Wp/grc/Ζεύς
Ζεὺς ἐν τῇ παλαιᾷ τῶν Ἑλλήνων θεολογίᾳ ἦν ὁ κυριώτατος θεός, πατὴρ θεῶν τε καὶ ἀνθρώπων, ὕπατος Ὀλυμπίου δόμου βασιλεύς. Κρόνος μὲν αὐτοῦ πατήρ, Ῥέα δὲ μήτηρ, ἀμφότεροι Τιτᾶνες. Ὅτε γὰρ ἐτέχθη, ἡ μήτηρ ἔκρυψε τὸ βρέφος ἐν Κρήτῃ, μὴ καταπινθῇ ὑπὸ Κρόνου ὡς τὰ πρότερα τέκνα. Ὡς δὲ ἡβήσας ἐγένετο, τοὺς ἀδελφοὺς ἐξέλυσεν ἐκ τῆς πατρῴας γαστρός, καὶ συγκαλεσάμενος τούτους ἐπὶ τὴν τῶν Τιτάνων μάχην ἐνίκησε Κρόνον, τήν τε βασιλείαν δι᾽ αὑτὸν ἔλαβε.
Ζεὺς θεὸς ἦν οὐρανοῦ καὶ μετεώρων, κατ᾽ ἐξοχὴν δὲ βροντῆς καὶ κεραυνοῦ· ὁ κεραυνὸς γὰρ ὅπλον αὐτοῦ ἴδιον. Διὸ πολλαὶ πόλεις Ἑλληνικαί, μέγιστον δὲ ἡ Ὀλυμπία, ναοὺς καὶ ἑορτὰς συνέστησαν αὐτῷ.
Πολλὰς γαμετὰς ἔσχε καὶ παλλακάς, θεὰς καὶ θνητάς, καὶ τέκνα πλεῖστα ἐγέννησε, οἷον Ἀθηνᾶν, Ἀπόλλωνα, Ἄρτεμιν, Διόνυσον, ἔτι δὲ ἄλλους θεοὺς καὶ ἥρωας. Ἦν δὲ καὶ παντοκράτωρ καὶ δίκαιος, νόμου καὶ τάξεως φύλαξ, ὅθεν Ὄρκιος καὶ Δίκαιος ἐκαλεῖτο.
Τὸν Δία οἱ ἀρχαῖοι Ἕλληνες ἐνόμιζον εἶναι τύραννον θεῶν καὶ τῆς Ἥρας γαμέτην. Ἔδοξέ σφισιν ἐν αὐτῷ πάσας τὰς ἰδιότητας τῶν ἄλλων θεῶν συνοικεῖν· διὸ διαφερόντως ἐσεβόντο τὴν ἰσχὺν τοῦ θεοῦ. Καὶ ὁ Δελφικὸς χρησμὸς ἐμαρτύρει· «εἷς ἐν παντὶ κόσμῳ θεός, ὃν Δία κικλήσκουσι», ὡσαύτως Πλάτων ἐν Κρατύλῳ (396)· «Δία μὲν γὰρ φασι δι᾽ ὃν τὰ πάντα, Ζῆνα δὲ καλοῦσι παρ᾽ ὅσον τοῦ ζῆν αἴτιός ἐστι».
Τὰ ἐπίκλητα τοῦ Διὸς μυρία·
- Ζεὺς Ξένιος – σωτὴρ ξένων καὶ ἱκετῶν
- Ζεὺς Κεραύνιος – κύριος βροντῆς καὶ ἀστραπῆς
- Ζεὺς Ὄμβριος – πέμπτης ὑετοῦ
- Ζεὺς Ὅρκιος – ἐπόπτης ὅρκων
- Ζεὺς Δίκαιος – κριτὴς ἀνθρώπων
Οὕτως ἡ μιᾶ φύσις πολυώνυμος φαίνεται διὰ τὰ ποικίλα ἔργα καὶ τὴν καθ᾽ ἅπαντα ἐξουσίαν.