Wp/isv/Medžuslovjansky jezyk

Jezyk

Medžuslovjansky

medžusl.: medžuslovjansky, меджусловјанскы
Horugva medžuslovjanskogo jezyka
Obča informacija
Stvorjeny	Ondrej Rečnik Gabriel Svoboda Jan van Steenbergen Igor Poljakov Vojtěh Merunka Steeven Radzikovski
Data stvorjenja	2006
Koristniki	≈7000 (2020)
Pismo	latinica kirilica
Služebny status
Jezyčna organizacija	Medžuslovjansky komitet
Celj
Umětne jezyky Medžunarodne pomočne jezyky (balto-slovjansky) Jezyky a posteriori (slovjansky) Zonalne pomočne jezyky

Medžuslovjansky jezyk (takože: novoslovjansky, vseslovjansky) jest slovjansky zonalny pomočny jezyk, skonstruovany na osnově občeslovjanskyh gramatičnyh i leksičnyh elementov, ktory služi komunikaciji medžu Slovjanami raznyh narodnostij. Za ne-Slovjanov medžuslovjansky može takože polniti edukacijnu funkciju. Jezyk jest zakorenjeny i v staroslovjanskom jezyku i v različnyh improvizovanyh narěčjah, ktorymi ljudi v srědiščah s raznorodnym slovjanskym naseljenjem posluživali se črěz stolětja. Vslěd togo medžuslovjansky jestvuje na dvoh uravnjah: prvy sut nenaučne formy spontaničnogo občenja, drugy sut naučne kodifikacije, prědložene od mnogyh jezykoznavcev i inyh. Vse formy imajut kako obču harakteristiku, že razumlivost bez nikakogo prědnjego učenja imaje prioritet nad legkostju. Tomu že medžuslovjansky jest zonalny a ne narodny jezyk. Tutoj jezyk jest pisany i latiniceju i kiriliceju.

Medžuslovjansky byl vprvo opisany v lětah 1659–1666 hrvatskym duhovnikom Juraj Križanićem . Nazvu «medžuslovjansky» prvy raz je prědložil Ignac Hošek v 1908 godu. Na medžuslovjanskom jezyku umějut govoriti několiko tysečev ljudij. Kod ISO 639-3 medžuslovjanskogo jezyka jest isv, ktory on dostal v 2024 godu.

Historija

«Gramatično izkazańje ob ruskom jeziku» Juraja Križaniča, prva medžuslovjanska gramatika iz 1665 goda

Tradicijno, medžuslovjansky jezyk byl blizko svezany s panslavizmom. Adepti toj ideologije věret, že vsi Slovjani sut jedin narod, i smeret k jihnomu kulturno-političnomu sjedinjenju. Zajedno s myslju o občej slovjanskoj državě povstala takože ideja občego slovjanskogo jezyka. Někoji mněli, že rolju vseslovjanskogo jezyka povinen jest igrati russky jezyk, jezyk največšej i najmočnějšej slovjanskoj državy, matersky jezyk skoro poloviny vsih slovjanov i govorjeny od ješče 15-20%. Jednakože panslavisti v drugyh slovjanskyh krajah bojali se russkoj hegemonije i prědpočitali nevtralnějše razrěšenje. Očevidny kandidat byl staroslovjansky jezyk (ili starocrkovnoslovjansky jezyk), jezyk blizko spokrovnjeny s občim prědkom vsih živyh slovjanskyh jezykov, ktory dodatočno iměl dolgu historiju v pravoslavnoj liturgiji.

Pomimo tyh cěnnostij, staroslovjansky takože nosil s soboju problemy, ibo toj jezyk imaje bogaty pravopis s bukvami i zvukami, ktore dnes nikto uže ne koristaje, ravno bogatu i složenu gramatiku i krajno arhaičny slovosbor. Mnogo staroslovjanskyh slov ne prěžilo v modernyh jezykah, a iz drugoj strany, v staroslovjanskom nemaje slov za sovrěmenne pojetja. Da by staroslovjansky mogl služiti obyčnoj vsakodennoj komunikaciji medžu ljudami, trěba bylo go najprvo modernizovati. Rezultat toj modernizacije jest znany pod mnogymi nazvami: medžuslovjansky, vseslovjansky, novoslovjansky ili prosto slovjansky. Možno jest kazati, že medžuslovjansky načinaje se tam, kde končaje se staroslovjansky.

Prvy avtor, ktory publikoval medžuslovjansku gramatiku, jest hrvatsky duhovnik Juraj Križanič. V tečenju 1659-1666 lět on pisal gramatiku osnovanu glavno na russkom izdanju crkovnoslovjanskogo i na ikavskom narěčju hrvatskogo, ale v menšej měrě takože na poljskom i drugyh slovjanskyh jezykah. Križanič imenoval svoj projekt «Ruski jezik», da by zadovolil rosijskogo carja.

Pozdněje, Križaničev priklad naslědovali takože mnogi drugi jezykoznavci i ini. Najvažnějše srěd njih sut:

• Jan Herkelj — Universalis Lingua Slavica (1826)
• Božidar Raič — Vseslavenščina (1853)
• Vaceslav Bambas — Vsjeslovianьskyь (1861)
• Matija Majar-Ziljski — Uzajemni Pravopis Slavjanski (1865)
• Ignac Hošek — Neuslawisch (1907)
• Josef Konečny — Slavina (1912)
• Bogumil Holy — Slavski jezik (1920)
• Ladislav Podmele — Mežduslavjanski jezik (1950. lěta)

Na početku digitalnoj ery ove stare projekty byli už davno zabezpamečene. Jednakože Internet pričinil malo vozrodženje panslavističnoj ideje, a kromě togo, v novom, globalizovanom světu pojavila se nova potrěba komunikacijnogo srědstva medžu slovjanami raznyh narodnostij. Blagodareči Internetu povstali različne nove projekty medžuslovjanskogo jezyka.

V lětah 2001–2002 pojavili se v Internetu četyri nove projekty:

• Slovo (takože zvany "Slověnskyj język" ili "Slověnščina") byl surabotničsko dělo trěh avtorov (Štefan Vitězslav Pilat, Piotr Mazur i Georgi Ogneslav Mihov), osnovano na rekonstruovanom praslovjanskom. Jezyk slovo iměl sedm padežev, dvojinu i različal medžu tvrdymi i mekkymi vzorami. Alfabet sodržal bukvy ě, ę, ǫ, ă i mekke suglasky ľ, ń, ť i ď. Na stranici projekta bylo mnogo informacije o etimologiji i sklonjenjah imennikov, pridavnikov i zaimennikov, ale ne bylo opisanja časovanja glagolov. V grupě Yahoo! byl slovnik ok. 1700 slov.
• Slovio byl projekt slovačskogo emigranta v Švejcariji, Marka Hučka. Iměl kompletnu gramatiku i veliky slovnik s tysečami slov. V protivnosti k množinstvu poprědnjih projektov Slovio byl mnogo oproščeny jezyk i jegova shematična gramatična struktura byla bliz identična k esperantu. Pravopis byl ograničeny k sostavu ASCII, a vměsto š, č, ž, dž i šč Hučko vvedl digrafy sx, cx, zx, gx i wx. Nejasno jest, byl li Slovio zaisto naměrjeny kako vseslovjansky jezyk: iz internetnoj stranice možno jest dojdti do izvoda, že Slovio iměl byti konkurent esperanta kako globalny jezyk.
• Proslava ukrajinskogo Amerikanca, Juraj Doudi, iměla byti "prosty slovjansky jezyk dlja putovateljev". Stranica projekta sodrživala mnogo nekompletno opisanje gramatiky, jednu lekciju, několiko prikladnyh rěčenj i kratky slovnik ok. 550 slov. Jezyk izgledal, kako by byl improvizovany, a pravopis byl osnovany na anglijskom.
• Glagolica, projekt češskogo avtora, "Slavoboj" Richard Ruibar, pisany latiniceju (s bukvami ě, ľ, ň, ť, ď, ŕ, ś i dolgymi samoglaskami) i takože osnovany na praslovjanskom, ale bolje ovplyvnjeny češskym. Glagolica iměla odnositeljno kompletnu gramatiku i kratky slovnik 635 slov.

Odnošenja medžu avtorami tutyh projektov byli prijateljske i oni hvalili svoje vzajemne projekty na svojih stranicah. Pravdopodobno zato, že srěd njih najaktivnějši i najbolje razrabotany projekt rěšiteljno byl Slovio, ostale tri projekty byli ostavjene od svojih avtorov i s vrěmenem izčeznuli iz sěti. V tečenju slědujučih lět Slovio byl jediny dostupny vseslovjansky jezyk i stal znany projekt, privlěkal vnimanje medij, i stal prvy vseslovjansky jezyk s občinoju 10-15 koristnikov i několiko desetkov zainteresovanyh ljudij, glavno panslavistov v slovjanskoj emigraciji. Ale čim bolje slovio priměčali jezykoznavci i Slovjani v slovjanskyh državah, tym veče bylo kritiky za jegovu umětnost i prěvagu russkyh slov v slovosboru. Hučko odkydal vse prědstavjene reformy i vměsto togo obvinjal svojih kritikov za zavist i protislovjansku agitaciju, vslěd čego Slovio utratil mnogo podpora. V dekembru 2005 goda monopol skončil se, kogda pojavil se v sěti novy shematičny jezyk pod nazvoju slavido (pozdněje: S-lingva, sloviensk).

V marcu 2006 goda grupa ljudij rěšila, že reformovanje Slovio ne jest možno, i započela novy jezyk pod nazvoju Slovianski. Cělj byl iztvorjenje jezyka, maksimalno možlivo približenogo prirodnym slovjanskym jezykam posrědstvom najprostějših srědstv, ktory byl by razumlivy Slovjanam bez prědnjego učenja. V prvoj fazě Slovianski byl razvivany v trěh različnyh variantah: Slovianski-N (naturalistična versija s šestju padežami), Slovianski-P (od "pidžin" ili "prosty", versija bez padežev) i Slovianski-S (shematična versija). Vse te gramatične «dialekty» dělili s soboju jedin pravopis, jednu fonologiju i jedin slovosbor. Glavny princip projekta bylo ravno važenje vsih trěh slovjanskyh větv posrědstvom sistema «glasovanja». Latinica i kirilica byli takože koriščene ravno.

V 2009 g. grupa rěšila, že odtud naturalistična versija bude služebno nazyvati se Slovianski. Slovianski vprvo byl znany iz internetnoj gazety, Slovianska Gazeta. V 2010 g. slovianski stal znany blagodareči statijam, ktore v raznyh krajah pojavili se v presě, medžu drugymi na poljskom portalu Interia.pl, v srbskoj gazetě Večernje Novosti i v srbskom izdanju Reader's Digest.

Atmosfera medžu avtorami Slovianskogo i Slovio byla notorično zla, ale byli takože opyty k sjedinjenju, ktore kombinovali oproščenu formu slovianskoj gramatiky s večšim slovnikom Slovio. V 2008 g. koristnik s prězviščem «Hellerick» prědstavil projekt Rozumio. Poslědovateljno v fevruaru 2009 g. povstal novy projekt, na početku pod nazvoju Slavju slovio, potom pod nazvoju Slovioski. Točno tako, kako v padu slovianskogo, Slovioski byl sutrudničsky projekt trěh avtorov, razrabotany v trěh versijah («uravnjah»).

V 2010 g. pojavil se novy projekt pod nazvoju novoslovienskij (pozdněje Novoslověnsky). Avtor projekta byl češsky kompjuterny naučnik Vojtěh Merunka. Cělj ovogo jezyka byla modernizacija staroslovjanskogo jezyka, ale osnovany byl takože na projektah glagolica i slovianski. Iměl složenu gramatiku (sedm padežev, četyrinadset vzorov imennikov, dvojinu, tri prošle vrěmena), ale odnositeljno prostu fonologiju (na početku bez y, ale s glaskoju ě pisanoju ie).

V 2011 g. načela se blizka surabota medžu projektami slovianski, slovioski i novoslověnsky pod občeju nazvoju Medžuslovjansky, čto medžu drugymi izražalo se občim slovnikom i občeju internetnoju gazetoju, Izviestija.info. V tomže godu slovioski prěstal jestvovati kako projekt odděljeny od slovianskogo, a slovianski byl prětvorjeny v bolje fleksibilny jezyk, osnovany na slovianskom, novoslověnskom i na starějših projektah. V tečenju lět 2011–2017 slovianski (uže pod nazvoju «medžuslovjanski») i novoslověnsky jestvovali kako dvě, ne vpolno standardizovane, versije jednogo jezyka, ktore postupno sbližali se k sobě. V juniju 2017 g. vslěd konferencije CISLa 2017 prědstavitelji oboh projektov rěšili založiti komisiju, ktoroj zadanje bylo likvidovanje poslědnjih razlik v gramatikě, a uže v juliju povstala objedinjena medžuslovjanska gramatika.

Harakteristika

Pomimo razlik medžu projektami i avtorami, vse versije medžuslovjanskogo jezyka sut sobě mnogo blizke. Vse projekty skladajut se (skoro) izključiteljno iz form jestvujučih na slovjanskoj jezyčnoj oblasti i sut osnovane na prědpoloženju, že slovjanske jezyky sut sobě dostatočno blizke, že by možny byl kompromisny jezyk, ktory vsaky Slovjan može legko čitati i razuměti bez nikakogo prědnjego učenja. Jednakože mněnja o uravnju oproščenja sut različne. Prijmaje se, že krajno oproščenje i regularizacija, harakteristične za množinstvo medžunarodnyh pomočnyh jezykov, mogut pričiniti, že jezyk jest legši v učenju ne-Slovjanam, ale udaljaje go od naturalnyh slovjanskyh jezykov i nadavaje mu prěmnogo sintetičny harakter. V vsakom slučaju gramatika jest legša od prirodnyh slovjanskyh jezykov; fakt, že ona jest osnovana na elementah jestvujučih v mnogyh jezykah zajedno, pričinjaje isto «prirodno oproščenje». V rezultatu ona jest jednovrěmenno legka i približena k složenoj gramatikě vsih naturalnyh slovjanskyh jezykov.

Srěd govoriteljev tyh jezykov jestvuje sklonnost k pojmanju medžuslovjanskogo kako davny ili oddaljeny dialekt vlastnogo jezyka abo susědny jezyk blizko s njim spokrovnjeny. Takože samo jest s pisateljami. Tomu že možno jest legko vměšati slova i druge elementy iz slovjanskyh jezykov v medžuslovjansky, pisanje na medžuslovjanskom jest kako by pisalo se na vlastnom jezyku s dodavanjem izměn. V praktikě vsaky avtor piše inače, někogda daže měšajuči elementy iz raznyh medžuslovjanskyh projektov, ale jezyk vsegda jest tojže sam. V protivnosti k umětnym jezykam kako esperanto, medžuslovjansky jest razvivany od dola, od koristnikov, a ne upravjeny od gory.

Alfabet

Pravopisy povyših medžuslovjanskyh projektov sut različne, někoje imajut bogatějšu ortografiju neželi druge. Jednakže skoro vse projekty harakterizuje dvualfabetnost, drugymi slovami: možno jest je pisati i latiniceju, i kiriliceju. Jedin iz glavnyh principov medžuslovjanskogo jest možnost pisanja na ktorojkoli slovjanskoj klaviaturě. Zato strěčajut se razne varianty, zavisne od narodnosti pisatelja, od jegovyh vlastnyh prědpočitanj i od jegovyh tehničnyh možnosti. Jednakože, iz praktičnyh pričin (s obzirom na slovniky, gramatiku, učebniky i t.d.) potrěbny jest isty stupenj standardizacije.

Dnešnji medžuslovjansky pravopis sostoji se ne toliko iz dvoh alfabetov, ale takože iz dvoh uravnjev.

Standardny

Standardny (ili osnovny) alfabet imaje 27 bukv i 3 digrafy (dž, lj, nj) v latiniči i 29 bukv i 1 digraf (дж) v kirilici.

Standardny alfabet

Latinica	Kirilica	Izgovor
A a	A а	/ɑ ~ a/
B b	Б б	/b/
C c	Ц ц	/ʦ/
Č č	Ч ч	/ʧ ~ tʂ/
D d	Д д	/d/
Dž dž	Дж дж	/d͡ʒ ~ d͡ʐ/
E e	Е е	/ɛ ~ e/
Ě ě	Є є	/ʲɛ/
F f	Ф ф	/f/
G g	Г г	/g ~ ɦ/
H h	Х х	/x/
I i	И и	/i ~ ɪ/
J j	Ј ј	/j/
K k	К к	/k/
L l	Л л	/l ~ ɫ/
Lj lj	Љ љ	/ʎ ~ l/
M m	М м	/m/
N n	Н н	/n/
Nj nj	Њ њ	/nʲ ~ ɲ/
O o	О о	/ɔ ~ o/
P p	П п	/p/
R r	Р р	/r/
S s	С с	/s/
Š š	Ш ш	/ʃ ~ ʂ/
T t	Т т	/t]
U u	У у	/u]
V v	В в	/v ~ ʋ]
Y y	Ы ы	/i ~ ɪ ~ ɨ]
Z z	З з	/z]
Ž ž	Ж ж	/ʒ ~ ʐ]

Tomu, že něktore bukvy ne prisutstvujut na vsih klaviaturah, dozvaljajut se slědujuče variacije:

• Vměsto latinskyh bukv č š ž možno jest pisati cz sz zs (poljsky stroj) ili cx sx zx (eks-stroj).
• Kto imaje problemy s bukvoju y/ы može takože pisati i/и.
• Vměsto kiriličskyh bukv ј možno jest pisati й (togda vměsto ја/ьа i ју/ьу piše se я i ю).
• Vměsto kiriličskyh bukv љ њ možno jest pisati ль нь.

Etimologičny

Jestvuje takože razširjeny alfabet pod nazvoju etimologičny alfabet, ktory sodrži red dodatočnyh bukv, ktore prědavajut specifičnu informaciju o izgovoru i etimologiji. One reprezentujut praslovjanske glasky, ktore v sovrěmennyh slovjanskyh jezykah razvili se v razne směry, i zato odgovarjajut za glavne razliky medžu njimi. Etimologičny pravopis (raněje znany kako naučny medžuslovjansky ili MS Plus) ograničaje se k latinici, tomu že množinstvu ljudij kiriličske bukvy kako ѣ, ѧ i t. d. sut nerazumlive.

Dodatočne latinske bukvy etimologičnogo alfabeta

Etimologičny	Standardny	Izgovor	Zamětky
Å å	A a	/ɒ/	Praslovjansky TorT/TolT > staroslovjansky TraT/TlaT.
Ć ć	Č č	/t͡ɕ/	Praslovjansky tj > staroslovjansky щ
D́ d́	D d	/dʲ ~ ɟ/	Staroslovjansky дь. Alternativno zapisanje jest Ď.
Đ đ	Dž dž	/d͡ʑ/	Zapisańje digrafa črěz ligaturu. Praslovjansky dj > staroslovjansky жд (vměsto dž v slovjanskyh slovah).
Ė ė	E e	/ɛ ~ ǝ/	Alternativno zapisańje jest È.
Ę ę	E e	/ʲæ/	Staroslovjansky ѧ.
Ĺ ĺ	Lj lj, L l	/ʎ ~ l/	Staroslovjansky ль.
Ń ń	Nj nj, N n	/nʲ ~ ɲ/	Staroslovjansky нь.
Ȯ ȯ	O o	/ə ~ ʌ/	Alternativno zapisanje jest Ò. Staroslovjansky silny ъ.
Ŕ ŕ	R r	/rʲ ~ r̝/	Staroslovjansky рь. Alternativno zapisanje jest Ř.
Ś ś	S s	/ɕ/	Staroslovjansky сь.
T́ t́	T t	/tʲ ~ c/	Staroslovjansky ть. Alternativno zapisanje jest Ť.
Ų ų	U u	/o ~ ʊ/	Staroslovjansky ѫ.
Ź ź	Z z	/zʲ ~ ʑ/	Staroslovjansky зь.

Gramatika

Medžuslovjansky jezyk byl standardizovany doprva v 2017 godu poslě slitja projektov Slovianski i Novoslověnsky. Zato v starějših tekstah sut razliky v pravopisanju i v gramatikě, ktore težko jest uměstiti v jednoj tabelkě. Srěd starějših projektah někoje imajut gramatiku skoro identičnu staroslovjanskoj, druge imajut bolje oproščenu gramatiku. Zato trěba jest podčrknuti, že paradigmy poniže ne sut jedinym pravilnym sposobom do pisanja medžuslovjanskogo, ale povstali v tečenju lět stalogo razvitja i približenja obydvoh projektov.

Imenniky

Imenniky imajut tri rody (mužsky, žensky, srědnji), dva čisla (jednina, množina) i sedm padežev:

1. imeniteljnik (nominativ)
2. viniteljnik (akuzativ)
3. roditeljnik (genitiv)
4. dateljnik (dativ)
5. tvoriteljnik (instrumental)
6. městnik (lokativ)
7. zvateljnik (vokativ)

Sklonjeńje imennikov

V principu medžuslovjanske imenniky imajut četyri sklonjenja:

• Imenniky mužskogo roda ne imajut končiny v imeniteljniku. Različaje se medžu tvrdym i mekkym vzorom, a takže medžu živymi i neživymi imennikami. V padu živyh imennikov viniteljnik jest identičny roditeljniku, v padu neživyh imeniteljniku.
• Imenniky srědnjego roda harakterizujut končiny -o (v padu tvrdyh korenjev) ili -e (v padu mekkyh korenjev). S izključenjem imeniteljnika, viniteljnika i zvateljnika, tuto Sklonjeńje jest identično mužskomu.
• Imenniky ženskogo roda s končinoju -a. Tu takože različaje se medžu tvrdym i mekkym vzorom.
• Imenniky ženskogo roda na suglasku. Množinstvo imennikov v tutoj grupě sut imenniky na -ost.

Sklonjeńje imennikov

	mužsky rod				srědnji rod		žensky rod
	tvrde, žive	tvrde, nežive	mekke, žive	mekke, nežive	tvrde	mekke	-a, tvrde	-a, mekke	-Ø
	jednina
I.	brat	dom	muž	kraj	slovo	morje	žena	zemja	kost
V.	brata	dom	muža	kraj	slovo	morje	ženu	zemju	kost
R.	brata	doma	muža	kraja	slova	morja	ženy	zemje	kosti
D.	bratu	domu	mužu	kraju	slovu	morju	ženě	zemji	kosti
T.	bratom	domom	mužem	krajem	slovom	morjem	ženoju	zemjeju	kostju
M.	bratu	domu	mužu	kraju	slovu	morju	ženě	zemji	kosti
Z.	brate	dome	mužu	kraju	slovo	morje	ženo	zemjo	kosti
	množina
I.	brati	domy	muži	kraje	slova	morja	ženy	zemje	kosti
V.	bratov	domy	mužev	kraje	slova	morja	ženy	zemje	kosti
R.	bratov	domov	mužev	krajev	slov	mor(ej)	žen	zem(ej)	kostij
D.	bratam	domam	mužam	krajam	slovam	morjam	ženam	zemjam	kostjam
T.	bratami	domami	mužami	krajami	slovami	morjami	ženami	zemjami	kostjami
M.	bratah	domah	mužah	krajah	slovah	morjah	ženah	zemjah	kostjah

Varianty i izključenja

Najmnogo medžuprojektnyh razlik jest v padu městnika jedniny u mužskyh i srědnjih slov. Vměsto -u možno jest takože pisati -ě (v tvrdom vzoru) i -i (v mekkom vzoru).

Jestvuje mala kolikost mužskyh imennikov na -a, napr. sluga, vladyka, poeta. One sut sklonjene kako žena/zemja v jednině, ale kako brat/muž v množině: slugi, slugov.

Sklonjeńje po vzoru -a sodrži takože několiko imennikov na -i (napr. bogyni). One sut sklonjene kako zemja.

Imenniky na -anin (napr. gradžanin, Slovjanin) imajut korenj -an- v množině: gradžanin, gradžanina, ale: gradžani, gradžanov. Končinu -in možno jest takože odstraniti v jednině: gradžan, gradžana.

Atematično sklonjeńje

Atematično sklonjeńje proizhodi iz praslovjanskogo i jest v staroslovjanskom, ale v množinstvu sučasnyh jezykov ono uravnilo se s regularnymi sklonjenjami. Starějše medžuslovjanske projekty podhodet različno k tomu sklonjenju.

V obče tematično sklonjeńje sodrživaje imenniky vsih trěh rodov, glavno srědnjego roda. V staroslovjanskom byli slědujuče kategorije:

• mužskogo roda na -en, napr. kamen/kamene
• srědnjego roda kategorije -me/-men-, napr. ime/imene
• srědnjego roda kategorije -e/-et-, sodrživajuče glavno děti i mlade životna, napr. tele/telete
• srědnjego roda kategorije -o/-es-, rědka grupa sodrživajuča samo několiko slov, napr. nebo/nebese
• ženskogo roda na -ov, napr. crkov/crkve
• ženskogo roda na -i/-er-: samo mati/matere i doči/dočere

V standardnom medžuslovjanskom tute imenniky sklonjajut se kako regularne imenniky:

• kamenj kako kraj: kamenja, kamenju...
• ime(n-) i tele(t-) kako slovo (kako by imeniteljnik byl *imeno, *teleto): imena, imenu...
• nebo kako slovo: neba, nebu...
• crkov i mati/mater- kako kost: crkvi, materi
• Množinstvo ženskyh slov na -ov sklonjaje se regularno po vzoru žena: horugva, horugvy...

Jednakože možna i v medžuslovjanskom strěsti se s slědujučimi sklonjenjami:

Regularno sklonjeńje imennikov

	mužsky rod	srědnji rod			žensky rod
	-n-	-n-	-t-	-s-	-v-	-r-
	jednina
I.	kamen	ime	tele	nebo	crkov	mati
V.	kamen	ime	tele	nebo	crkov	mater
R.	kamene	imene	telete	nebese	crkve	matere
D.	kameni	imeni	teleti	nebesi	crkvi	materi
T.	kamenem	imenem	teletem	nebesem	crkovju	materju
M.	kameni	imeni	teleti	nebesi	crkvi	materi
Z.	kameni	ime	tele	nebo	crkov	mati
	množina
I.	kameni	imena	teleta	nebesa	crkvi	materi
V.	kameni	imena	teleta	nebesa	crkvij	materij
R.	kamenev	imen	telet	nebes	crkvij	materij
D.	kamenam	imenam	teletam	nebesam	crkvjam	materjam
T.	kamenami	imenami	teletami	nebesami	crkvjami	materjami
M.	kamenah	imenah	teletah	nebesah	crkvjah	materjah

Pridavniky

Pridavniky (ili priložniky) vsegda sut regularne. Rodom, čislom i padežem one sut suglasne s imennikom, i obyčno pišut se prěd njim. Sklonjeńje jest jedno, ale sut dva vzory: tvrdy i mekky vzor. V koloně mužskyh imennikov podane sut prvo žive, a potom nežive.

Sklonjeńje pridavnikov

	tvrdy vzor			mekky vzor
	m.	sr.	ž.	m.	sr.	ž.
	jednina
I.	dobry	dobro	dobra	svěži	svěže	svěža
V.	dobrogo/dobry	dobro	dobru	svěžego/svěži	svěže	svěžu
R.	dobrogo	dobrogo	dobroj	svěžego	svěžego	svěžej
D.	dobromu	dobromu	dobroj	svěžemu	svěžemu	svěžej
T.	dobrym	dobrym	dobroju	svěžim	svěžim	svěžeju
M.	dobrom	dobrom	dobroj	svěžem	svěžem	svěžej
	množina
I.	dobri/dobre	dobre	dobre	svěži/svěže	svěže	svěže
V.	dobryh/dobre	dobre	dobre	svěžih/svěže	svěža	svěže
R.	dobryh			svěžih
D.	dobrym			svěžim
T.	dobrymi			svěžimi
M.	dobryh			svěžih

Prislovniky i stupnjevanje

Iz pridavnika tvori se prislovnik, izměnjajuči končinu -y/-i na -o/-e: dobro, svěže.

Vtory stupenj (komparativ) pridavnikov tvori se s pomočju končiny -ějši (prislovnik: -ěje): slaby > slabějši, slaběje. Ako pridavnik končaje se na -eky, -oky ili -ky, vměsto togo dodavaje se -ši (prislovnik: -je): široky > širši, širje, daleky > dalši, dalje, legky > legši, vuzky > vuzši, vuže.

Tretji stupenj (superlativ) tvori se dodavajuči prědrastku naj- k vtoromu stupnju: najslabějši (prislovnik: najslaběje).

Něktore pridavniky imajut neregularno stupnjevanje:

• veliky > bolši ili večši (prislovnik: bolje ili veče)
• maly > menši (prislovnik: menje)
• dobry > lěpši ili lučši (prislovnik: lěpje ili lučše)
• zly > gorši (prislovnik: gorje)
• blagy > blažejši (prislovnik: blažeje)
• legky > legši (prislovnik: legše)
• mekky > mekši (prislovnik: mekše)

Jest takože drugy sposob stupnjevanja v medžuslovjanskom, imenno s pomočju prislovnikov bolje, najbolje ili vyše, najvyše. Tuta metoda koristaje se glavno za dolžejše pridavniky, napr.: složeny > bolje/vyše složeny > najbolje/najvyše složeny.

V sravnjenjah koristaje se v vtorom stupnju prědložnik od: Tuta kniga jest lěpša od tamtoj knigy. Možno jest takože koristiti slova než/neželi: Tuta kniga jest lěpša než/neželi tamta kniga.

V tretjem stupnju koristaje se prědložnik iz: Tuta kniga jest najlěpša iz vsih mojih knig.

Zaimenniky

Osobne zaimenniky

Osobne (personalne, lične) zaimenniky sklanjajut se kako v tabelě:

Osobne i refleksivne zaimenniky

	jednina					množina				refleksivny
	1. osoba	2. osoba	3. osoba			1. osoba	2. osoba	3. osoba
			m.	sr.	ž.			m.živ.	m.neživ./sr./ž.
I.	ja	ty	on	ono	ona	my	vy	oni	one	—
V.	mene, me	tebe, te	(n)jego, go		(n)ju	nas	vas	(n)jih	(n)je	sebe, se
R.	mene	tebe	(n)jego		(n)jej				(n)jih	sebe
D.	mně, mi	tobě, ti	(n)jemu, mu		(n)jej	nam	vam	(n)jim		sobě, si
T.	mnoju	toboju	njim		nju	nami	vami	njimi		soboju
M.	mne	tobě	njim		njej	nas	vas	njih		sobě

Poslě prědložnikov osobne zaimenniky tretjej osoby vsegda imajut protetičnu n-: od njego, bez njih, za nju.

Prisvojiteljne zaimenniky

Prisvojiteljne (posesivne) zaimenniky sut: moj, tvoj, naš, vaš i svoj, a takože čij, něčij, ničij i t.d. V padu zaimennikov tretjej osoby koristajut se abo roditeljnik jego, jej, jih, abo prisvojiteljne formy jegov, jejin, jihny. Vse prisvojiteljne zaimenniky sklanjajut se kako pridavniky: moj, mojego...; jegov, jegovogo...

Ukazateljne zaimenniky

Ukazateljne (demonstrativne) zaimenniky mogut byti različne. Universalnym ukazateljnym zaimennikom jest toj. Hočemo li različati medžu blizkostju i udaljenostju, togda sut tri možnosti: sej za blizkost a toj za udaljenost, tutoj za blizkost, a tamtoj za udaljenost, ov za blizkost i onoj za udaljenost. Sej jest staroslovjansky zaimennik, ktory jest ostavil slědy v vsih slovjanskyh jezykov, ale pomimo togo može byti nerazumlivy za mnogyh.

Sej i toj sut odpovědniky mekkogo i tvrdogo vzora; tutoj i tamtoj sklanjajut se kako toj.

Sklonjeńje ukazateljnyh zaimennikov

	toj			sej
	m.	sr.	ž.	m.	sr.	ž.
jednina
I.	toj	to	ta	sej	se	sa
V.	togo, toj	to	tu	sego, sej	se	su
R.	togo	togo	toj	sego	sego	sej
D.	tomu	tomu	toj	semu	semu	sej
T.	tym	tym	toju	sim	sim	seju
M.	tom	tom	toj	sem	sem	sej
množina
I.	ti, te	te	te	si, se	se	se
V.	tyh, te	te	te	sih, se	se	se
R.	tyh			sih
D.	tym			sim
T.	tymi			simi
M.	tyh			sih

Pytateljne zaimenniky

Pytateljne (interrogativne) zaimenniky sut kto za osoby i čto za prědmety. Sut takože pytateljne pridavniky ktory (ili koj) i kaky.

Sklonjeńje pytateljnyh zaimennikov

	kto	čto
I.	kto	čto
V.	kogo	čto
R.	kogo	čego
D.	komu	čemu
T.	kym	čim
M.	kom	čem

S pomočju pytateljnyh zaimennikov tvori se takože čest označiteljnyh i neoznačiteljnyh zaimennikov, napr. někto, ničto, vsaky, inako.

Odnositeljne zaimenniky

Odnositeljne (relativne) zaimenniky sut tri:

• Najčestěje strěčany jest ktory – sklonjeny kako pridavnik
• Možny jest takože južnoslovjansky koj – sklonjeny kako moj
• Koristajemy jest takože arhaičny iže – v imeniteljniku vsih rodov i čisl, v drugyh padežah sklonjeny kako forma on + -že (iže, jegože, jemuže i t.d.).

Čislovniky

Osnovne čislovniky sut: 1 – jedin/jedna/jedno, 2 – dva/dvě, 3 – tri, 4 – četyri, 5 – pet, 6 – šest, 7 – sedm, 8 – osm, 9 – devet, 10 – deset. Večše čislovniky je možno tvoriti, dodavajuči -nadset (11-19), -deset (20-90) i -sto (200-900). Končinu -sto možno sklanjati ili ne: dvasto/tristo/petsto i dvěstě/trista/petsot, oba sut pravilne.

Sklonjeńje jest pokazano v slědujučej tabelě. Vse čislovniky od 5 do 99 sklonjajut se kako imenniky tipa kost.

Sklonjeńje čislovnikov

	1			2		3	4	5
	m.	sr.	ž.	m./sr.	ž.
I.	jedin	jedno	jedna	dva	dvě	tri	četyri	pet
V.	jedin	jedno	jednu	dva	dvě	tri	četyri	pet
R.	jednogo		jednoj	dvoh		treh	četyreh	peti
D.	jednomu		jednoj	dvoma		trem	četyrem	peti
T.	jednym		jednoju	dvoma		tremi	četyremi	petju
M.	jednom		jednoj	dvoh		treh	četyreh	peti

Redne čislovniky je možno tvoriti, dodavajuči -y do osnovnyh čislovnikov (pety, sedmy, devetdesety), s izključenjem prvy, vtory/drugy, tretji, četvrty. Čislovnik sto imaje abo stoty abo sotny. Povyše 999 dodavaje se končina -ny: tysečny, milionny i t.d.

Ulomky (frakcije), s izključenjem slova pol (polovina, polovica) je možno tvoriti, dodavajuči končinu -ina do rednyh čislovnikov: tretina, četvrtina, petina i t.d.

Sborne čislovniky: dvoje, troje, četvero, petero, šestero, sedmero i t.d. Tuta grupa sodrži takože oboje. Možno jest je koristiti za měšane grupy s mužami i ženami (dvoje studentov), za grupy ljudij ili životnyh neoznačenogo pola (osmero ljudij, troje telet), za prědmety, ktore obyčno sut v parě (dvoje rukavic) i za slova, ktore jedino imajut formy v množstvenom čislu (dvoje dverij). Sborne čislovniky sut slědžene od roditeljnika množiny, hoti mogut takože byti bez imennika (my oboje, zabava v troje).

Množiteljne čislovniky: jediny, dvojny, trojny, četverny, peterny, šesterny i t.d. Iz korenjev tutyh čislovnikov možno jest tvoriti glagoly: podvojiti, raztrojiti i t.d. Druga kategorija množiteljnyh čislovnikov sut prislovniky, ktore dodavajut -kratno k osnovnomu čislovniku: jednokratno, dvakratno, trikratno, mnogokratno, několikokratno i t.d.

Različajuče čislovniky značet: X raznyh rodov něčego. Stara forma jest dvoj, troj (sklonjene kako moj), ale jasnějše i čestěje koristajeme sut: dvojaky, trojaky, četveraky, peteraky, kolikoraky i t.d. Kako prislovniky (trojako) značet «X sposobami».

Iz čislovnikov možno tvoriti imenniky, na priklad v padu avtobusnoj linije, radiovoj ili televizijnoj stancije, banknota, igrašnoj karty ili školnoj ocěnky, koristaje se končina -ka: jedinka, dvojka, trojka, četverka, petka i t.d.

Glagoly

Vid

Medžuslovjansky, kako vse druge slovjanske jezyky, različaje medžu glagolami sovršenogo i nesovršenogo vida. Sovršeny vid označaje, že akcija jest, byla ili bude ukončena, i koncentruje se na rezultatu tutoj akcije, a ne na samom proběgu. V padu nesovršenogo vida akcija v danoj hvilji trvaje ili povtarjaje se. Ako glagol prědstavjaje dviženje, sovršeny vid označaje konkretny směr, a nesovršeny vid označaje, že nemaje směra.

Glagoly bez prědrastky obyčno sut nesovršene. Množinstvo nesovršenyh glagolov imajut takože sovršeny odpovědnik, skoro vsegda v formě prědrastky:
dělati ~ sdělati
čistiti ~ izčistiti
pisati ~ napisati

Prědrastka često izměnjaje značenje i zato potrěbne sut takože «vtorne» nesovršene glagoly, t.j. stvorjene na osnově sovršenogo glagola. Jihno tvorjenje děje se regularno:

• -ati > -yvati (napr. zapisati ~ zapisyvati, dokazati ~ dokazyvati)
• -iti > -jati, s prodolženjem korenja samoglasky (napr. napraviti ~ napravjati, pozvoliti ~ pozvaljati, oprostiti ~ opraščati)

Někoje pary sut neregularne, napr. nazvati ~ nazyvati, prijdti ~ prihoditi, podjeti ~ podimati.

Korenje

Časovanje glagolov jest notorično složeno v slovjanskyh jezykah. Medžuslovjansky opraščaje toj sistem tako, že sut dvě klasy: slova na -iti i ostale. Kromě togo trěba jest zapametati, že glagoly imajut dva korenje: prvy služi k tvorjenju infinitiva, prošlogo vrěmena, kondicionala, prošlyh pričestij i glagolnogo imennika, vtory služi tvorjenju sučego vrěmena, razkaznika i sučih pričestij. Najčestěje možno jest te dva korenje regularno izvesti iz infinitiva:

• prvy korenj jest ravny infinitivu bez končiny -ti: dělati > děla-, prositi > prosi-, nesti > nes-. V padu glagolov na -sti, korenj takože može končati se na t abo d, napr. nesti > nes-, ale: vesti > ved-, gnesti > gnet-.
• vtory korenj sostoji se iz dvoh klas:
  • prva klasa končaje se na suglaskě i sodrživaje vse glagoly kromě mnogosložnyh glagolov na -iti
    • glagoly na -ati obyčno imajut -aj-: dělati > dělaj-
    • glagoly na -ovati imajut -uj-: kovati > kuj-
    • glagoly na -nuti imajut -n-: tegnuti > tegn-
    • jednosložne glagoly imajut -j-: piti > pij-, čuti > čuj-
    • u glagolov, ktore imajut prvy korenj na suglaskě, vtory korenj jest identičny prvomu: nesti > nes-, vesti > ved-
  • vtora klasa sodrži mnogosložne glagoly na -iti (i množinstvo glagolov na -ěti): prositi > pros-i-, viděti > vid-i-

Sut takože směšane glagoly, u ktoryh ne možno jest regularno izvesti vtory korenj iz prvogo, napr. pisati > piš-, spati > spi-, zvati > zov-. V takyh padah trěba jest naučiti se vtorogo korenja oddělno.

Časovanje

Osnovne končiny v časovanju sut slědujuče:

• Suče vrěme: v prvoj klasě: -u, -eš, -e, -emo, -ete, -ut; v vtoroj klasě: -ju, -iš, -i, -imo, -ite, -et
• Prošlo vrěme (formy imperfekta i pluskvamperfekta jestvujut jedino v južnoslovjanskyh jezykah i mogut byti nerazumlive zapadnym i vozhodnym Slovjanam. Vsegda možno jest koristiti formy perfekta v prošlom vrěmenu!)
  • Imperfekt: -h, -še, -še, -hmo, -ste, -hut
  • Perfekt: m. -l, ž. -la, sr. -lo, mn.č. -li + suči čas glagola byti
  • Pluskvamperfekt: m. -l, ž. -la, sr. -lo, mn.č. -li + imperfekt glagola byti
• Kondicional: m. -l, ž. -la, sr. -lo, mn.č. -li + kondicional glagola byti
• Buduče vrěme: buduče vrěme glagola byti + infinitiv
• Razkaznik: -Ø, -mo, -te poslě j; -i, -imo, -ite poslě inoj suglasky

Pričestja (participy) tvoret se tako:

• Aktivno suče pričestje (pridavnik i prislovnik): -uči v prvoj i -eči v vtoroj klasě
• Pasivno suče pričestje: -emy v prvoj i -imy v vtoroj klasě
• Aktivno prošlo pričestje (pridavnik i prislovnik): -vši poslě samoglasky i -ši poslě suglasky
• Pasivno prošlo pričestje: -ny poslě samoglasky, -eny poslě suglasky. Jednosložne glagoly (kromě tyh na -ati) imajut -ty. Glagoly na -iti imajut -jeny.

Nakonec glagolny imennik tvori se na osnově pasivnogo prošlogo pričestja, zaměnjajuči končinu -y na -je.

Priklady

Prva klasa (dělati)

	suče vrěme	imperfekt	perfekt	pluskvamperfekt	kondicional	buduče vrěme	razkaznik
ja	dělaju	dělah	jesm dělal(a)	běh dělal(a)	byh dělal(a)	budu dělati
ty	dělaješ	dělaše	jesi dělal(a)	běše dělal(a)	bys dělal(a)	budeš dělati	dělaj
on ona ono	dělaje	dělaše	(je) dělal (je) dělala (je) dělalo	běše dělal běše dělala běše dělalo	by dělal by dělala by dělalo	bude dělati
my	dělajemo	dělahmo	jesmo dělali	běhmo dělali	byhmo dělali	budemo dělati	dělajmo
vy	dělajete	dělaste	jeste dělali	běste dělali	byste dělali	budete dělati	dělajte
oni one	dělajut	dělahu	(sut) dělali	běhu dělali	by dělali	budut dělati

infinitiv	dělati
aktivno suče pričestje	dělajuči (-a, -e), prislovnik: dělajuči
pasivno suče pričestje	dělajemy (-a, -o)
aktivno prošlo pričestje	dělavši, prislovnik: dělavši
pasivno prošlo pričestje	dělany (-a, -o)
glagolny imennik	dělanje

Vtora klasa (hvaliti)

	suče vrěme	imperfekt	perfekt	pluskvamperfekt	kondicional	buduče vrěme	razkaznik
ja	hvalju	hvalih	jesm hvalil(a)	běh hvalil(a)	byh hvalil(a)	budu hvaliti
ty	hvališ	hvališe	jesi hvalil(a)	běše hvalil(a)	bys hvalil(a)	budeš hvaliti	hvali
on ona ono	hvali	hvališe	(je) hvalil (je) hvalila (je) hvalilo	běše hvalil běše hvalila běše hvalilo	by hvalil by hvalila by hvalilo	bude hvaliti
my	hvalimo	hvalihmo	jesmo hvalili	běhmo hvalili	byhmo hvalili	budemo hvaliti	hvalimo
vy	hvalite	hvaliste	jeste hvalili	běste hvalili	byste hvalili	budete hvaliti	hvalite
oni one	hvalet	hvalihu	(sut) hvalili	běhu hvalili	by hvalili	budut hvaliti

infinitiv	hvaliti
aktivno suče pričestje	hvaleči (-a, -e), prislovnik: hvaleči
pasivno suče pričestje	hvalimy (-a, -o)
aktivno prošlo pričestje	hvalivši, prislovnik: hvalivši
pasivno prošlo pričestje	hvaljeny (-a, -o)
glagolny imennik	hvaljenje

Ako v vtoroj klasě korenj končaje se na s, z, t, d, st, zd i končina načinaje se od -j-, nastupajut slědujuče izměny:

• prositi: pros-ju > prošu, pros-jeny > prošeny
• voziti: voz-ju > vožu, voz-jeny > voženy
• tratiti: trat-ju > traču, trat-jeny > tračeny
• slěditi: slěd-ju > slědžu, slěd-jeny > slědženy
• čistiti: čist-ju > čišču, čist-jeny > čiščeny
• jezditi: jezd-ju > ježdžu, jezd-jeny > ježdženy

Varianty

V časovanju glagolov jest mnogo variacije. Često strěčajeme sut slědujuče:

• V prvoj klasě vměsto -aje- možno jest koristi skračenu formu -a-: ty dělaš, on děla i t.d.
• Vměsto končiny -u v prvoj osobě (j.č.) možno jest pisati -(e)m: ja dělam, ja hvalim, ja nesem.

Neregularne glagoly

Někoje glagoly imajut neregularno sklonjeńje:

• dati, jesti i věděti imajut v sučem čase: dam, daš, da, damo, date, dadut; jem, ješ...; věm, věš...
• iti imaje neregularny L-pričestje: šel, šla, šlo, šli.
• byti sklanjaje se tako:

Neregularny glagol: byti

	suče vrěme	imperfekt	perfekt	pluskvamperfekt	kondicional	buduče vrěme	razkaznik
ja	jesm	běh	jesm byl(a)	běh byl(a)	byh byl(a)	budu
ty	jesi	běše	jesi byl(a)	běše byl(a)	bys byl(a)	budeš	budi
on ona ono	jest, je	běše	(je) byl (je) byla (je) bylo	běše byl běše byla běše bylo	by byl by byla by bylo	bude
my	jesmo	běhmo	jesmo byli	běhmo byli	byhmo byli	budemo	budimo
vy	jeste	běste	jeste byli	běste byli	byste byli	budete	budite
oni one	sut	běhu	(sut) byli	běhu byli	by byli	budut

infinitiv	byti
aktivno suče pričestje	suči (-a, -e), prislovnik: suči
pasivno suče pričestje	—
aktivno prošlo pričestje	byvši, prislovnik: byvši
pasivno prošlo pričestje	—
glagolny imennik	bytje

V kulturě

Medžuslovjansky koristajut personaži filma Vaclava Marhula «Kolorovana ptica» kako neznajemy slovjansky jezyk Marhul glasil, čto on rěšil koristati medžuslovjansky, da by ni jedin slovjansky narod ne opoznal sebe v jego historiji.

Knigy v medžuslovjanskom jezyku

• Jan van Steenbergen & Vojtěch Merunka (red.) (2018). Čitateljnik. Antologija tekstov v medžuslovjanskom jezyku.
• Antoine de Saint-Exupéry (prěv. Jan van Steenbergen) (2021). Maly princ.
• Aleksy Bernat (2024). Nehaj nesut nas běle oblaky.

Vněšnje linky

• Medžuslovjansky — oficialny sajt
• Medžuviki — svobodna encyklopedija na medžuslovjanskom jezyku
• Vikisbornik — sbornik tekstov na medžuslovjanskom jezyku
• Portal medžuslovjanskogo jezyka
• Mnogojezyčny medžuslovjansky slovnik
• Grupa na Fejsbuku