Wp/isv/Bosnija i Hercegovina
| srbohrv.: Bosna i Hercegovina, Босна и Херцеговина | |
 | |
 | |
| Obča informacija | |
|---|---|
| Himn | državny himn Bosnije i Hercegoviny |
| Glavny i najbolši grad | Sarajevo |
| Služebne jezyky | V entitetah: |
| Državna forma | federalna parlamentska republika |
| Statistika | |
| Plošča | 51 129 km² (125.) |
| Naseljeńje |
|
| Valuta | konvertiblna marka (BAM) |
| Časova zona | |
| Kod ISO 3166 | BA |
<mapframe> problems:
| |
| Koordinaty: Template:Wp/isv/Coord | |
Bosnija i Hercegovina, često kratko BiH, jest država v Južnoj Evropě. Graniči s Srbijeju na iztoku, Črnoju Goroju na jugoiztoku i Hrvatijeju na sěveru i sěverozapadu, takože imaje maly izhod k Adriatičnomu morju. Površina Bosnije i Hercegoviny jest 51129 km², naseljeńje jest kolo 3332593 ljudij.[1] Glavny i najveliki grad jest Sarajevo.
Na ozemjah Bosnije i Hercegoviny žili ljudi s vrhnego paleolita, ale postojanne človečske žilišča datovajut neolitom. Poslě prihoda prvyh indoevropejcev na tutyh ozemjah žili razne ilirijske i keltske civilizacije. Slovjani načeli osědati v Bosniji i Hercegovině s 6. po 9. stolětja. V 12. stolětju byl osnovany banat Bosnija, ktory v 14. stolětju stal kraljevstvom. Potom kraljevstvo bylo zavojevanym Osmanskoju imperijeju, pod vladoju ktoryh ozemje prěbyvali so srědiny 15. do konca 19. stolětja.
Osmani razprostranili v krajině islam i izměnili mnogo v kulturě i spoločenstvu krajiny. V 1878 roku Bosniju aneksovala Avstro-Madjarija, pod vladoju ktoroj ona ostala do konca Prvoj světovoj vojny. V medžuvojenny period Bosnija i Hercegovina byla čestju Kraljevstva Jugoslavija, a poslě Drugoj světovoj vojny stala republikoju v novoosnovanoj Socialističnoj federalnoj republikě Jugoslavija. Poslě razpada Jugoslavije republika proglasila nezaležnost v 1992 roku, za čim poslědovala Bosnijska vojna, ktora šla do konca 1995 roka i završila se Dejtonskym dogovorom.
Vslěd Dejtonskogo dogovora Bosnija i Hercegovina imaje dvukamerny parlament i prědsědateljstvo iz trěh členov iz glavnyh narodov državy (bosnjakov, hrvatov i srbov). Jednakože vlast centralnoj vlady jest silno obmedžena, i država imaje vysoku decentralizaciju i sostoji iz dvuh avtonomnyh entitetov i okruga Brčko, ktorymi upravjajut městne vlady.
Bosnija i Hercegovina vhodi v Organizaciju sjedinjenyh narodov. Valuta Bosnije i Hercegoviny jest konvertiblna marka.
Administrativno děljenje
[edit | edit source]Bosnija i Hercegovina deli se na 3 česti:
- Federacija Bosnije i Hercegoviny (srbohrv.: Federacija Bosne i Hercegovine, Федерација Босне и Херцеговине)
- Republika Srbska (srbohrv.: Република Српска, Republika Srpska)
- Distrikt Brčko (srbohrv.: Brčko Distrikt, Брчко Дистрикт)
Iztočniky
[edit | edit source]- ↑ 1.0 1.1 "World Population Prospects: The 2017 Revision". population.un.org (custom data acquired via website) (na anglijskom). United Nations Department of Economic and Social Affairs, Population Division. Data dostupa: 3 julija 2021.
Vněšnje linky
[edit | edit source]- Tutoj članok imaje prěvod iz članka "Bosnia and Herzegovina" v Vikipediji na anglijskom (spis avtorov; dozvoljeńje CC BY-SA 4.0).