Wp/cnr/Mirko Petrović-Njegoš Veliki vojvoda od Grahovca
Mirko Petrović-Njegoš Veliki vojvoda od Grahovca i predsjednik Senata crnogorskog.Rođen je 31. avgusta 1820. godine na Njegušima u porodici Stanka Stijepova Petrovića i majke Gorde Vrbice. On je brat crnogorskog knjaza i gospodara Danila Petrovića i otac kralja Nikole. Njegov otac Stanko Stijepov bio je rođeni brat od strica vladike i gospodara Petra II Petrovića, a Petar I mu je bio rođeni stric,sin njegovog najstarijeg brata Stijepa.Stanko se bavio trgovinom,koristeći povoljan položaj Njeguša prema Kotoru.Veliko junaštvo je pokazao u borbama Crnogoraca protiv Francuza i Napoleona Bonaparte kada je i ranjen u blizini Dubrovnika. Stanko Stijepov u braku sa Gordom Vrbicom imao je tri sina Mirka, Danila i Stevana koji je poginuo na Grahovcu 1836. godine zajedno sa sedam Petrovića kao i dvije kćeri,jednu Janu udatu za Baja Boškovića.
Ratni počeci
[edit | edit source]Mirko Stankov je počeo rano oružje da paše i da učestvuje u krvavim bojevima. U Hercegovačko ustanku 1852. godine zajedno sa Novicom Cerovićem organizovao je ustaničke čete u Drobnjaku. U vrijeme crnogorsko-osmanskog rata ili tzv. Prve Omer pašine vojne 1852-53. godina Mirko Petrovićje komandovao crnogorskim snagama u čijem sastavu su bili:Piperi, Župljani, dio Bjelopavlića i hercegovačkih dobrovoljaca na pravcu Župa-Ostrog.Sa oko 50 boraca uspio se probiti do Župskog manastira,a potom do Ostroških greda kada je ostao blokiran od strane daleko brojnijih osmanskih snaga.Utvrđeni u manastirskom klancu vojvoda Mirko sa svojima saborcima uspio je odolijeti hiljadama osmansjih vojnika punih devet dana dok nije došlo pojačanje.Ova drama primjer najsmjelijeg viteštva poznata je kao devet krvavih ostroških dana.Dolaskom pojačanja na čelu sa serdarom Milom Martinovićem i Krcom Jokovim Petrovićem razbijena je turska blokada i spašeni opsadirani Crnogorci. Tokom vladavine svoga brata knjaza Danila bio je njegov glavni oslonac u vođenju državničkih poslova, jedan od rijetkih koji je do kraja ostao vjera knjazu u njegovim obračunima sa plemenskim partikularizmom i opozicijom.
Veliki vojvoda od Grahovca
[edit | edit source]Pod njegovom komandom ugušena je pobuna u Bjelopovlićima, Piperima i Kučima 1856. godine. Za predsjednika Senata crnogorskog postavljen je 1857. godine,tu dužnost je obavljao se do smrti 1867. godine.Vojvoda Mirko dakle obavljao je ključne vojne, sudske i političke funkcije u zemlji.Bez ustezanja se može reći da je poslije knjaza Danila bio glavna ličnost u Crne Gore. U čuvenoj bici 13.maja 1858. godine koja će mu donijeti najveći oreol slave bio je glavnokomandujući crnogorskih snaga koje su na Grahovcu porazile daleko nadmoćnije osmanske snage. Na konju sa sabljom u ruci vojvoda Mirko je među prvim jurišao na neprijatelja, pokazavši nevjerovatno junaštvo. Upravo iz ovih razloga dobio je titulu Velikog vojvode od Grahovca. U Crnoj Gori pored vojvode Mirka titulu Velikog vojvode imao je samo još njegov tast tj. đed kralja Nikole Drago Perov Martinović-Bajica. Radi se o tituli iznad ostalih koja se dalje prenosi na njegovo potomstvo. Nakon smrti svoga brata knjaza Danila Veliki vojvodanije htio zadržati knjaževstvo za sebe već to prepušta svom sinu jedincu Nikoli.U ovom činu mogla se sagledati sva njegova velićina i crnogorsko bivstvovanje.Nije želio biti prvi, a moglo mu je biti i pripadalo mu je po svemu. U periodu stupanja Nikole na prijesto avgusta 1860. godine paseve do smrti 1867. godine Veliki vojvoda Mirko u svemu je pomagao i savjetovao svoga sina,faktički u tom periodu on je bio gospodar Crne Gore i glavni centar političkog odlučivanja. U vrijeme crnogorsko-osmanskog rata tzv. Druge Omer pašine vojne 1862.godine komandovao je crnogorskom vojskom u odbrani Crne Gore i njene iskre postojanja.
Zbog svog nepokolebljivog držanja od strane Poret bio je optužen kao glavni faktor nestabilnosti u susjednim krajevima Crne Gore. Shodno tome Porta je od Crne Gore 1862.godine zahtijevala da Veliki vojvoda Mirko napušti Crnu Goru,međutim posredovanjem velikih sila ona je odustala od ovog zahtjeva.
Pisao je pjesme o čuvenim bitkama čiji je bio sudionik, a objavljena je njegova knjiga 1864. godine Junački spomenik. Interesantno je da u tim pjesmama niđe ne pominje sebe niti iako je uvjek bio jedan od ključnih ljudi u njima.Nije htio veliki vojvoda,niti mu je priličilo, a niti mi je bilo potrebno pjevati o sebi, o njegovom junaštvu čulo se na daleko. Umro je na Cetinju 1.avgusta 1867 godine, na isti onaj dan kada mu je i brat ubijen u Kotoru. Zvanično je saopšteno da je umro od kolere, iako u tom periodu niko u Crnoj Gori nije umro od te bolesti. Već u to vrijeme kolale su priče da je otrovan, a razlog više za to jeste da je vojvoda Mirko bio u godinama najače snage i života spreman da predvodi nove bitke. Postoji verizija da je ubijen od izvjesnih inostranih krugova, koji su isto tako organizovali i ubistvo Milana Obrenovića iz 1868. godine. Bilo - kako - bilo Veliki vojvoda je zatvorio životni krug i sahranjen je u sjenima Cetinjskog manastira do svog brata.Bio je oženjen Velikom vojvodkinjom Anastazijom Martinović-Bajica kčerkom vojvode Draga Perova Martinovića-Bajice,jednom od najljepših Crnogorki tog doba i vremena.Imali su pored sina Nikole i dvije kćeri: Gordu, udatu za kapetana Gopčevića, i Mariju, udatu za crmničkog serdara Sava Plamenca.