijn: simius m

Limburgs: aap (oôstelijk), aop (westelijk) m
Middelnederlands: aep, ape m
Nederlands: aap m
Nedersaksisch/Platduuts: aap (Twents, Sallands, Zuud-Drents, Oôst-Veluws, Achter'oeks), aop (Urkers, West-Veluws, Noord-Drents), oap (Greuniengs), Aap, Oop (in Duutsland) m/g
Oudgrieks: πίθηκος (pithèkos) m
Portugees: macaco m, símio m, mono m
Russisch: обезья́на (ob'ez'jána) v
Spaons: mono m, simio m
Swahili: tumbili kl. 9, 10