Wt/zea/aermoeë
Zeêuws
[edit | edit source]Etymologie
[edit | edit source]Over Middelnederlands armode van Oudnederlands armuodi. Van 't bievoegelijk naemwoôrd aerm mee 'n oud achtervoegsel vò abstracta. Dat noe nie meêr productieve achtervoegsel stoeng ok in maend, kleinood en sieraod; an de verschillende reflexen ka je wè zieë dat 't op d'n dier nie meêr 'erkend wier. Deu d'associaotie mee moed is de klinker in oe veranderd. 't Wier op 'n gegeve moment zelfs opgevat as 'n datief, zòdat in 't Nederlands de verbindienge in arren moede kon ontstae. Dit is dus volksetymologie - 't woôrd armoede was t'r zeker eêst.
De leste beteikenis is ontstae onder invloed van 't Nederlandse aalmoes.
Omschrievienge
[edit | edit source]aermoeë
- b'oefte, 't aerm wezen
- geêstelijke b'oefte, dikkels mee de gedachte dat iemand vò 'n goed geêstelijk leven te simpel is.
- De buren gae van 't jaer weêra nae Spanje. Wat 'n aermoeë eej...
- figuurlijk: 't weinig vòkomme van 'n dienk of verschiensel
- De Veluwe eit 'n aermoeë an goeie bouwgrond.
- ongemak van ieval
- In 't noôrden van Iesland mee deu de regen fiese, da's noe echt aermoeë!
- zelden gift an 'n aermen, uut meelieën
Uutspraek
[edit | edit source][ˈɛːrəˌmuːwə]
Verbugienge
[edit | edit source]Dit woôrd is onverbuugbaer.
Saemenstelliengen
[edit | edit source]Uutdruksels
[edit | edit source]- Vlissienge aermoeë goeiekôpe kertoene stof
- van aermoeë ok: zonder te doeën daer-a je vò gekomme bin
Varianten
[edit | edit source]Aore schriefwiezen
[edit | edit source]Opmerkienge: ok 'ier geldt impersipe de regel uut de Noe-spellienge dan me svarabaktiklank nie uutschrieve. D'r is vee vò te zeien om dat 'ier toch te doeën. T'n eêsten klienkt 'ier 'n svarabaktiklank daer-at dat in 't Nederlands nie zò is. T'n tweêden is d' -m- a deêl van de volgende lettergreep, wat-a d'invoegienge van 'n extra [ə] varre van nôdig maekt.
Vertaeliengen
[edit | edit source]
|
Bronnen
[edit | edit source]- Dr. Ha.C.M. Ghijsen (red.), Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 1964, ¹⁰1998: blz. 10-1
- Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank