Wp/sdc/Vucaburàriu sassaresu-itarianu (Li veibi)

From Wikimedia Incubator
< Wp‎ | sdc
Wp > sdc > Vucaburàriu sassaresu-itarianu (Li veibi)

Cantieri - Trabagli currenti

Vucaburàriu sassaresu-itarianu (Li veibi) - Vocabolario sassarese-italiano (I verbi).

"Ìsura di Sardhigna" da "Itàlia" di Stefano Bonsignori, XVI sècuru (Paràzzu Vecchio - Firenze)

Veibi di lu Vucaburàriu sassaresu-itarianu (Li veibi)
(Parthi IIa di lu Vucaburàriu sassaresu-itarianu)
[edit | edit source]

A - D[edit | edit source]

A[edit | edit source]

--- abagnerizà, tr. = evangelizzare --- abanzà, int. = avanzare --- abbà, tr. = irrigare --- abbaddinà, tr. = frastornare --- abbadrinà, tr. = bagnare --- abbagià, tr. = latrare --- abbaglià, tr. = abbagliare --- abbagnà, tr. = bagnare --- abbaibà, tr, = acciuffare --- abbaiddà, tr. = osservare, guardare --- abbalchunà, tr. = affacciarsi --- abbambiuccà, tr. = intontire --- abbandà, tr. = emarginare --- abbandunà, tr. = desistere, abbandonare --- abbantaggià, tr. = avvantaggiare --- abbarrà, tr. = sbarrare --- abbascià, tr. = abbassare --- abbasthà, int. = bastare --- abbasthà l'ànimu, int. = ardire --- abbattì, tr. = abbattere --- abbattiggà, tr. = schiacciare --- abbauccà, int. = sbalordire --- abbaunzà, tr. = inquinare --- abbratzà = abbracciare --- abbrunzà = abbronzare --- abbruschà = abbrustolire --- abbunà, tr. = abbonare --- abburdhà, tr. = abbordare, tr. --- abburuttàssi = agitarsi --- abbuttunà = abbottonare --- abé = avere --- abità = frequentare --- abituà = abituare --- abizàssi = accorgersi --- abrì = aprire --- aburì = abrogare --- accabà, accabbà = finire, terminare --- accabaddà = accavallare --- acciaràssi = affacciarsi --- acciubbà = abbinare --- accudì = giungere, arrivare --- accuntzà = aggiustare --- accurumà = colmare --- accusthà = avvicinare --- addibizià = abbandonare --- aduccià = adocchiare --- affiagnà = tappare, coprire strettamente --- affriscià = chiudere a chiave --- agguaglià = eguagliare --- aggiumpà = acchiappare --- aggradissì = gradire --- aggranfà = acciuffare --- aischusthà = ascoltre --- aisittà =aspettare --- aissuibì = assorbire --- akiddà = aiutare --- allasghà = allargare --- allingaràssi = balbettare --- alluà = avvelenare --- allumà = infiammare, accendere --- allungà = allungare --- alluzià = illuminare, accendere --- ammacciàssi = appostarsi --- ammatzà = ammazzare --- ammuddiggà = ammorbidire --- ammuntunà = ammucchiare --- ammusthisginà = avvilire --- andà = andare --- annuntzià = annunciare --- appampanà = arrossire --- apparaurà = accordarsi --- appariccià = apparecchiare --- appasigà/appassiguà = calmare, tranquillizzare --- appiccà = appendere, impiccare --- appikiunà = invogliare ---appinà = impietosire --- apprissurà = affrettare --- apprittà = incalzare --- appusintà = albergare, alloggiare --- arinà = alitare --- arradizinà = raddrizzare --- arraiurassi/arraiurissi, int. = arrabbiarsi --- arrasgiunà = discutere, ragionare insieme --- arribbà = conservare --- arribì = arrivare --- arriggì = fermare, arrestare --- arrinigàssi = adirarsi --- arrissì = bloccare --- arristhà = arrestare, fermare --- arruddà = affilare, arrotare --- aschirà = impastoiare --- asciuttà = asciugare --- assaurà = assaporare, gustare --- assé = essere --- assibisthà = captare, intravedere --- assunnì = assonnare --- astharià = irritare --- attambà = barcollare --- attasthà = saggiare, assaggiare --- attindì = accudire --- attribì = azzardare --- attuntunà = intontire --- attuppà = incontrare, imbattersi con qualcuno --- aurrà = guadagnare --- ausintà = pazientare --- auzà = afflosciare --- aunzà = aizzare ---

B[edit | edit source]

--- baddà = ballare --- basgià == Baciare --- battisgià = battezzare --- beurà = belare --- bì = bere --- brià = biasimare --- brillà = brillare --- brincà = balzare --- brusgià =bruciare --- buddì = bollire --- burinà = cesellare ---

C[edit | edit source]

--- caggì = cadere --- caglià = ammutolire --- cancarà = irrigidire --- cansà = eludere , scansare, evitare --- cantà = cantare --- carignà = accarezzare --- carà = calare --- catzià = cacciare --- catziggà = calestare --- ciaggà = addensare --- ciamà = chiamare --- ciambà= cambiare --- ciarrà = chiacchierare, ciarlare --- cirundrunà = bighellonare --- crià = creare --- cridì = credere --- criscì = crescere --- cumassà = impastare farina --- cumbattì = combattere --- cumbiddà = invitare, convitare --- cumparà = comprare, acquistare --- cumprì = completare --- cumprindì = capire --- cundannà = condannare --- cunfuimmà = conformare --- cunkisthà = conquistare --- cunsignà = consegnare --- cuntà = contare --- cuntinuà = continuare --- currì = correre --- cuschà = coricare --- cuzì = cuocere, cucinare ---

D[edit | edit source]

--- dà = dare --- dà attèntu = badare --- dà impàru = insegnare --- dedicà = dedicare --- dì = dire --- dibintà = diventare --- dibintzà = difendere --- dibisthì = divertire --- digaggià = districare --- digaggiàssi = districarsi --- dillirià = delirare --- disaghà = diserbare --- disaminàssi = accasciarsi --- disipirà = disperare --- disizà = desiderare --- diunà = digiunare --- drummì = dormire --- dudà = dotare ---

E - I[edit | edit source]

F[edit | edit source]

--- fà = fare --- fabiddà araschùsa = bisbigliare --- faddiggà = faticare --- fiaggà = annusare --- figiurà = esaminare --- fikì = infilzare --- fimmà = firmare --- frabiggà = fabbriacare --- frasthimà = imprecare --- frunì = fornire --- fruschà = intensificare --- fruscià = fischiare --- fuggì = fuggire --- funtumà = evocare --- furrià = torcere --- futtì = imbrogliare ---

G[edit | edit source]

--- garuppà = galoppare --- girà = girare --- giuggà = giocare --- giuggà/juggà a bòccia = giocare a palla --- giuggurà/juggurà = dondolare --- giumpì = afferrare, giugere --- giusthizià = giustiziare --- gubinnà = governare --- gudì = godere ---

I[edit | edit source]

--- ibbaddinà = frastornare, imbambolare --- iffurruggià = frugare ---- illagniggà = dimagrire --- imbeddì = abbellire --- imbiffà = deridere --- imbirrià = coccolare --- imbrusginà = impolverare --- imburiggà = avvolgere --- imburumà/aunzà = istigare ---imbutzì = dimagrire (grandemente) --- immintiggà = dimenticare --- imparà = imparare --- impasthà = impastare --- impasthì = distribuire impartire --- imprentà = imprimere, stampare --- imprià = impiegare --- imprintà = opprimere --- imprusà = adulare --- inciuppì = inzuppare, bagnre --- incusthà = abbreviare, accorciare --- indiusà = affascinare , estasiare --- induzì = indurre --- infaddà = disturbare --- infischì = conficcare --- infitzì = imbottire, farcire, infittire --- infruschà = infittire --- infundì = bagnare --- ingrauglià = abbindolare --- inguddì = ingoiare --- inguvunà = ingozzare --- inkizìssi = accigliarsi --- inniccià = guardare di nascosto --- insignà = indicare --- intrà = entrare --- intregà = affidare --- invirinì = inasprire --- ippasdhizià = dilapidare --- ippirrià = divaricare --- ipricà = esprimere --- ischabbitzà = decapitare --- ischabutzà = guardare di soppiatto --- ischarinà = deturpare --- ischaturà = inscatolare --- ischibì = disprezzare (grandemente) --- ischibiddà = disprezzare --- ischramà = ammonire --- ischumintzà = iniziare, incominciare --- iscì = uscire --- isciabiddà = fracassare --- iscì fóra di bàri = divorziare --- isciukittà = agitare --- ischumintzà = cominciare , iniziare, incominciare --- ischuntrià = contrastare ---ischuntzà = disfare --- ischurigà = imbrunire, oscurare --- isciarài = crollare --- isdhuninciàssi, rif. = inginocchiarsi --- isgiaminà = esaminare --- isgiamprà = imbastire --- isisthì = esistere --- isthà = abitare --- isthirà = distendere --- isthiràtzi = allontanare --- isthirrì = atterrare --- isthrambuccà/Isthrampà = inciampare --- isthrimintì = inorridire --- isthrumà = abortire --- isthuntuzà = stuzzicare --- isthuvunà = bucare --- ivirì = annoiare --- ivrasià = distrarre ---

J - N[edit | edit source]

K[edit | edit source]

--- kirivrà = frantumare,infrangere, rompere ---

L[edit | edit source]

--- lampà = gettare --- luà =inquinare ---

M[edit | edit source]

--- matruffà = beffeggiare --- mattanà = infastidire --- mirà = esaminare con lo sguardo --- muggurà = muffire, ammuffire --- murrugnà = mugugnare, broltolare ---

O - R[edit | edit source]

P[edit | edit source]

--- pariscì = apparire --- pasanà = boccheggiare, ansimare --- pibià = compiangere --- pidì = elemosinare --- piglià a lìnga = chiedere ingannevolmente --- piglià pa ra frakina = ghermire --- pintà = dipingere --- pisà = educare --- pisà a manarìttu = educare viziando --- pisanà = derubare --- pissighì = inseguire --- pizunà = germogliare --- priguntà = chiedere, domandare --- pusthà = condurre, portare ---

S - Z[edit | edit source]

R[edit | edit source]

--- rimunì = custodire ---

S[edit | edit source]

--- sanà = guarire --- sarrà = serrare --- sutzidì = accadere, capitare, succedere ---

T[edit | edit source]

--- tappà = coprire --- tancà = chiudere --- transì = allibire --- tzaccà = conficcare --- tzikirrià = gridare --- tzinnià = incrinare --- tzirrià = cigolare --- tzirundò = aggirarsi, gironzolare --- tzischà = braccare, cercare --- tzuccà = bussare --- tzuccà ri màni = applaudire --- tzutzì = covare ---

Bibriografia[edit | edit source]

- Giosuè Muzzo, Vocabolario del dialetto sassarese: sassarese-italiano, italiano-sassarese: con osservazioni esplicative sulla grafia dialettale e compendio di grammatica del dialetto, Sàssari, Carlo Delfino editore, 1989, 350 pp. (rist. anastatica 2018) sbn=IT\ICCU\CFI\0984472
- Vito Lanza, Vocabolario italiano-sassarese antico e moderno, Sàssari, Carlo Delfino editore, 1989, 406 pp. sbn=IT\ICCU\CFI\0147479
- Gian Paolo Bazzoni, Dizionario fondamentale sassarese-italiano, Magnum, 2002. sbn= IT\ICCU\CAG\1566561
- Antoninu Rubattu (Tonino Mario Rubattu), Dizionario universale della lingua di Sardegna: italiano-sardo antico e moderno: logudorese, nuorese, campidanese, sassarese, gallurese, con i corrispondenti in inglese, francese, spagnolo, tedesco, 2° ed., Sàssari, EDES, 2007, vol. I-IV. sbn=IT\ICCU\CFI\0701431
- Carlo Melis, Il Sassarese tra spagnolo e catalano, Sàssari, Magnum, 2005. sbn=IT\ICCU\CAG\1703248
-Ugo Solinas (Masthr'Ugo), Vocabolario Sassarese - Italiano. Fraseologico ed etimologico. Con CD-Rom, vol. I-II, Sestu, Domus de Janas, 2016. sbn=IT\ICCU\CAG\2064988
- Salvatore Dedola, Fabidaggiu etimolicu di lu sassaresu. Dizionario Etimologico del sassarese, Dolianova, Grafica del Parteolla, 2020, isbn= 978-88-6791-228-5

Sàssari, 29 d'abriri 2008

Vidé puru[edit | edit source]

Liammi[edit | edit source]

- Salvatore Dedola, Metodologia per lo studio del sassarese, [1]
- La lingua sassarese, [2]
- Fiorenzo Toso, Un profilo del sassarese, [3]
- I termini più usati nel "sassaritano", [4]