User:PastelKos/Γαλλία
Γαλλικὴ Πολιτεία République française | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ὕμνος: La Marseillaise Ἡ Μασσαλιῶτις Σύνθημα: | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ἱστοσελίς: gouvernement.fr |
Ἡ Γαλλία, δημοσίᾳ Γαλλικὴ Πολιτεία[6] (γαλλιστί: France - République française /fʁɑ̃s/ - /ʁe.py.blik fʁɑ̃.sɛz/) χώρα τῆς Εὐρώπης ἐστὶ ἣ συνίσταται ὑπὸ τῆς Μητροπολιτικῆς Γαλλίας καὶ τῶν αὐτῆς ὑπερποντίων διοικητικῶν χωρῶν καὶ κτήσεων. Ἡ Μητροπολιτικὴ Γαλλία ἀπὸ τοῦ Ῥήνου πρὸς τὸν Ἀτλαντικὸν καὶ ἀπὸ τῆς Μεσογείου πρὸς τὴν Βρεττανικὴν καὶ τὴν Γερμανικὴν Θάλασσαν τείνεται. Γειτνιᾷ Βελγίῳ καὶ Λουξεμβούργῳ ἐν τῷ βορρᾷ, Γερμανίᾳ, Ἑλουηττίᾳ καὶ Ἰταλίᾳ ἐν τῇ ἀνατολῇ, Ἀνδοσινίᾳ καὶ Ἱσπανίᾳ ἐν τῷ νότῳ καὶ Βαταυίᾳ, Συρινάμῃ καὶ Βρασιλίᾳ ἐν τῇ Ἀμερικῇ. Τὸ πᾶν ἐμβαδὸν τῆς Γαλλίας 640.679 χ2[1] καὶ σχεδὸν 67.399.000 πολίτας ἔχει.[3] Ἡ μητρόπολις αὐτῆς ἡ Λουκοτοκία ἐστὶ καὶ ἄλλαι μεγάλαι πόλεις ἡ Μασσαλία, τὸ Λούγδουνον, ἡ Τολῶσσα καὶ ἡ Νίκαια. Τὰ νῦν, ή Γαλλία ἐστὶ μέλος τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἑνώσεως.
Ἱστορία
[edit | edit source]Προϊστορία
[edit | edit source]Ἄνθρωποι τὴν Γαλλίαν ᾤκουν σχεδόν γε 1,8 ἑκατομμύρια ἔτη.[7] Πολλὲς ἐν ταύτῃ σπήλυγγες αἷς ἐπὶ τῶν τοίχων αὐτῶν ζωγραφήματα ἔχουσί εἰσι ἐκ τοῦ παλαιολιθικοῦ αἰῶνος, ἐξ ὧν τὰ μάλιστα γνωστὰ τὰ ἐν Lascaux (17.000 π.Χ.).[7] Οἱ δὲ ἐκεῖ κατοικούμενοι τῶν ὡρῶν μᾶλλον εὐκράτως γενομένων[7] καὶ ἐδραῖοι ποιησάμενοι τὸ 7.000 π.Χ. εἰς τὸν νεολιθικὸν αἰῶνα ἐνέβησαν. Εἶτα ἦρξάν τε καὶ τὴν γεωργίαν καὶ τὴν μεταλλείων, ἐν τοῖς μάλιστα χρυσοῦ, χαλκοῦ καὶ δὴ σιδήρου, τέχνην μαθόντες. Διὰ τὴν χώραν πολλὰ μνήματα συγκείμενα ἐκ μεγάλων λίθων.
Παλαιότης
[edit | edit source]Τὸ 600 π.Χ. Ἴωνες ἐκ Φωκαίας τὴν Μασσαλίαν παρὰ τῇ Μεσογείῳ ᾤκησαν. Ἥδ' ἐστὶ τῆς Γαλλίας ἡ παλαιοτάτη πόλις.[8][9] Ὁμοῦ Κέλται εἰς Βόρειον καὶ Ἀνατολικὴν Γαλλίαν εἰσῆλθον καὶ κατὰ μικρὸν διεχέοντο διὰ πάσης τῆς χώρας,[10] τὸ δὲ ὅμως τῆς χώρας νότιον μέρος ὑπὸ ἑλληνικῆς (καὶ ὕστερον ῥωμαϊκῆς) ῥοπῆς ἔμενε. Οἱ Γαλάται ἦσαν μεγάλη ἀπειλὴ πρὸς Ῥώμην καὶ πολλάκις ταύτην ἐλύπουν καὶ ἐπηργάζοντο καὶ δὴ ἅπαξ Ῥώμην αὐτὴν ὑπὸ τοῦ Βρέννου ἐπολιόρκησαν.[11] Περὶ τὸ 125 π.Χ. ὁ νότος τῆς Γαλατίας ἐκρατήθη ὑπὸ τῶν Ῥωμαίων ὃν ἐπαρχίαν ποιηθέντα ἐκάλουν Ναρβωνικὴ Γαλατία (Gallia Narbōnēnsis). Ὁ Ἰούλιος Καῖσαρ τὴν λοιπὴν Γαλατίαν ἐχειρώσατο καὶ τὴν ὑπὸ τοῦ Οὐερκιγγετόριγος Γαλάτου ἡγεμόνος ἡγηθεῖσαν ἀπόστασιν τὸ 52 π.Χ. κατέστρεψε.[12] Ἡ Γαλατία ὑπὸ τοῦ Αὐγούστου εἰς ἐπαρχίας διῃρέθη[13] καὶ πολλαὶ διὰ ταύτην πόλεις ἱδρύθησαν κατὰ τὸν ῥωμαϊκὸν τρόπον, ὧν μεγίστη τὸ Λούγδουνον. Ἐπειδὴ ὁ Κωνσταντῖνος Α' μετέστησε τῶν θείων Χριστιανὸς ποιούμενος, πλεῖστοί τε ἐν τῇ Αὐτοκρατορίᾳ καὶ τῇ Γαλατίᾳ Χριστιανοὶ ἐγένοντο. Ὁ 5ος αἰὼν μ.Χ. τοὺς βαρβάρους εἶδεν εἰσβάλλοντες καὶ τὴν χώραν ἐκ τῶν Ῥωμαίων καταλαμβάνοντες. Ἔνιαι τῶν κατασταμένων βασιλειῶν εἰσὶ τῶν Φράγκων, τῶν Βουργουνδῶν καὶ τῶν Οὐισιγότθων.
Μεσαίων
[edit | edit source]Φραγκία καὶ Καρολίδαι
[edit | edit source]Πρῶτος τὸν αὑτὸν ποιήσας βασιλέα τῶν Φράγκων ἦν ὁ Χλωδοβῖκος Α΄ ὃς τὴν αὐτοῦ ἀρχὴν ἄρξας τὸ 481 τοὺς ἐσχάτους τῶν Ῥωμαίων ἔτρεψεν εἰς φυγήν. Ὁ Χλωδοβῖκος ἐπηγγείλατο ὅτι βαπτίζοιτο ἂν Χριστιανὸς ἐὰν νίκην νικᾷ κατὰ τῶν Οὐισιγότθων. Ἐκ τούτων τοῦ νότου οἷός τ' ἦν λαβέσθαι καὶ οὕτως ἐβαπτίσθη τὸ 508, αὑτὸν ποιῶν ἡγεμόνα τῆς σημερινῆς δυτικῆς Γερμανίας.
Ὁ Χλωδοβῖκος ἔθεσε τὴν μητρόπολιν ἐν Λουκοτοκίᾳ καὶ ἵδρυσε τὸ Μεροβίγγειον γένος, μέντοι ἡ βασιλεία οὐκ ἂν μετὰ τὸν αὐτοῦ θάνατον ἔλειπε μερισθεῖσα εἰς τέσσαρα μέρη περὶ τέσσαρας πόλεις αἳ ἦν ἡ Λουκοτοκία, τὸ Γήναβον, τὸ Νοβιόδουνον καὶ ἡ Δουρικόρτορα. Οἱ τελευταῖοι Μεροβίγγειοι ἀπώλεσαν τὴν ἐξουσίαν τοῖς Κυρίοις τοῦ Οἴκου (maior palatii) ἐξ ὧν εἷς Κάρολος Μαρτέλλος ἐνίκησε ἰσλαμικὸν στράτευμα εἰς Γαλλίαν εἰσβαλὸν ἐν τῇ μάχῃ τοῦ Καισαροδούνου (732) καὶ ἐκτήσατο πολὺ κράτος. Ὁ αὐτοῦ υἱὸς Πιππῖνος ἐπέλαβε τοῦ φραγκικοῦ σκήπτρου ὡς ὁ πρῶτος Καρολίδης Γάλλος βασιλεύς. Ὁ υἱὸς τοῦ Πιππίνου Κάρολος ὁ Μέγας τὰ λοιπὰ φραγκικὰ βασίλεια σύνηξε ποιῶν παμμεγάλη αὐτοκρατορία διὰ τῆς δυτικῆς Εὐρώπης.
Μέγας Κάρολος ὑπὸ τοῦ Λέοντος Γ' ἐστεφανώθη Αὐτοκράτωρ Ῥωμαίων ὥστε τὴν Δυτικὴν Ῥωμαϊκὴν Αὐτοκρατορίαν καὶ τὴν λαμπρότητα αὐτῆς ἀναφέρειν πειρᾶσθαι. Ὁ υἱὸς αὐτοῦ Λουδοβῖκος ὁ Εὐσεβής τὴν αὐτοκρατορίαν ἀθρόαν ἐφύλαξε ἀλλ' ἥδε, μετὰ τὸν θάνατον αὐτοῦ, οὐκ ἂν διέμεινεν. Οὐεροδούνου σπονδαῖς τὸ 843 διείλετο μεταξὺ τῶν Λουδοβίκου υἱῶν· Λουδοβίκῳ Γερμανικῷ ἐδόθη ἡ Ἀνατολικὴ Φραγκία, Λοθαρίῳ Α' ἡ Μέση Φραγκία, καὶ Καρόλῳ Φαλακρῷ ἡ Δυτικὴ Φραγκία. Ἡ Δυτικὴ Φραγκία ἐγγύς γε ἰσοῦται καὶ ὁ πρόδρομός ἐστι τῆς σημερινῆς Γαλλίας.[14]
Ἡ Γάλλία ὑπὸ τῶν Οὐικκίγγων συχνὸν προσβληθεῖσα καὶ τῶν εὐγενειῶν, τῶν τε γερῶν τε τῶν ἐγγείων καὶ τῶν τιμῶν συγγενικῶν ποιηθέντων, τὴν ἀρχὴν αὐτῆς ἀβεβαίως ἐκράτει καὶ ἡ τάξις τῶν βασιλέων αὐτῆς μᾶλλον ἐκκλησιαστικὴ ἢ κοσμικὴ ἐγένετο ἀφιεῖσα τοὺς εὐγενεῖς ἰσχυρότεροι γίγνεσθαι καὶ ἀπειλὴν σφίσιν εἶναι. Οὕτως ἡ φευδαρχία ἐν Γαλλίᾳ κατέστη.
Βασιλεία Γαλλίας
[edit | edit source]Οἱ Καρολίδαι βασιλεῖς ἦσαν μέχρι τὸ 987. Οὗγος Καπέτος εἶτα, κόμης Λουκοτοκίας, βασιλεὺς τῆς Φραγκίας ἐβασιλεύθη,[15] οὗ οἱ ἔκγονοι (οἱ Καπετίδαι, οἱ Κοιλαδῖται, οἱ Βουρβῶνες) ἐποιήσαντο ἂν βασιλεῖς τῆς Γαλλίας. Πρῶτος διὰ τέλους ὀνόματι τῷδε κληθεὶς Φίλιππος Β΄.
Οἱ ἐν Γαλλίᾳ δυνατώτατοι διαφερόντως μέτεσχον τῶν Σταυροφοριῶν συνίσταντες τὸ μέγιστον μόριον τῶν πρὸς Παλαιστίνην στρατευομένων καὶ τοῖς συμμάχοις συνεχῶς παρασκευάζοντες. Τόση ἦν ἡ μετάληψις αὐτῶν ὥστε οἱ Ἄραβες πολέμιοι ἐκάλουν πάντας τῶν Χριστιανῶν Franj, ἀμελόντες εἰ τῷ ὄντι εἶεν Φράγκοι.[16]
Τὸ 1348 βασιλεὺς ἐγένετο ὁ Φίλιππος Ϝ΄, πρῶτος τοῦ γένους τῶν Κοιλαδιτῶν. Ἐδουάρδου Γ΄ τῆς Ἀγγλίας ἀντιποιουμένου τῆς ἀρχῆς αὐτοῦ, τὼ δύο βασιλεία εἰς ἀγῶνα κατέστησαν διὰ τοῦ Ἑκατονταετοῦς Πολέμου (1337-1453), εὐδόξους δὲ στρατηγοὺς Γάλλοι ἔχοντες, οἷον τὴν Ἰωάνναν τῆς Λοθαριγγίας, οἷοί τ' ἦσαν τοὺς Ἄγγλους ἀπωθεῖν. Τὸν ΙΔ΄ αἰῶνα ἡ Γαλλία ἐπλήγη ὑπὸ τοῦ μέλανος θανάτου καὶ τὸ πλῆθος αὐτῆς ἐμειώθη κατὰ τὸ ἥμισυ.[17][18]
Γεωγραφία
[edit | edit source]Πολιτικαὶ Διαιρέσεις
[edit | edit source]Πίναξ
[edit | edit source]Δημογραφία
[edit | edit source]Ἡ ἀπογραφὴ τοῦ 2010 δείκνυσι ὡς xx πολῖται οἰκοῦσι ἐν τῇ Γαλλίᾳ
Πόλεις
[edit | edit source]Ἡ Γαλλία πολλὰς πόλεις καὶ κώμας ἔχει. Κάτω εἰσὶ αἱ εἴκοσι μέγισται.
20 μέγισται πόλεις τῆς Γαλλίας | |||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Τάξις | Πόλις | Διοικητικὴ Χώρα | Πλῆθος | Τάξις | Πόλις | Διοικητικὴ Χώρα | Πλῆθος | ||||||||||
|
Α | Λουκοτοκία | Νῆσος Γαλλίας | 12.568.755 | ΙΑ | Γρατιανούπολις | Ἀρουερνία-Ῥοδανὸς-Ἄλπεις | 687.985 |
| ||||||||
Β | Λούγδουνον | Ἀρουερνία-Ῥοδανὸς-Ἄλπεις | 2.310.850 | ΙΒ | Ῥωτόμαγος | Νορμαννία | 665.249 | ||||||||||
Γ | Μασσαλία | Ἐπαρχία-Ἄλπεις-Κυανέα Ἀκτή | 1.756.296 | ΙΓ | Τουλών | Ἐπαρχία-Ἄλπεις-Κυανέα Ἀκτή | 626.504 | ||||||||||
Δ | Τολῶσσα | Ὀκκιτανία | 1.345.343 | ΙΔ | Μομπελλίερον | Ὀκκιτανία | 607.896 | ||||||||||
Ε | Βουρδιγάλη | Νέα Ἀκυιτανία | 1.232.550 | ΙΕ | Δούακον | Ἄνω Γαλλία | 539.064 | ||||||||||
Ϝ | Λίλλη | Ἄνω Γαλλία | 1.187.824 | ΙϜ | Аὐενιών | Ἐπαρχία-Ἄλπεις-Κυανέα Ἀκτή | 529.190 | ||||||||||
Ζ | Νίκαια | Ἐπαρχία-Ἄλπεις-Κυανέα Ἀκτή | 1.006.402 | ΙΖ | Ἅγιος Στέφανος ἐν Φουράνῳ | Ἀρουερνία-Ῥοδανὸς-Ἄλπεις | 519.834 | ||||||||||
Η | Νάντη | Λίγηρος Χώρα | 961.521 | ΙΗ | Καισαρόδουνον | Μέσον καὶ Κοιλὰς Λίγηρος | 494.453 | ||||||||||
Θ | Ἀργεντορᾶτον | Μεγάλη Ἀνατολή | 785.839 | ΙΘ | Αὐγουστονέμετον | Ἀρουερνία-Ῥοδανὸς-Ἄλπεις | 482.472 | ||||||||||
Ι | Ῥήδονες | Ἀρμορική | 727.357 | Κ | Νάγκειον | Μεγάλη Ἀνατολή | 435.356 | ||||||||||
Πηγή: Ἀπογραφὴ 2016[19] |
Πηγαί
[edit | edit source]- ↑ 1.0 1.1 «Table 3: Population by sex, rate of population increase, surface area and density» (PDF). Demographic Yearbook. United Nations Statistics Division. 2012
- ↑ «Surface water and surface water change». Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD).
- ↑ 3.0 3.1 «Demography – Population at the beginning of the month – France». Insee. 2019
- ↑ 4.0 4.1 4.2 4.3 «World Economic Outlook Database, October 2020». imf.org
- ↑ Human Development Report 2020 The Next Frontier: Human Development and the Anthropocene» (PDF). United Nations Development Programme. 15 December 2020
- ↑ «France». UNGEGN World Geographical Names.
- ↑ 7.0 7.1 7.2 Jean Carpentier (dir.), François Lebrun (dir.), Alain Tranoy, Élisabeth Carpentier et Jean-Marie Mayeur (préface de Jacques Le Goff), Histoire de France, Points Seuil, coll. " Histoire ", Paris, 2000 (1re éd. 1987), σελ. 17 ISBN 2-02-010879-8
- ↑ «The Cambridge ancient history». Cambridge University Press. 2000. σελ. 754. ISBN 978-0-521-08691-2.
- ↑ Claude Orrieux (1999). A history of ancient Greece. John Wiley & Sons. σελ. 62. ISBN 978-0-631-20309-4.
- ↑ Carpentier et al. 2000, σελ. 29.
- ↑ Πόπλιος Κορνήλιος Τάκιτος. «Ἱστορίαι, Β', ϘA'». perseus.tufts.edu.
- ↑ «De la Gaule celte à la Gaule romaine». Sylvain Gouguenheim, Isabelle Dumielle
- ↑ Carpentier et al. 2000, σελ. 53–55.
- ↑ «Treaty of Verdun». History.howstuffworks.com. 27 Φεβρουαρίου 2008
- ↑ «History of France – The Capetian kings of France: AD 987–1328». Historyworld.net
- ↑ Jean-Benoit Nadeau; Julie Barlow (8 Ἰανουαρίου 2008). The Story of French. St. Martin's Press. σελ. 34–. ISBN 978-1-4299-3240-0.
- ↑ Emmanuel Le Roy Ladurie (1987). «The French peasantry, 1450–1660». University of California Press. σελ. 32. ISBN 978-0-520-05523-0
- ↑ Peter Turchin (2003). «Historical dynamics: why states rise and fall.» Princeton University Press. σελ. 179. ISBN 978-0-691-11669-3
- ↑ «Entre 2011 et 2016, les grandes aires urbaines portent la croissance démographique française - Insee Focus - 138» Institut national de la statistique et des études économiques
Ὑπομνήματα
[edit | edit source]- ↑ Ἐν ταῖς κτήσεσι ἐν Εἰρηνικῷ χρᾶται τὸ Φράγκον Εἰρηνικοῦ (₣, XPF)
- ↑ Αἵδε αἱ Ὧραι ἰσχύουσι μόνον ἐν τῇ Μητροπολιτικῇ Γαλλία. Ἐν ταῖς ὑπερποντίαις διοικητικαῖς χώραις καὶ κτήσεσι αἱ ζῶναι ὥρας εἰσὶ ἐκ τῆς UTC-10 ἕως UTC+12
- ↑ Σὺν τούτῳ ἐν ταῖς ὑπερποντίαις διοικητικαῖς χώραις καὶ κτήσεσι τάδε χρῶνται: .re, .mq, .gp, .tf, .nc, .pf, .wf, .pm, .gf .yt. Χρᾶται ἔτι δὲ ὅπως αἱ ἄλλες τῆς Εὐρωπαϊκῆς Συνέσεως χῶραι-μέλη τὸ .eu
Σύνδεσμοι Ἐξώτεροι
[edit | edit source]
|
Ἰδὲ τὰς εἰκόνας καὶ τὰ κοινὰ τὰ ἄλλα περὶ τῆς Γαλλίας |
- Δημοσία Πειρηγήσεως Ἱστοσελὶς τῆς Γαλλίας
- Δημοσία Ἱστοσελὶς τῆς Κυβερνήσεως τῆς Γαλλίας
- Πίνακες περὶ τῆς Γαλλίας ἐκ τῶν Οὐικικοινῶν
Χῶραι τῆς Εὐρώπης
| |||
Χῶραι | Ἅγιος Μαρῖνος • Ἀλβανία • Ἀνδοσινία • Ἀρμενία1 • Ἀτροπατηνή1 • Αὐστρία • Βαταυία2 • Βελγική • Βοημία • Βοσώνα καὶ Ἑρσεγοΐνη • Βουλγαρία • Γαλλία2 • Γερμανία • Δακία • Δανία • Ἑλλάς • Ἑλουηττία • Ἐσθονία • Ἡνωμένη Βασιλεία2 • Θούλη • Ἰβηρία1 • Ἰέρνη • Ἱσπανία2 • Ἰταλία • Κασαχία1 • Κύπρος1 • Λεττονία • Λευκορωσσία • Λευχεντία • Λιθουανία • Λουξεμβοῦργον • Λυσιτανία2 • Μελίτη • Μαυροβούνιον • Μολδαυία • Μόνοικος • Νορουηγία2 • Οὐατικανόπολις • Οὑγγαρία • Παιονία • Πολωνία • Ῥωσσία1 • Οὐκρανία • Σερβία • Σλοβακία • Σλοβηνία • Σουηκία • Τουρκία1 • Φιννία • Χροατία | ||
---|---|---|---|
Κτήσεις | Ἀκρωτήριον καὶ Δεκέλεια • Καισάρεια • Κάλπη • Μόνα • Σαρνία • Φαιρόαι Νῆσοι | ||
Χῶραι μετ’ ὀλίγης ἀναγνωρίσεως | Ἀβασγία • Κοσσυφοπέδιον • Νότιος Ὀσσετία • Ὀρχιστηνή • ΤΠΒΚ • Ὑπερτυρία | ||
1. Χῶραι αἳ ἔχουσι πᾶσα ἢ μέρος τῆς σφετέρας ἐπικρατείας ἐκτὸς Εὐρώπης, μέντοι νομίζονται πολιτιστικῶς εὐρωπαϊκαὶ εἶναι 2. Χῶραι αἳ ἔχουσι ὑπερπόντια ἐδάφη, μέντοι ἡ αὐτῶν μητρόπολις κατοικεῖ τῇ Εὐρώπῃ |
Χῶραι μέλη τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἑνώσεως
| |||
Αὐστρία • Βαταυία • Βέλγιον • Βοημία • Βουλγαρία • Γαλλία • Γερμανία • Δακία • Δανία • Ἑλλάς • Ἐσθονία • Ἰέρνη • Ἱσπανία • Ἰταλία • Κύπρος • Λεττονία • Λιθουανία • Λουξεμβοῦργον • Λυσιτανία • Μελίτη • Οὑγγαρία • Πολωνία • Σλοβακία • Σλοβηνία • Σουηκία • Φιννία • Χροατία |
Ἥδε ἡ ἐγγραφὴ περὶ γεωγραφίας δεῖ παρεκτενεῖσθαι . Βοηθεῖτε μετὰ τῆς ὑμετέρας εἰσφορᾶς τῇ ἐργασίᾳ ταύτῃ. |