Wb/jv/Unggah-ungguhing Basa/Basa Ngoko
Basa Ngoko kuwi tataran ing basa Jawa kang paling asor utawa endhèk. Basa ngoko bisa dipérang dadi telu yakuwi Ngoko Lugu, Ngoko Andhap lan Madya Ngoko.
Ngoko Lugu[edit | edit source]
Basa ngoko lugu basa sing sakabehane ditata saka tembung-tembung ngoko. Ciri-cirine yakuwi antara liya:
- Migunkake tembung: aku,kowe
- Ater-ater dak-, ko-, di-, ora owah.
- Panambang -ku, -mu, -ake ora owah.
Basa ngoko iki dipunakake wicara antara:
- Wong tuwa marang bocah, putu utawa wong enom liyane
- Wacana antara wong-wong sing sadrajad, ora migatekake kalungguhan lan yuswa. Contone antara bocah karo kanca-kancane.
- Dhuwuran marang pegawene.
- Nalika ngunandika utawa ngudarasa.
Ngoko Andhap[edit | edit source]
Basa ngoko andhap yaiku basa sing tembung-tembunge nganggo tembung ngoko dicampur karo tembung-tembung basa kramainggil tumrap wong sing diajak wicara. Basa ngoko andhap iki biasa dianggo dening sapa wae sing wis akrab nanging isih silih ngurmati. Ngoko Andhap diperang dadi loro yakuwi;
- Antya basa
- Basa Antya
Dina iki tataran basa ngoko antya basa isih akeh dianggo, suwalike basa antya wis arang dianggo maneh.
Madya Ngoko[edit | edit source]
Basa Madya Ngoko kuwi basa sing nganggo tembung madya dicampur karo tembung-tembung ngoko. Ciri-cirine antara liya;
- Aku diowahi dadi kula
- Kowe diowahi dadi dika
- Ater-ater tak- diowahi dadi kula
- Ater-ater ko- diowahi dadi dika
- Ater-ater di- ora owah
Basa Madya Ngoko iki biasa dianggo dening wong-wong padesan utawa wong-wong pagunungan.