Wp/kiu/Tırkiya
Tırkiya mıntıqa ra rozvetisê verozê Awrupa u rozawanê Asya dera. Zımê Tırkiya de Deryao Şia; veroz de Deryao Sıpê, Suriya u İraq; rozawan de Deryaê Egey, Yunanıstan, Bulğarıstan; rozvetis de İran, Hermenıstan, Azerbaycan u Gurcıstan estê. Paytextê Tırkiya Anqarao.
Dewleta Tırkiya wılayetun ra yena pêra. 81 (heştay u jü) wılayetê ho estê. Tırkiya ezaê NATO, Mılletunê Jübiyau (UN), OECDia.
Tarix[edit | edit source]
Tarixê Anadoliye de zaf medeniyeti biyê. Nine ra medeniyetê jê Hitit, Lidya, İyonya, Sumer, Asur u Parsi hardê Anadoliye sero dewran ramıto. Seserrunê 1'e u 10'ine de İmparatoriya Roma u İmparatoriya Bizansi Anadoliye de hukım kerdo. Dıma ki Anadoliye kote ra be Tırku dest. Seserra 10'ine be hata 21'ine İmparatoriya Usmanızu ita welatê ho nê ro. Çı esto ke İmparatoriya Osmanızu Cengê Dınyao I.ine kerd vindi. Waxtê ni cengi de Anadoliye hetê İngılızun, Fransızu, İtalyanun u Rusu ra işğal biye. Hama Atatürki hardê Anadoliye u rozvetisê Trakya xelesna u serra 1923'ine de dewleta Cumurêtê Tırkiya ame ronaene.
İqlim u Suki[edit | edit source]
Sukê Gırşi:
- 1. Astamol. Nıfus: 10,041,000
- 2. Anqara. Nıfus: 4,319,000
- 3. İzmir. Nıfus: 2,409,000
- 4. Adana. Nıfus: 1,195,000
- 5. Bursa. Nıfus: 1,131,000
Suka Astamoli zaf ravêr şiya u tede banê xeylê berzi estê. Astamol bacarê dewijio, paytextê borsao, merkezê iqtısadê Tırkiyao.
Riyê hardê Tırkiya 814.578 km²o. Hardê Tırkiya zaf koino. Tewr koo berz Koê Araratio. Çhemê Ferati (Tırki: Fırat), Piran (Tırki: Dicle) u Qızılırmaqi (Tırki: Kızılırmak) zerrê Tirkiya ra sonê . Jê Golê Wani (Tırki: Van Gölü) u Golê Sole (Tırki: Tuz Gölü) tede golê gırşi estê.
Nıfus[edit | edit source]
Gorê mordisê serra 2005ine nıfusê Tırkiya 72.000.000 (hotay u dı milyon)o. Sarê Tırkiya %52 sukun de, %48 dewun de cewino. Mıletê Tırkiya zaf mıxtelıf zonun qesey keno. (Jê Zazaki, Arebki, Kırdki, Hermeniki, Yunanki uêb.) Hama zono resmi Tırkiyo. Dinê Tırkiya İslamo, feqet taê İsewit, Musewit u Ateisti ki estê.
İqtısad[edit | edit source]
İqtısadê Tırkiya zaf qewetın niyo, feqet hêdi hêdi beno hewl. Serba Jüyina Awrupa, zaf şirketun jê Honda u Mercedesi fabriqey Tırkiya de kerdê ra.
Qayt ke[edit | edit source]
Çımey[edit | edit source]