Wt/zea/suker
Zeêuws[edit | edit source]
Etymologie[edit | edit source]
Over Middelnederlands suker, Oudfrans sucre, ouwer çucre/zucre, Italiaons zucchero, Siciliaons zúccaru, Araobisch سُكَّر sukkar, Perzisch شکر šakar en Middelperzisch 𐫢𐫞𐫡 šql (šakar) van Sanskriet शर्करा śarkarā (oôrsproenkelijk 'grof zand, steênslag'). Verwant mee Oudgrieks κρόκη krokè 'kiezel'.
Omschrievienge[edit | edit source]
suker m
- (collectief) kristalvurmige saccharose (C12H22O11), 'n zoete smaekende stof die-a van nature in vee planten (veraol vruchten) vòkomt, in grôte porties in zoetig'eden gestopt oor en bie verbrandienge vee energie geeft
- (telbaer, wetenschap), 'n 'êle klasse van zukke stoffen, mee vergliekbaere eigenschappen
- sukerziekte, diabetes mellitus
Uutspraek[edit | edit source]
[ˈsykər]
Verbugienge[edit | edit source]
sukers meêrvoud (bet. 2), sukertje verkleinwoôrd
Opmerkienge: 't woôrd sukerei is gin afleiienge van suker, awast eit 't buten twuvel invloed op de vurmienge g'aod.
Saemenstelliengen[edit | edit source]
Uutdruksels[edit | edit source]
- wat vò suker opete, zòmae zonder te vraegen wat van 'n ander anneme
- ’t Is of t'r suker mee pollepels t'eten is, d'r komme dae vreêd vee mensen over de vloer
- ’t Lieken wè of t'n suker an z'n 'ielen 'angende eit, die eit noga wat volk achter z'n an lôpe
Ontlêniengen in aore taelen[edit | edit source]
- sikri Berbice-Nederlands
- súklì Ewe
- sikle, sukle Ga
- sukker, schukker, suku Neger'ollands
- súki Saramaccaons
- sukuru Skepi
- sukru Sranantongo
- asíkré Twi
Vertaeliengen[edit | edit source]
saccharose
|
|
Bronnen[edit | edit source]
- Dr. Ha.C.M. Ghijsen (red.), Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 1964, ¹⁰1998: blz. 962-3
- Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank
- Iengelstaelige Wiktionary bie sugar
- Nicoline van der Sijs (2015, saemenstellienge), Uitleenwoordenbank bie 't trefwoôrd 'suiker'
Etymologie[edit | edit source]
Van Oudfrans sucre, sinds midden dartienden eêuw bekend. Ziet vadder bie Zeêuws.
Omschrievienge[edit | edit source]
suker m, o
- suker (altoos de rietsuker, bêtesuker was nog nie bekend)
Uutspraek[edit | edit source]
/ˈsyːkər/ (westelijk), /ˈsuːkər/ (oôstelijk)
Verbugienge[edit | edit source]
As 't mannelijk is.
nom. | die suker |
gen. | des suker[s] |
dat. | den sukere |
acc. | den suker |
Varianten[edit | edit source]
Afstammeliengen[edit | edit source]
- suiker Nederlands
- suiker Afrikaons
- සූකිරි (sūkiri) Cingalees
- sukker Deens (kan ok uut 't Nedersaksisch/Platduuts komme)
- súkri Kristang (Malacca-Portugees)
- sucker Mardijker
- šó:kal Munsee-Delaware
- Sseuker Nedersaksisch/Platduuts (Westfaols)
- sukker Noors (kan ok uut 't Nedersaksisch/Platduuts komme)
- panseiku Papiaments
- suikertje Petjoh
- suiker Sranantongo
- šó:k:ǝl Unami-Delaware
- socker Zweeds (kan 'eêl goed uut 't Nedersaksisch/Platduuts komme)
- sokeri Fins
- suker Zeêuws