Wp/isv/Украјина
| ukr.: Україна | |
 | |
 | |
| Obča informacija | |
|---|---|
| Himn | Јешче не умрла Украјины и слава и воља |
| Glavny grad | Кыјев |
| Služebne jezyky | украјинскы језык |
| Državna forma | унитарна полупрезидентска република |
| Statistika | |
| Plošča | 603 628 km² (45.) |
| Naseljeńje |
|
| Valuta | гривња (UAH) |
| Časova zona | |
| Kod ISO 3166 | UA |
<mapframe> problems:
| |
| Koordinaty: Template:Wp/isv/Coord | |
Украјина јест држава в Возходној Европє. Украјина јест втора највечша држава в Европе после Росије, с кторој она граничи на возходу и сєверовозходу. Украјина такоже имаје границе с Бєлорусју на сєверу, Пољскоју, Словакијеју и Мадјаријеју на западу, Румунијеју и Молдовоју на југу и имаје изход к Чрному и Азовскому морјам. Украјина имаје површину в 603 628 км² и насељенје в 41,5 милионов људиј (без спорној оземје Крыма), что дєлаје ју 8. по числу људиј државоју Европы. Главны и највеликы град Украјины јест Кыјев.
На оземјах соврєменној Украјины жили људи с 32 тысечев роков до нашеј еры. В Срєдњевєчју оземја была кључным центром източнословјанској културы, вслєд чего Кыјевска Рус стварјаје основу украјинској идентичности и днес. Послє јего разпада в 13. столєтју оземја была под владоју и дєлбоју разных држав, вкључајучи Реч Посполиту, Австро-Мадјарију, Османско царство и Росију. Козакска Гетманшчина јавила се и разцвєла в 17. и 18. столєтјах, але јеј оземје в концу раздєлили Пољска и Росијско царство. Послє Февруарској револуције в Росији јавило се украјинско народно движенје и 23 јунија 1917 рока была проглашана Украјинска народна република. Послє Другој свєтовој војны западну чест Украјины объединили в Украјинској совєтској социалистичној републикє с източној и вес крај стал честју Совєтского сојуза. Украјина стала незалежној в 1991 року послє разпада Совєтского сојуза.
Послє незалежности Украјина огласила се невтралноју државоју. Она приступила до ограниченого војенного сутрудничства с Росијеју и другими државами Содружства независных држав, меджуврєменно с сутрудничеством с НАТО. В 2013 року, послє того, как влада прєдсєдника Јануковыча рєшила вратити Суглашенје о свезу Украјины и Европејского сојуза и приступити до выше приближеных економичных свезов с Росијеју, начела се волна демонстрациј и протестов под назвоју Евромајдан, ктора потом прєшла в Украјинску револуцију 2014 рока и измєну влады в државє. Туте событја стали разлогом дља почетка анексије Крыма Росијеју в марте 2014 рока и војны в Донбасу в априљу 2014 рока, почетка Росијско-украјинској војны. В февруару 2022 года Росија ескаловала спор с Украјиноју и почела вломјенје на все оземја Украјины, а в септембру 2022 года анексовала јешче 4 крајины Украјины.
1 јануара 2016 рока Украјина приступила до економичној чести Глубокој и цєлковитој зоны свободного трга с Европејскым сојузом. В 2022 году, послє росијского напада, Украјина стала такоже кандидатом на вступјенје в Европејскы сојуз.
Административно дєљенје
[edit | edit source]Украјина дєли се на 27 крајин: 24 областиј, Автономну републику Крым и два грады со специалным статусом (Кыјев и Севастопољ):
- Черкашска област
- Чернивечска област
- Черниговска област
- Днипропетровска област (главны град — Днипро)
- Донечска област
- Харкивска област
- Херсонска област
- Хмельничска област
- Ивано-Франковска област
- Кыјевска област (Кыјев)
- Кировоградска област
- Луганска област
- Љвивска област
- Миколајевска област
- Одесска област
- Полтавска област
- Ривненска област
- Сумска област
- Тернопольска област
- Виничска област
- Волынска област
- Закарпатска област
- Запорожска област
- Житомирска област
- Автономна република Крым
- Град со специалным статусом Кыјев
- Град со специалным статусом Севастопољ
Украјина фактично не контролује оземје Автономној републикы Крым и града Севастопољ, а такоже чест оземиј иных крајин, кторе были окуповане Росијеју в часу росијско-украјинској војны. Меджународна обчина познаје туте оземје Украјины како нелегитимно окуповане и анексоване Росијеју.
Източникы
[edit | edit source]- ↑ "Population (by estimate) as of 1 February 2021". ukrcensus.gov.ua (na anglijskom). Data dostupa: 24 mareca 2021.
- ↑ Рішення Ради: Україна 30 жовтня перейде на зимовий час [Rada Decision: Ukraine will change to winter time on 30 October] (na ukrajinskom). korrespondent.net. 18 oktobra 2011. Data dostupa: 31 oktobra 2011.
Внєшње линкы
[edit | edit source]- Tutoj članok imaje prěvod iz članka "Ukraine" v Vikipediji na anglijskom (spis avtorov; dozvoljeńje CC BY-SA 4.0).